افزایش احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در اسرائیل

اسرائیل از 7 اکتبر تغییرات اجتماعی- سیاسی سریعی را تجربه کرده ولی یک چیز ثابت مانده است: اشتیاق گسترده مردم به روی کار آمدن رهبری جدید در کشور. نظرسنجی هایی که در شش ماهه اخیر انجام شده، نشان می دهد که تعداد زیادی از اسرائیلی ها از طیف های سیاسی مختلف اعتماد خود را به نتانیاهو از دست داده اند و از انتخابات زودهنگام حمایت می کنند. در همین راستا مجددا تظاهرات علیه دولت از سر گرفته شده و این نشان می دهد که احتمالا در سال 2024 شاهد حضور اسرائیلی ها پای صندوق های رأی باشیم

بر اساس یک نظرسنجی که فوریه 2024 توسط مؤسسه دموکراسی اسرائیل انجام شده، 71% اسرائیلی ها معتقدند که باید انتخابات زودهنگام برگزار شود. همچنین نظرسنجی کانال 12 اسرائیل که ماه مارس انجام شده، نشان می دهد که 50% از جناح راست و 40% از کسانی که به بلوک سیاسی نتانیاهو تعلق دارند، بدنبال انتخابات زودهنگام هستند

این نگرش در واشنگتن نیز درحال افزایش است. اوایل ماه مارس بایدن رئیس جمهور آمریکا اظهار داشت که حضور نتانیاهو در قدرت، باتوجه به عملکرد بدی که در جنگ غزه دارد، به جای کمک کردن به اسرائیل، به این کشور بیشتر آسیب می زند. چند روز بعد چاک شومر رهبر اکثریت سنا گفت که «انتخابات جدید تنها راه ایجاد فرایند تصمیم گیری سالم در مورد آینده اسرائیل است»

نتانیاهو در مصاحبه با سی ان ان، صحبت درباره انتخابات زودهنگام را در شرایطی که جنگ ادامه دارد «مضحک» خواند و گفت که اظهارات شومر مداخله ای نامناسب در امور داخلی اسرائیل است. نتانیاهو درحالی که می کوشد بقای سیاسی خود را تضمین کند، در برابر آمریکا رویکردی تقابلی اتخاذ کرده است

در ماههای اغازین جنگ غزه، روی دولت اسرائیل فشار ملموسی نبود و اسرائیلی ها هنوز در وحشت حمله 7 اکتبر و پیامدهای آن، نگرانی بابت وضعیت گروگان های اسرائیلی، تشدید تنش در امتداد مرز لبنان و جنگ غزه بودند و بسیاری از آنها اوضاع را برای اعتراض نسبت به دولت مناسب نمی دانستند

ولی از اوایل سال 2024 نیاز به تغییر فوری در بین آنها شدت گرفت. از آنجا که نتانیاهو برای فردای پس از جنگ هیچ طرحی نداشت، تردیدها نسبت به توانایی او برای دستیابی به اهداف جنگی اسرائیل، توانایی او برای مدیریت روابط خارجی و از همه مهمتر روابط با آمریکا، و معقولانه بودن تصمیم هایش در میدان جنگ، افزایش یافت

سرانجام باتوجه به اینکه مردم زمان را برای آزادی گروگان ها رو به پایان دیدند، احساس کردند که جنگ متوقف شده و ارتش اسرائیل در روزهای اخیر هیچ پیشرفت و دستاوردی نداشته، و کسانی که از شمال و جنوب اسرائیل تخلیه شده اند قادر به بازگشت به خانه های خود نیستند، تصمیم گرفتند بار دیگر علیه دولت نتانیاهو دست به اعتراض بزنند و به خیابان ها بیایند. در این میان افزایش خشونت پلیس و هدف قرار دادن تظاهرکنندگان مسالمت جو، تحت هدایت ایتامار بن گویر وزیر راست افراطی امنیت ملی، بر آتش خشم عمومی افزود

هنوز خشم توده ها به نقطه انفجار نرسیده است ولی هر آن می تواند تحولی روی دهد که سیل خروشان جمعیت را به خیابان ها سرازیر کند. سال گذشته اخراج یوآو گالانت وزیر دفاع توسط نتانیاهو، مردم را در نیمه شب به خیابان های تل اویو کشاند و در نهایت نخست وزیر مجبور به لغو تصمیم خود شد. محرکی که می تواند آن شب را بار دیگر تکرار کند، هنوز محقق نشده است؛ ولی انتظار می رود که این محرک دیر یا زود پدیدار شود. سازماندهندگان تظاهرات علیرغم اختلافاتی که در پاره ای موارد با یکدیگر دارند، همگی خواهان بازگرداندن گروگان ها، برگزاری انتخابات زودهنگام و لغو معافیت افراطی های ارتدکس از خدمت سربازی هستند

