از زمان حملات 7 اکتبر حماس به اسرائیل که منجر به کشته شدن 1100 شهروند این کشور شد، همگان تصور می کردند که اسرائیل تمرکز خود را روی غزه بگذارد؛ ولی این فرض محقق نشد و جنگ غزه موجب نگشت که ارتش اسرائیل از جبهه های دیگر غافل شود. از آغاز درگیری با حماس، اسرائیل هر روز با حزب الله مبادله آتش کرده و مواضع نیروهای تحت حمایت ایران در سوریه را هدف قرار داده است. درحالی که تنش با حزب الله نسبتا تحت کنترل و محدود باقی مانده، ولی در سوریه حملات اسرائیل علیه ایران رو به شدت گذاشته است
29 مارس اسرائیل یکی از کشنده ترین حملات خود را در سوریه انجام داد و به یک پایگاه در جنوب حلب حمله کرد که به مرگ 40 تن منجر شد. چند روز بعد اسرائیل سفارت ایران را در دمشق بمباران کرد و هفت افسر سپاه –از جمله سه فرمانده ارشد- را کشت
حمله اخیر این سؤال را ایجاد کرده است که چرا اسرائیل در شرایطی که هنوز اهداف خود را در غزه محقق شده ندیده، خطر بازکردن جبهه جدیدی را به جان خریده است؟ این اقدام اسرائیل را می توان با استناد به دلایل ذیل توجیه کرد:
اول: یکی از نگرانی های اسرائیل این است که جنگ غزه فرصت خوبی را برای ایران و نیروهای نیابتی اش فراهم کند، تا حضور خود را در سوریه تقویت نمایند. اندکی پس از آغاز جنگ اسرائیل و حماس، منابع بسیاری مدعی شدند که ایران قصد دارد با ارسال سامانه پدافند هوایی 15خرداد به سوریه، سیستم دفاع هوایی این کشور را تقویت کند. همزمان خبرهایی منتشر شد مبنی بر اینکه روسیه قصد دارد به حزب الله یک سیستم دفاع نقطه ای دهد. تحولاتی از این دست می تواند برای اسرائیل بسیار نگران کننده باشد و چالش های زیادی را برای نیروی هوایی این کشور ایجاد کند
بنابراین این احتمال وجود دارد که حملات اسرائیل برای جلوگیری از استقرار تأسیسات نظامی ایران در سوریه صورت گرفته است. به خصوص که جنگ روسیه و اوکراین به فرصتی برای ایران تبدیل شده است تا نفوذ خود را در سوریه گسترش دهد. روسیه درحال انتقال سربازان خود از سوریه به جبهه اوکراین است و ایران و حزب الله ممکن است سعی کنند خلأ ایجاد شده را با استقرار سربازان خود پر کنند
دوم: یکی دیگر از نگرانی های اسرائیل، گسترش محموله های نظامی ارسالی از ایران به حزب الله است. به گفته مقامات اسرائیلی از زمان شروع جنگ غزه، ایران تلاش خود را برای تحویل سیستم های دفاع هوایی مانند شاهد 101، پهپاد شاهد 136 و موشک های ابابیل به حزب الله افزایش داده است. 14 فوریه خبرگزاری تسنیم گزارش داد که حزب الله مجهز به موشک های ضد تانک پیشرفته ایرانی است. باتوجه به اینکه سوریه پل زمینی ایران به لبنان و اصلی ترین مجرای تحویل سلاح به حزب الله است، ممکن است هدف از حملات اسرائیل اختلال در روند تحویل سلاح به حزب الله باشد
برای درک نگرانی عمیق اسرائیل در مورد تقویت نظامی حزب الله، نگاه کنید که حمله حماس -علیرغم اینکه از حزب الله بسیار ضعیف تر است- چه پیامدهای گسترده ای برای اسرائیل داشت. هزاران نفر از اسرائیلی هایی که در شمال کشور و در نزدیکی مرز لبنان ساکن هستند، پس از مشاهده ویرانی های به جای مانده از حمله حماس در شهرک های جنوبی، از خانه های خود تخلیه شدند. این عزیمت شهرک هایی مانند کریات شمونا را به شهر ارواح تبدیل کرده و فشارهای شدید سیاسی و مالی را بر دولت اسرائیل تحمیل نموده است. این درحالی است که نیروی دفاعی اسرائیل چاره ای جز انجام اقدامات پیشگیرانه در برابر حملات احتمالی ایران و حزب الله ندارد و باید به مخاطبان داخلی و خارجی خود نشان دهد که هوشیار است و تحولات مرزهای شمالی را به خوبی تحت نظر دارد
سوم: آخرین دلیل برای تشدید حملات نظامی اسرائیل علیه ایران، می تواند ارزیابی های اسرائیل مبنی بر این باشد که ایران احتمالا پاسخی به حملات اسرائیل نمی دهد و دست به اقدام تلافی جویانه نمی زند. تهران با ادامه راهبرد «صبر استراتژیک» هنوز به حملات اسرائیل پاسخ نداده است. جواد ظریف وزیر خارجه پیشین ایران در این خصوص می گوید، اسرائیل بیش از 200 بار مواضع ایران را در سوریه بمباران کرده و تمام این حملات بی پاسخ مانده است. اما دلیل انفعال ایران چیست؟
اول: هزینه مالی و جانیِ تضمین بقای حکومت اسد برای ایران، بین 20 تا 30 میلیارد دلار و کشته شدن بیش از 2000 تن بوده است. ایران به خوبی می داند که جنگ با اسرائیل می تواند این پیروزی پرهزینه را به خطر بیندازد، به خصوص که بسیاری از سیاستمداران اسرائیلی تهدید کرده اند که در صورت ورود ایران یا حزب الله به جنگ، ارتش اسرائیل مستقیما اسد را هدف قرار می دهد
دوم: ایران ممکن است نگران این باشد که تشدید تنش با اسرائیل ممکن است سبب تغییر معادلات جنگ غزه شود. درحال حاضر علیرغم بحران انسانی که ما در غزه شاهد هستیم، حماس همچنان به کار خود ادامه می دهد و ظرفیت نظامی خود را حفظ کرده است. در همین حال تلفات روبه رشد غیرنظامیان، فشار بین المللی قابل توجهی را بر اسرائیل وارد کرده است، تاحدی که آمریکا مجبور شد از وتوی قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه اسرائیل خودداری نماید. این تحولات، ایران و محور مقاومت را مجاب کرده است که ادامه فشار فزاینده بر اسرائیل، در نهایت ارتش اسرائیل را وادار می کند تا بدون دستیابی به هدف خود در از بین بردن حماس، عملیات خود را متوقف کنند. محور مقاومت تحقق این سناریو را پیروزی بزرگی برای خود می داند؛ بنابراین ایران ممکن است برای دستیابی به چنین هدفی، از افزایش تنش با اسرائیل جلوگیری کند زیرا تشدید رویارویی بین دو کشور می تواند وضعیت را به نفع اسرائیل تغییر دهد
در این میان یک احتمال دیگر هم وجود دارد: اینکه دولت انقلابی ایران نگران از خدشه دار شدن اعتبار و آبرویش در داخل کشور، از طریق نیروهای نیابتی خود سفارت خانه ها و شهروندان اسرائیل را در سراسر جهان هدف قرار دهد، دست به حملات سایبری زند، به کشتی های تجاری اسرائیل در دریای سرخ حمله کند و.. در انتخاب تمام این گزینه ها تهران باید نحوه پاسخگویی اسرائیل را به دقت مورد ارزیابی قرار دهد
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما