در پایان دهه‌ای که در سال ۲۰۲۰ به پایان رسید، مسیحیان همچنان بزرگ‌ترین گروه مذهبی جهان باقی ماندند، اما نرخ رشد مسیحیت با سرعت رشد جمعیت جهانی همگام نبود. در عوض، اسلام -که سریع‌ترین رشد را در میان ادیان بزرگ جهان دارد- توانست سهم بیشتری از جمعیت جهان را به خود اختصاص دهد. افراد بدون وابستگی مذهبی نیز افزایش یافتند. این نتایج در گزارشی از مرکز پژوهشی Pew منتشر شده است.
بر اساس این گزارش، با وجود اینکه شمار کلی مسیحیان (در تمام فرقه‌ها) به ۲.۳ میلیارد نفر رسید، سهم آن‌ها از جمعیت جهان ۱.۸ درصد کاهش یافت و به ۲۸.۸ درصد رسید. این کاهش عمدتاً به دلیل «کنار گذاشتن دین» یا عدم وابستگی مذهبی در میان پیروان سابق مسیحیت رخ داده است. در مقابل، سهم مسلمانان از جمعیت جهان ۱.۸ درصد افزایش یافت و به ۲۵.۶ درصد رسید. این گزارش بر پایه تحلیل بیش از ۲۷۰۰ سرشماری و نظرسنجی تهیه شده است.
کنراد هَکت، نویسنده اصلی این گزارش از مرکز Pew، گفت: «نکته قابل تأمل این است که در تنها ده سال چنین تغییر چشم‌گیری رخ داده است. در این مدت، جمعیت مسلمانان و مسیحیان از نظر تعداد به هم نزدیک‌تر شدند. مسلمانان سریع‌تر از هر دین بزرگ دیگری رشد کردند.»
در این گزارش، دلایل اصلی رشد اسلام، جوان‌تر بودن جمعیت مسلمانان (با میانگین سنی حدود ۲۴ سال در مقایسه با میانگین ۳۳ سال برای غیرمسلمانان در سال ۲۰۲۰)، نرخ زاد و ولد بالاتر در برخی مناطق و نرخ پایین‌تر ترک دین در مقایسه با ادیان دیگر، به‌ویژه مسیحیت، عنوان شده است.
هکت افزود: «در میان بزرگسالان جوان، به ازای هر فردی که به مسیحیت می‌پیوندد، سه نفر از کسانی که در خانواده مسیحی بزرگ شده‌اند، دین را ترک می‌کنند.»
بیشترین جمعیت مسیحیان اکنون در منطقه جنوب صحرای آفریقا (sub-Saharan Africa) زندگی می‌کنند؛ رقمی حدود ۳۱ درصد از کل مسیحیان جهان. پیش‌تر، اروپا دارای بیشترین شمار مسیحیان بود.
هکت می‌گوید: «این جابه‌جایی ناشی از نرخ زاد و ولد بالا، جمعیت جوان و رشد سریع کلی جمعیت در جنوب صحرای آفریقاست، در حالی که در اروپا شاهد پیری جمعیت، نرخ زاد و ولد پایین و ترک دین هستیم.»
بر اساس این مطالعه، یکی از عوامل رشد جمعیت افراد بدون وابستگی مذهبی است، ترک دین است که بیشتر در میان مسیحیان دیده می‌شود. در سال ۲۰۲۰، حدود ۲۴.۲ درصد از جمعیت جهان خود را بدون دین معرفی کردند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۰ حدود ۲۳.۳ درصد بود.
هکت گفت که قبلاً پیش‌بینی می‌شد جمعیت افراد بدون دین به دلیل میانگین سنی بالاتر و نرخ پایین‌تر تولد کاهش یابد، اما اکنون مشخص شده که ترک دین، به‌ویژه خروج از مسیحیت، باعث افزایش این جمعیت شده است.
بزرگ‌ترین جمعیت افراد بی‌دین در جهان در کشور چین یافت می‌شود: ۱.۳ میلیارد نفر از ۱.۴ میلیارد جمعیت. پس از آن، ایالات متحده با ۱۰۱ میلیون بی‌دین از مجموع ۳۳۱.۵ میلیون نفر و ژاپن با ۷۳ میلیون نفر از ۱۲۶.۳ میلیون جمعیت در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
مرکز Pew در سال ۲۰۲۳ گزارش داد که در چین اگرچه بسیاری افراد باورهای مذهبی دارند، تنها ۱۰ درصد از جمعیت به‌طور رسمی خود را وابسته به یک مذهب خاص معرفی می‌کنند. همین روش در گزارش جدید نیز استفاده شده و داده‌ها بر اساس «خوداظهاری» افراد درباره هویت مذهبی‌شان جمع‌آوری شده‌اند، بنابراین ممکن است پیچیدگی‌ها و هویت‌های در حال تحول را به‌طور کامل پوشش ندهد. بسیاری از افراد با وجود داشتن باورهای معنوی یا شرکت در مراسم مذهبی، خود را وابسته به دین خاصی نمی‌دانند.
در میان ادیان بزرگ، تنها بودیسم با کاهش جمعیت مواجه شده است: از ۳۴۳ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ به ۳۲۴ میلیون نفر در سال ۲۰۲۰. این کاهش به دلیل نرخ زاد و ولد پایین و ترک دین رخ داده است. در مقابل، شمار پیروان ادیان هندو و یهودی تقریباً هم‌راستا با نرخ رشد جمعیت جهانی باقی مانده و تغییر چشم‌گیری نداشته است.
هکت در پایان گفت: «گاهی شایعاتی درباره احیای مذهبی در برخی مناطق شنیده می‌شود، و ممکن است در مکان‌هایی خاص چنین رشدی رخ دهد، اما در این بررسی دقیق ده ساله، روند کلی این است که در بسیاری از نقاط جهان، افراد در حال فاصله گرفتن از دین هستند.»
با توجه به الگوهای تغییر دین، تفاوت‌های سنی و نرخ زاد و ولد، هکت پیش‌بینی کرد که روند نزدیک شدن تعداد مسلمانان به مسیحیان ادامه خواهد داشت و در صورتی که مسیر فعلی ادامه یابد، اسلام به بزرگ‌ترین دین جهان تبدیل خواهد شد.
او گفت: «گام بعدی در پروژه ما، ارائه پیش‌بینی‌های جمعیتی تازه است تا بتوانیم دقیق‌تر مشخص کنیم چه زمانی احتمالاً این دو جمعیت به هم می‌رسند.»
نظر شما