عمار حكيم از قدرت‌های فعال و متخصص خواست كه نسبت به اين تفاوت هوشيار باشند و افزود كه شعار جريان ميهنی حكمت «پلی برای ارتباط است، نه ميدانی برای جنگ». اين جريان درهای خود را به روی همه شهروندان عراقی باز می کند تا به عضويت اين گروه درآیند. وی افزود: كشور نيازمند يك جريان سياسی جديد است كه در سايه رقابت شرافتمندانه از عهده چالش‌ها برآيد. عمار حكيم تاكيد كرد كه او در راستای حفظ وحدت عراق تلاش خواهد كرد و اين جريان در انتخابات، به نام همه جريان‌ها و گروه‌های عراقی و به دور از جبهه‌بندي‌های سياسی حضور پيدا خواهد كرد. حكيم گفت: امروز عراق در انتظار تولد يك جريان سياسی جديد است كه ديدگاه و رويكرد روشنی داشته و برای آينده راهكارهای متعددی دارد.
مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در سال ١٩٨٢ در ايران تاسيس شد و در سال ٢٠٠٣ به مجلس اعلای اسلامی عراق تغيير نام داد، اين مجلس با هدف متحد كردن همه جريان‌های شيعه عراقی كه در زمينه سياسی فعاليت مي‌كردند شكل گرفت. اين موسسه را مي‌توان ميراث سياسی خاندان حكيم در عراق دانست. در نخستين روزهاي تاسيس، آيت‌الله شاهرودی رياست اين مجلس را برعهده داشت اما بعد از ٣٠ ماه رياست آن به محمدباقر حكيم منتقل شد.
اغلب اعضای مجلس اعلاي انقلاب اسلامی را چهره‌های سياسی معارض عراقی تشكيل مي‌دهند كه در جريان جنگ ايران و عراق به ايران پناه آورده بودند. محمدباقر حكيم نقشی محوری در شكل‌دهی فعاليت و رويكرد سياسی مجلس بازی كرده بود از جمله تشكيل نيروهای فيلق (سپاه) بدر كه بخش نظامی مجلس اعلا به شمار مي‌رفت. بعد از حادثه ترور او در سال ٢٠٠٣ برادرش عبدالعزيز الحكيم رياست مجلس را برعهده گرفت تا اينكه بعد از فوت او رياست مجلس به پسرش عمار الحكيم رسيد.
شورای مركزی مجلس اعلا شاكله رهبری و مركز فرماندهی اين حزب را تشكيل مي‌دهد و دفتر سياسی مجلس اعلا با انجام تحقيقات و بررسي‌هاي سياسی و هماهنگی با ديگر جريان‌های سياسی به سياستگذاري‌های شورای مركزی كمك مي‌كند. اين دفتر سياسی بخش‌های مختلفی از جمله بخش داخلی، حقوق بشر، دايره قانونی، امور دولت و پارلمان دارد. سازمان بدر نيز كه بخش نظامی اين جريان را تشكيل مي‌دهد در سال ١٩٨٠ تاسيس شد و در آن دوره وظيفه مقابله با صدام، ديكتاتور معدوم عراق را برعهده داشت. نيروهای نظامی سازمان بدر را نظاميان جدا شده از ارتش بعث يا معارضان عراقی كه به سوريه و ايران پناهنده شده بودند، تشكيل مي‌دادند. بعد از سقوط صدام در سال ٢٠٠٣ سپاه بدر منحل و به يك ارگان مدنی تبديل شد كه به گفته محمدباقر حكيم نقش نظامی سپاه بدر با سرنگونی صدام حسين به پايان رسيد و بعد از آن تحت عنوان سازمان بدر برای توسعه كار خود را ادامه داد.
