سیاست زدگی مجالس مذهبی و دین گریزی مردم

مدتهاست که مراسم مذهبی در ایران با مسائل سیاسی و دعواهای حزبی درآمیخته، بگونه ای که برخی از این جلسات رسما تبدیل به پایگاه‌های احزاب سیاسی شده است و سخنرانان و مداحان می کوشند به جای توصیه مردم به اخلاق، اندیشه های سیاسی خود را به آنان تلقین کنند.

هجمه به برجام، خمیر مایه انتقادات رییس صنف مداحان است که در میانه مناجات ماه رمضان انجام می گیرد و با چاشنی الفاظی رکیک همراه است.

منصور ارضی از همین تریبون‌ها، اصلاح‌طلبان را مخاطب خود قرار می دهد و کنایه‌های بسیاری را روانه این جریان سیاسی می کند. سعید حدادیان نیز از دیگر مداحانی است که در سخنرانی شب قدر، فرصت را مغتنم شمرده، با تمسک به فیش‌ حقوق‌های نجومی، دولت یازدهم را آماج حمله‌های خود قرار می دهد.

همین سیاست زدگی ها باعث شده است تا بسیاری از مردم از هیات‌های مذهبی فاصله بگیرند. طی روزهای اخیر برخی از روحانیون، نسبت به سیاسی‌کاری در جلسات مذهبی اعتراض کردند و آن را به دور از شان این مراسم دانستند. به اعتقاد آنان، بهره برداری سیاسی از مراسم بزرگداشت اهل بیت علیهم السلام و سایر مراسم مذهبی، می‌تواند با هدف قرار دادن احساسات و اعتقادات افراد، به پایه‌های دینی مردم لطمه وارد کند.

عضو شاخص جامعه روحانيت مبارز با تاكيد براينكه هر نوع تندروي سياسي از تريبون‌هاي مذهبي به‌شدت خطرناك است، گفت: برخي به جاي روشنگري، عقده‌گشايي مي‌كنند.

حجت‌الاسلام سيدمهدي طباطبايي با اشاره به اهميت و جايگاه منبرهاي ماه رمضان، افزود: وظيفه گوينده اين است كه در مسير آگاه‌سازي مردم و توجه دادن قلب و روح آنها به خود و روز جزا سخنراني كند. در كنار اينها بايد تذكرات و هشدارهاي اخلاقي و رفتارهاي درست انساني و اجتماعي را هم براي مردم تشريح كند. او باید بداند كه روشنگري يك امر هميشگي است اما تهمت، توهين و افترا هرگز. كسي حق ندارد از تريبون مذهبي به كسي توهين كند یا براي اشخاصي ايجاد مشكل كند. اين روش‌ها به زيان دين و روحانيت است.

حجت الاسلام محسن غرویان در رابطه با استفاده از تريبون‌هاي مذهبي براي پيشبرد اهداف سياسي در ماه رمضان، چنین می گوید: «استفاده جناحي از تريبون‌هاي مذهبي، ظلم به دين است. اگر بوسيله اين تربيون‌ها بخواهيم مردم را به سمت جناح سياسي خودمان بكشانيم، اين خيانت به مذهب است.»

اين استاد حوزه علميه به اثرات منفي «سياسي شدن تريبون‌هاي مذهبي» اشاره كرد و گفت: «ما بايد بيشتر به مسائل روحي و اخلاقي كه همه خواهان شنيدن آن هستند بپردازيم، نه به مسائل خاص جناحي و سياسي. مردم از اين سوء استفاده‌هاي سياسي به نام مذهب و دين،خسته شده‌اند.مردم يك ظرفيت خاصي دارند و وقتي ببينند كه افراط و تفريط مي‌شود از مسائل و معارف ديني روي برمي‌گردانند».

حجت‌الاسلام حسین انصاری‌راد معتقد است: اگر قرار باشد از مذهب و دیانت به عنوان نوعی ابزار از سوی هر فرد و هر مقامی استفاده شود، این مذهب است که در برابر افکار عمومی مورد سوال قرار می‌گیرد. اکنون در برخی مواقع مشاهده می‌شود که متاسفانه بعضی از وعاظ و مداحان با استفاده از روایاتی که برخلاف محکمات اسلام است، سعی بر القای نوعی اندیشه به جامعه دارند. چنین رویکرد‌ی اهانت به مذهب و سیاست است. اگر قرار باشد هر فردی در جامعه در جایگاهی غیر از کارشناسی بخواهد از مسائل مذهبی در موضوعات سیاسی بهره برد و استنباط خود را بر جامعه تحمیل کند، بازی کردن با مذهب و دیانت است و وهن ملت، کشور و قانون است.

آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی نیز در گفت‌و‌گو با «ابتکار» می گوید: افرادی که به عنوان کارشناس مذهبی، مداح و روضه‌خوان و واعظ در این مراسم حضور پیدا می‌کنند، پیش از هرچیز بدانند که مراسم مذهبی باید از بازی‌ها و نگرش‌های سیاسی پاک بماند. در اسلام یک بحثی با عنوان سیاست در اسلام وجود دارد که انگیزه طرح آن مسائل تربیتی و تدبیر و برنامه‌ریزی برای اداره جامعه است. اما این که اکنون در جامعه مشاهده شده افراد با استفاده از تریبون‌های مذهبی سعی بر برچسب زدن، اهانت کردن، نسبت‌های ناروا زدن و پایین آوردن شان و مقام برخی افراد جامعه در مقابل بالا بردن عده‌ای دیگر هستند، در واقع مبنای کار خود را بر اساس شبهات قرار داده‌اند. به اعتقاد وی نباید از یک جایگاه ارزشمند همچون تریبون‌های مذهبی بر‌اساس شبهات داوری و قضاوت کرد و سیاسی کردن مجالس مذهبی اگر به غیر از هدف تربیت افراد و هدایت جامعه اسلامی باشد، گناه است و موجب آلودگی است.

به گفته هاشم زاده هریسی در مراسم مذهبی یک بعد مهم و تاثیر‌پذیر، مردمانی هستند که در آن مراسم شرکت کرده‌اند که به شدت از نوع موضع‌گیری افراد در پشت تریبون‌های مذهبی تاثر می‌پذیرند. گاهی اوقات مردم عامه‌ای که به شرکت در مراسم‌های مذهبی مبادرت می‌کنند، از موضوعات سیاسی آگاهی ندارند و به همین دلیل به شدت تحت تاثیر مواضع و حرف‌های مداحان و واعظان و... قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی اگر ان فردی که در پشت تریبون‌های مذهبی قرار دارد بر اساس شبهات و تحت تاثیر بازی‌های سیاسی مواضع خاصی را اتخاذ کند، باید عمق تاثیرات منفی وی را در مردم جست‌و‌جو کرد. وی همچنین دل‌زدگی افراد را از مراسم مذهبی نتیجه همین موضع‌گیری‌ها دانست و چنین رویکرد‌های جهت‌داری را گناه متصور شد

*ابتکار