هزینه های یک قانون

اقتصاد ایران به دلیل تحریم های بی پایان و فساد در آستانه فروپاشی است ولی متأسفانه دولت همچنان بر مئسله حجاب اجباری تمرکز کرده است. برای اکثریت زنان مسلمان، حجاب یک انتخاب شخصی است که از اعتقادات مذهبی انان سرچشمه می گیرد ولی در ایران معاصر، دولت به مسئله حجاب اینگونه نگاه نمی کند. حکومت پوشش زنان را با هویت خود درهم آمیخته است و به همین دلیل زنان را برخلاف میل شان مجبور به رعایت پوشش اسلامی می کند. چنین نگاهی به مقوله حجاب موجب شده است که بخش عمده ای از بودجه فرهنگی کشور به این امر اختصاص یابد

محققان بر اساس داده های موجود تخمین می زنند که دولت ایران 178 میلیون دلار برای تبلیغ و الزام به حجاب هزینه می کند. این رقم شامل مبالغی نمی شود که به آمران به معروف و کسانی که مراقبت از اجرای قانون حجاب در اماکن عمومی را به شکل مستقیم و غیرمستقیم بر عهده دارند، پرداخت می گردد

جنگ فرهنگی برای کنترل ظاهر زنان پدیده جدیدی نیست ولی در زمان ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی این مبارزه شدیدتر شد و در اولویت برنامه های دولت قرار گرفت. تیر ماه گذشته رئیسی به عنوان رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی به 26 سازمان دولتی دستور داد طرح های جدیدی را برای «حجاب و عفاف» اجرا کنند که شامل افزایش پلیس در اماکن عمومی و تشدید قوانین پوشش در ادارات دولتی می شود. همچنین برای ستاد امر به معروف و نهی از منکر که تمرکز اصلی اش بر مسئله حجاب است، بودجه 23.6 میلیون دلاری در نظر گرفته شد

اما این سیاست ها برای تبدیل جامعه ایران به جامعه ای محافظه کارتر و مطیع تر نتیجه معکوس داشت؛ هزاران زن در شهرهای ایران اکنون حجاب اجباری را کنار گذاشته اند و خطر جریمه و محرومیت اجتماعی را به جان می خرند تا هویت واقعی خود را نشان دهند

بسیاری از ایرانیان این روایت رسمی را نمی پذیرند که تلاش دولت برای حفظ حجاب در راستای حمایت صادقانه از اصول اسلامی است. حجاب نه جزء اصول دین است و نه یکی از ده فروع دین؛ اما مقامات چنان با این مقوله برخورد می کنند که گویی حجاب از ارکان اصلی دین به شمار می رود

سال 2020 سرلشکر ابوالفضل شکارچی سخنگوی نیروهای مسلح ایران گفته بود حجاب یک امر الهی است و کسانی که از آن سرپیچی کنند «در برابر خدا ایستاده اند». دو سال بعد کاظم صدیقی امام جمعه تهران خودداری زنان از رعایت حجاب را «طبق روایات مذهبی عامل بروز برخی بلایای طبیعی» دانست. احمد علم الهدی امام جمعه مشهد نیز تقریبا هر هفته علیه زنان حرف می زند؛ او اوریل 2022 گفت که مخالفت با قانون حجاب ناشی از «نفوذ استراتژیک دشمن است و اگر گسترش یابد، جوانان از دین محروم می شوند»

اکنون مردم در مورد انطباق واقعی رفتار حکومت با اصول و اخلاق اسلامی سؤال می پرسند. آیا سیستم بانکی ربوی مطابق با اسلام است؟ آیا موقوفات خیریه در راستای کمک به قشر آسیب پذیر جامعه هزینه می شود؟ آیا مقامات دولتی می توانند توسط رأی دهندگان مورد سؤال قرار بگیرند و آیا با صداقت و درستکاری عمل می کنند؟ آیا اراده ای برای مجازات دزدان و اختلاس گران در سازمان های دولتی وجود دارد؟ از دید مردم مدتهاست که اصول اسلام ترک شده و صرفا بر حفظ ظاهر اسلامی تأکید می شود

حکومت، حجاب را خط قرمزی می داند که اگر از آن عبور شود ممکن است مردم آزادی های مدنی دیگری را مطالبه کنند لذا این سنگر را حفظ می کند تا نشان دهد که بر توده های ناراضی هنوز مسلط است و حاضر به اعطای آزادی های بیشتری نیست

میزان دقیق بودجه اختصاص داده شده به نهادهای مجری حجاب در دسترس عموم قرار نمی گیرد زیرا دولت می ترسد که با این آگاهی رسانی، خشم مردم را برانگیزد

اما مؤسسه  Open Data داده هایی را منتشر کرده است که نشان می دهد سالانه به طور میانگین 89 تریلیون ریال معادل 178 میلیون دلار برای تبلیغات و اجرای حجاب هزینه می شود. مسئولیت مستقیم تبلیغ و وضع قوانین مرتبط با حجاب به گروهی متشکل از 27 دستگاه دولتی از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ورزش و جوانان، صدا و سیما، سازمان توسعه اسلامی، حوزه های علمیه و نیروی انتظامی محول شده است

ما نمی دانیم که این داده ها از کجا بدست آمده است ولی وقتی این فشار همه جانبه را از سوی نهادهای دولتی برای اجرای حکم حجاب می بینیم و می بینیم که آنها جز حجاب اولویت دیگری ندارند، به این نتیجه می رسیم که احتمالا این ارقام درست است

همه وزارتخانه ها، ادارات، شهرداری ها در سراسر کشور، نهادهای فرهنگی و سازمان های نظامی، نهادهای مذهبی و هزاران سازمانی که در اسم غیردولتی هستند و درحقیقت به دولت وابسته می باشند، برنامه ها و کمپین های خود را برای اجرای حجاب دارند و هیچ نظارت و محدودیتی هم در میزان هزینه کرد آنها نیست

روح الله هریزوی معاون فرهنگی سازمان توسعه اسلامی با بودجه سالانه 31 میلیون دلار، اخیرا اعلام کرد که در مجموع 1200 برنامه با محوریت حجاب در سراسر کشور در حال اجرا است. این برنامه ها به شکل کنفرانس، مسابقه، نمایشگاه، نمایش، گفتگو و.. برگزار می شود. برای برگزاری هر رویداد به طور میانگین 1000 دلار هزینه می شود و این بدان معناست که سازمان توسعه اسلامی به تنهایی 1.2 میلیون دلار در سال جاری صرفا برای تبلیغ حجاب هزینه کرده است

اجرای حجاب اجباری هزینه های پنهان بیشتری نیز دارد. Iran Open Data در پژوهشی سعی کرده است هزینه زنان ایرانی برای خرید لباس های رسمی که توسط دولت ملزم به پوشش ان می شوند از جمله روسری، مانتو و مقنعه و برای برخی از زنان چادر- را محاسبه کند. بر اساس مطالعات این مؤسسه در مجموع بیش از 31 میلیون زن 15 ساله به بالا، بیش از 707 میلیون دلار برای خرید لباس های فرم خرج می کنند و این درحالی است که دولت هیچ یارانه ای در این خصوص نمی دهد

سال 2017 نعمت احمدی وکیل دادگستری گفت که بودجه سالانه تبلیغات حجاب حدود 60 تریلیون ریال معادل 120 میلیون دلار است. امروز هزینه ها بسیار بیشتر شده است. در قانون جدید که در مجلس در حال بررسی است، برای زنانی که از رعایت قانون حجاب امتناع کنند مجازات های قابل توجهی پیش بینی شده است. این مجازات ها به جریان درآمدی جدیدی برای دولت تبدیل خواهد شد و بر میزان پولی که به تبع قانون حجاب در گردش است،  خواهد افزود. به این اعداد دستمزد افرادی که توسط سازمان های مختلف برای اعمال حجاب در مکان هایی مانند مترو، موزه ها، سالن های کنسرت، مراکز خرید و پردیس های دانشگاهی استخدام شده اند را اضافه کنید؛ آن وقت می فهمید که چرا سبک جدید زندگی زنان برای بسیاری قابل پذیرش نیست

از یک منظر تلاش دولت برای اعمال حجاب، بر دوش دولت بار مالی داشته و اعتبار سیاسی آن را خدشه دار می کند؛ ولی از منظری دیگر این یکی از روش های مشغول کردن مردم توسط دولت است. افرادی که در خیابان امر به معروف می کنند، چه در ازای دستمزد باشد و چه صرفا به خاطر ایدئولوژی و باورهای فرد، فکرشان مشغول مسئله حجاب شده است و وقت و توجهی برای انتقاد و به چالش کشیدن دولت در عرصه های دیگر را ندارند

دولت در توجیه اقدامات خود دست به انتشار اطلاعات نادرست در مورد نحوه پوشش مردم در کشورهای سکولار می زند و برای مثال به این اشاره می کند که دانشجویان در آکسفورد و هاروارد ملزم به رعایت قوانینی در زمینه پوشش هستند. هرکس که در محوطه این دانشگاهها قدم زده باشد، می تواند به مضحک بودن این ادعا پی ببرد ولی همیشه هستند کسانی که براحتی فریب می خورند

این روایت که دانشگاهها در دموکراسی های غربی پوشش دانشجویان را محدود می کنند، به قدری برای حکومت جذاب شده است که یک کتاب 168 صفحه ای در سال 2019 با عنوان «نگاهی به آیین نامه لباس دانشجویی دانشگاهها» منتشر کردند. داده های بدست آمده از منابع نامعتبر، ترجمه های ناقص و دستکاری عمدی حقایق، اساس چنین ادعاهایی را تشکیل می دهد

ایران اگر منابع و سرمایه خود را صرف رقابت با کشورهای همسایه در عرصه هایی همچون توسعه پایدار، آموزش، مراقبت های بهداشتی، فناوری های سبز، حمل و نقل، شهرهای هوشمند و صنعتی شدن می کرد، از نظر اقتصادی و سیاسی وضعیت بهتری داشت. جوانان ایرانی وقتی بیلبوردهای بزرگی را که در سطح شهر نصب شده و انان را به پوشش اسلامی فرا می خواند می بینند، خود را با دیگر کشورهای اسلامی همچون ترکیه، عمان، مالزی و امارات مقایسه می کنند یا زندگی آقازادگان را در کشورهای غربی و در نهایت آزادی و شادی به یاد می اورند

جمهوری اسلامی باید به جای اولویت های نابه جا شروع به پاسخگویی به نیازهای واقعی مردم کند و راه آشتی با شهروندان را در پیش گیرد

منبع: نیو لاینز

مترجم: فاطمه رادمهر