سرنوشت مجلس اعلا
پيش از كناره‌گيری حكيم از رياست مجلس اعلا، تعداد ديگری از رهبران مهم اين سازمان نيز از مجلس جدا شده بودند و همین امر پرسش‌هايی را درباره آينده اين سازمان و تاثير آن بر نقش سياسي‌اش در صحنه سياسی عراق به وجود آورد. شبكه خبری الجزيره در گزارشی نوشته بود: در حالي كه برخي معتقدند اين كناره‌گيري‌ها مي‌تواند يكي از بزرگ‌ترين احزاب شيعه عراق را تهديد كند، تعداد ديگری معتقدند كه اين تصميم‌گيري‌ها در واقع نشان‌دهنده عبور و حركت حزب به سوی مرحله جديدی در حيات سياسی خود است.
يكی از افرادی كه اخيرا از حزب جدا شده و خروجش از مجلس اعلا جنحال‌آفرين شده بود، جلال‌الدين الصغير بود كه گفته بود به دليل اختلاف‌نظری كه با اعضای حزب از جمله عمار حكيم داشته از مجلس اعلا خارج شده است. به نظر مي‌رسد نقطه اختلاف الصغير با عمار حكيم در خصوص مساله آشتی ملی است كه الصغير معتقد است در جريان آن افرادی كه در ريختن خون عراقي‌ها دست داشته‌اند نيز شامل مصالحه شده‌اند و او نمي‌تواند چنين مساله‌ای را بپذيرد، اين در حالی است كه بر اساس گزارش يك منبع آگاه در ائتلاف ملی عراق، مجلس اعلا مدعی است كه دليل خروج الصغير از اين سازمان رويكرد او در زمينه برخورد با ديگر جريان‌های سياسی عراقی است، به گفته اين منبع، الصغير به تقابل با ديگر جريان‌های تاثيرگذار در روند سياسی قدرت در كشور معتقد است در حالی كه عمار حكيم و افرادی مانند عادل عبدالمهدی، وزير نفت پيشين عراق كه يكی از رهبران برجسته حزب است به همكاری به جای مقابله اعتقاد دارند.
روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی در واكنش به خروج عمار حكيم از مجلس اعلا نوشته كه با توجه به اختلاف‌‌نظرهايی كه اخيرا در بدنه مجلس ايجاد شده بود، خيلی از ناظران امور عراق، اين مساله را پيش‌بينی مي‌كردند. نزديكان حكيم معتقدند كه او تلاش كرده با تاسيس جريان سياسی جديد حاميان خود را از بدنه مجلس اعلا جدا كرده و به اين ترتيب فاصله‌ای ميان خود و حاميانش با گروهی كه با نظرات او مخالف هستند ايجاد كند.
برخی ناظران مسائل سياسی در عراق تصميم حكيم را تلاش او برای ليبرال شدن توصيف كرده‌اند و معتقدند با توجه به تغيير ذائقه سياسی مردم اين كشور از سال ٢٠٠٣ تاكنون، حكيم مي‌خواهد بر موج جديدی كه ايجاد شده سوار شود. بعد از تصميم حكيم، ائتلاف المواطن در پارلمان عراق روز سه شنبه اعلام كرد كه نشست مهمی در بغداد برگزار كرده و در جريان آن با بررسي رويكرد و بيانيه تاسيس حزب جديد حكيم تصميم گرفتند كه به عنوان يك ائتلاف پارلمانی نام خود را تغيير داده و رسما به حزب ميهنی حكمت بپيوندند و تاكيد كردند كه فقط ٥ نفر از اعضای اين ائتلاف پارلمانی تصميم گرفته‌اند كه به اين ائتلاف اضافه نشوند.
هيات سياسی جريان صدر به رياست مقتدی صدر نيز با صدور بيانيه‌ای تاسيس حزب جديد را به عمار حكيم تبريك گفت و اعلام كرد كه جريان صدر، اهميت تغيير و تحول در مرحله فعلی را كاملا درك مي‌كند. جريان صدر اعلام كرد كه با دقت تحولات اخير در مجلس اعلا و تشكيل يك حزب ميهني جديد را بررسی كرده و در عين حال كه دوست داشتيم مجلس اعلا متحد و يكپارچه باقی مي‌ماندند، اما تغييرات اعمال شده در شرايط سياسی روز عراق را درك مي‌كنيم و معتقديم كه اين اقدامات نشان‌دهنده سلامت در كار سياسی است. جريان صدر تاكيد كرده كه معتقد است حزب ميهنی حكمت رسيدگی به نگراني‌ها و آمال ملت و مستضعفان را در اولويت خود قرار مي‌دهد.