پس از 7 اکتبر احزاب سیاسی اصلی تلاش کردند تا باهم متحد شوند. بنی گانتز رئیس سابق نیروهای دفاعی اسرائیل و از رهبران حزب اپوزیسیون یش عتید، به ائتلاف دولت وحدت ملی پیوست و به نتانیاهو قول داد که از هر توافقی بر سر آزادی گروگان ها حمایت کند. ولی به همان دلیل که مردم ناراضی دوباره به خیابان ها برگشتند، با گذشت زمان اختلافات سیاسی نیز دوباره ظاهر شد

گانتز با وجود مخالفت نتانیاهو، ماه مارس به واشنگتن سفر کرد و مورد استقبال گرم دولت بایدن قرار گرفت. این استقبال پیامی به مردم اسرائیل بود مبنی بر اینکه جایگزین مناسبی برای نتانیاهو وجود دارد و گانتز کسی است که در اتخاذ دیپلماسی و بازگرداندن روابط آمریکا و اسرائیل به مسیر اصلی توانمند است

همزمان گالانت وزیر دفاع اعلام کرد از لایحه معافیت تندروهای ارتدکس از خدمت سربازی حمایت نمی کند، مگر اینکه همه احزاب ائتلاف وحدت ملی با این لایحه موافق باشند. او با این کار عملا به احزاب اپوزیسیون حق وتو داد

عواملی که می تواند جرقه انتخابات زودهنگام در اسرائیل را بزند، درحال افزایش است. حمایت عمومی و گسترده از روی کار آمدن نخست وزیری جدید، آمادگی و موضع گیری بازیگران مهم سیاسی و پیام های مقامات آمریکایی مبنی بر لزوم تغییر در اسرائیل، از جمله این عوامل هستند

روند انتخابات در اسرائیل زمان می برد. پس از انحلال کنست حدود 100 روز طول می کشد تا اسرائیلی ها به پای صندوق های رأی بروند. علاوه بر این انتخابات تقریبا هرگز در ماه جولای، اوت و فصل تعطیلات یهودیان که امسال مصادف با ماه اکتبر است، برگزار نمی شود و بعد از انتخابات نیز ممکن است چند ماه طول بکشد تا دولتی ائتلافی تشکیل شود

هنوز معلوم نیست وقایع سیاسی با چه سرعتی و بر اساس چه سناریویی اتفاق می افتد. در این میان مهارت های نتانیاهو برای ماندن در عرصه سیاسی را نباید دست کم گرفت. در دوره قبلی علیرغم وجود بحران های سیاسی متعدد، نتانیاهو توان خود را برای کنترل اوضاع به نمایش گذاشت

منبع: مؤسسه خاورمیانه

تشدید اعتراضات علیه نتانیاهو

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل برای حفظ قدرت با موانع بیشتری مواجه شده است. روز یکشنبه هزاران نفر بیرون پارلمان تجمع کردند و خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام شدند؛ این تجمع بزرگترین تظاهرات علیه دولت اسرائیل از زمان اغاز جنگ غزه بود

برخی از معترضان پلاکاردهایی حمل می کردند که روی آن خواسته آنها مبنی بر برکناری فوری نتانیاهو نوشته شده بود. برخی دیگر نیز با حمل تابلوهایی خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام شده بودند و شعار می دادند «کسانی که ویرانگر بوده اند، نمی توانند اصلاحگر باشند»

این تظاهرات یک روز پس از آن برگزار شد که هزاران نفر در خیابان های تل اویو پرچم های این کشور را به اهتزاز دراوردند و عکس های گروگان های اسرائیلی را در دست گرفتند. آنها در این تظاهرات خواهان توافق فوری بر سر آزادی گروگان ها شدند

ایلعاد درایفوس دانشجوی 25 ساله که در تظاهرات روز یکشنبه حضور داشت، گفت: «اعتراض به دولت در زمانی که کشور درگیر جنگ است، تصمیم راحتی نبود؛ ولی اگر دولت نتواند به مسئولیت خود عمل کند، چاره ای جز تغییر نیست»

تظاهرات اورشلیم که قرار است تا روز چهارشنبه ادامه یابد، درحالی صورت گرفت که مذاکرات در قاهره بر سر آتش بس احتمالی و آزادی گروگان ها از سر گرفته شده است. باسم نعیم سخنگوی حماس در این خصوص گفت که این گروه هیأتی به قاهره نفرستاده است