هانی عاشور، تحليلگر سياسی عراقی خروج عمار حكيم از مجلس اعلای اسلامی عراق را آغاز تاسيس ائتلافی سه‌گانه با حضور، مقتدی صدر و حيدر عبادی نخست‌وزير عراق و از اعضای برجسته حزب الدعوه عراق دانست و تاكيد كرد كه انتظار دارد حيدر عبادی نيز به زودي اقدامی مشابه حكيم داشته باشد و از حزب الدعوه جدا شود. اين تحليلگر عراقی با استناد به سخنرانی اخير حيدر عبادی در مراسم حزب الدعوه كه خواستار كنار گذاشتن طايفه‌گرايی بعد از پيروزی بر داعش شده بود، این سخنان را مقدمه‌ای برای تشكيل يك جريان سياسی جديد به رهبری عبادی برای انتخابات پيش رو در عراق دانست و افزود: موضوع كاملا روشن شده است، عبادی، عمار حكيم و مقتدی صدر سه ضلع جريان جديد سياسی عراق را تشكيل خواهند داد كه از زبان افراط‌گرايی به دور خواهد بود و بايد منتظر ماند و ديد چه افرادی به اين جريان‌ها وصل خواهند شد.
تحليلگر عراقی پيش‌بينی كرده كه افراد و شخصيت‌های سياسی بيشتري به اين جريان سياسی جديد در عراق خواهند پيوست و اين ائتلاف تلاش خواهد كرد تا چهره‌های سياسی كه بعد از سقوط صدام در سال ٢٠٠٣ تاكنون صحنه سياسی عراق را در دست داشته‌اند، كنار بگذارند. عاشور تاكيد كرد كه معتقد است اين ائتلاف در خارج از عراق و در ميان همسايگان اين كشور و جامعه بين‌الملل از استقبال و تاييد برخوردار شود زيرا چشم‌انداز اين جريان در آرام كردن اوضاع منطقه در مرحله بعدي تاثيرگذار خواهد بود.
نكته‌ای كه در تاييد اين گمانه مي‌توان مطرح كرد شباهت شعارهای جريان سياسی جديد حكيم با شعارهاي مقتدي صدر است، عمار حكيم در بيانيه خود برای تاسيس حزب جديد تاكيد كرد كه منافع عراق پيش از هرچيز ديگری بايد در اولويت باشد و چند ماه پيش مقتدی صدر هم شعار اولويت باعراق است را سر داده بود.
روزنامه الحيات عربستان نيز در گزارشی در خصوص اقدام عمار حكيم آن را حاصل اختلاف‌های داخلی مجلس اعلا دانسته و تاكيد كرده كه اين اختلاف‌نظرها بعد از سفرهای جداگانه عمار حكيم و هيات ديگری از مجلس اعلا به ايران آشكار‌تر شده است. اين در حالي است كه ماجد غماس، نماينده مجلس اعلای اسلامی عراق در ايران در گفت‌وگو با تسنيم در خصوص خروج عمار حكيم از مجلس اعلا گفته كه اين موضوع به اختلاف نظرهای دو گروه در نحوه اداره مجلس و نگاه به مسائلی از قبيل تشكيلات و برخی مسائل روز عراق و استفاده از ظرفيت‌های اين كشور مانند جوانان و ساير اقشار باز مي‌گردد. وی افزود: اين اختلافات منجر شد كه يك ديدگاه جديد مطرح شود مبنی بر اينكه اجازه دهيم ساير رهبران برای اداره مجلس به شيوه خود رفتار كنند و سيد عمار نيز يك تشكل جديد ايجاد كند تا بعد از انتخابات در چارچوب روند سياسی واحد عراق امكان فعاليت داشته باشند.
*اعتماد
نظر شما