نتانیاهو با فشار فزاینده ای در داخل و خارج از کشور روبرو است. متحدان نزدیک اسرائیل از جمله ایالات متحده از تلفات سنگین غیرنظامی در غزه انتقاد کرده و از اسرائیل خواسته اند که اجازه دهد کمک های بیشتری به این منطقه ارسال شود. بسیاری از اسرائیلی ها نیز از نتانیاهو خواسته اند که به عنوان بخشی از توافق آتش بس، آزادی گروگان هایی را که در حمله 7 اکتبر حماس به غزه برده شده اند، در اولویت قرار دهد

موسی رادمان که در سازماندهی این تظاهرات نقش داشت، می گوید: «به نظر من اسرائیل با یکی از سخت ترین لحظات تاریخ خود مواجه است. ما به دولتی نیاز داریم که به جای درنظر گرفتن ملاحظات سیاسی و شخصی نخست وزیر، نفع کشور را در نظر بگیرد»

نتانیاهو که به دلیل حمله 7 اکتبر حماس از سوی بسیاری از اسرائیلی ها مورد انتقاد قرار گرفته، با درخواست های فزاینده ای برای استعفا مواجه است. او با رد انتقادات و رد درخواست آتش بس دائم گفته است که دولت وی بدنبال پیروزی کامل بر حماس است

در کنفرانس خبری روز یکشنبه نتانیاهو به انتقاداتی که بابت بازنگرداندن گروگان ها از او می شد، پاسخ داد و گفت: «من تمام تلاش خود را انجام داده ام و همچنان هرکاری بتوانم برای آزادی انها می کنم»

در روزهای اخیر فشارها بر نتانیاهو در یک جبهه دیگر افزایش یافته است. هم اکنون بر سر لایحه تمدید معافیت یهودیان افراطی ارتدکس از خدمت سربازی اجباری اختلاف ایجاد شده است. این اختلاف می تواند منجر به فروپاشی دولت نتانیاهو شود؛ چراکه دولت او متشکل از ائتلاف سکولارها و راست گرایان افراطی ارتدکس است. اگر دولت این معافیت را تمدید نکند، ارتدکس های افراطی از دولت خارج می شوند و اگر معافیت تمدید شود، اعضای سکولار خارج خواهند شد

با نزدیک شدن به پایان ششمین ماه جنگ، اسرائیل با درخواست های مکرر برای موافقت با آتش بس مواجه شده است. در مراسم عید پاک پاپ فرانسیس به کسانی که خواهان آتش بس هستند اضافه شد. وی گفت: «من یکبار دیگر درخواست می کنم دسترسی مردم غزه به کمک های بشردوستانه تضمین شود، گروگان هایی که 7 اکتبر ربوده شدند آزاد شوند و اتش بس فوری در نوار غزه برقرار گردد»

انتظار می رفت کابینه جنگ اسرائیل روز یکشنبه برای بحث درباره آتش بس احتمالی تشکیل جلسه دهد. گفتگوهای آتش بس به دلیل اختلاف بر سر بازگشت آوارگان غزه به خانه هایشان و چگونگی عقب نشینی اسرائیل از غزه متوقف شده است. یکی از موانع توافق، سرنوشت فلسطینیانی است که در اردوگاهها و پناهگاههای موقت در جنوب و مرکز غزه زندگی می کنند. آنها امیدوار بودند که به خانه های خود در شمال بازگردند ولی غازی حمد یکی از مقامات ارشد حماس در مصاحبه ای گفت که اسرائیل از بازگشت دسته جمعی مردم غزه به شمال خودداری می کند و صرفا موافق بازگشت معدودی از آنها با شرایطی سخت است.

مقامات بشردوستانه در روزهای اخیر هشدار داده اند که تنها یک اتش بس می تواند به گروههای امدادی امکان دهد تا مواد غذایی و سایر ملزومات را برای جلوگیری از قحطی قریب الوقوع به غزه منتقل کنند. به گفته مقامات بهداشتی غزه بیش از 32000 فلسطینی در جریان جنگ کشته شده اند

مصر، قطر و ایالات متحده نقش میانجی را در دورهای قبلی مذاکرات ایفا کرده اند. این دو کشور عرب به عنوان میانجی با رهبران حماس عمل می کنند ولی هنوز به توافقی قابل اجرا نرسیده اند

منبع: نیویورک تایمز

مترجم: فاطمه رادمهر