جایگاه مذهب در مدارس آمریکا

دربارۀ آزادی‌‌های مذهبی در مدارس دولتی امریکا سوءتفاهم‌های بسیاری وجود دارد. منشأ بسیاری از این برداشت‌های غلط به سال 1962 بازمی‌گردد که دیوان عالی امریکا برگزاری مراسم دعا و نیایش توسّط مدارس را ممنوع اعلام کرد.
در سال 1995 رئیس‌جمهور وقت، بیل کلینتون اطّلاعیه‌ای تحت عنوان «آزادی بیان مذهبی در مدارس دولتی» منتشر کرد که ضمن آن عنوان شده بود که مندرجات «متمّم اول قانون اساسی» به معنای آن نیست که مدارس باید کاملاً عاری از دین و دیانت باشند، یا حقّ هیچ‌گونه آزادی بیان مذهبی در مدارس وجود نداشته باشد. دولت اجازه ندارد از مدارس برای تحت اجبار قرار دادن شعور و ضمیر دانش‌آموزان، یا برای مهرتأیید زدن بر دین استفاده کند، اما مدارس دولتی نیز اجازه ندارند جلوی آزادی بیان مذهبی را بگیرند.

مدارس اجازه ندارند که فعالیت‌های مذهبی از جمله مراسم دعا و نیایش را برگزار کنند یا بانی آن شوند، اما در عین حال گروه‌های مذهبی مجازند پس از ساعات درس در محل مدرسه حضور به هم رسانند و برنامه‌های مذهبی و عبادی خود را داشته باشند، مشروط به این که سعی نکنند دیگران را وادار به انجام آن کنند. دین می‌تواند (و باید) یکی از موضوعات درسی باشد، اما نباید مورد تبلیغ قرار بگیرد. مدارس اجازه ندارند معلّمان و دانش‌آموزان را از گفتن جمله «کریسمس مبارک» منع کنند.

اگر به مدارس دولتی امریکا سری بزنید، می‌بینید که بچه‌ها در اطراف میله پرچم دعا می‌کنند، دربارۀ مسائل دینی با همکلاسی‌هایشان به گفتگو می‌پردازند، در اوقات فراغت کتب آسمانی را می‌خوانند، باشگاه‌های مذهبی تشکیل می‌دهند و غیره. در حقیقت میزان آزادی بیان و فعالیت مذهبی در مدارس دولتی نسبت به صد سال گذشته بیشتر شده است.

البته درست است که هنوز بعضی از مدارس دولتی «متمّم اول قانون اساسی» را غلط فهمیده یا نسبت به آن بی‌توجّهی می‌کنند و هیچ‌گونه حقّ آزادی مذهبی برای دانش‌آموزان قائل نیستند، اما این عمل آنها خلاف قانون است و اگر کارشان به دادگاه کشیده شود، حکم دادگاه علیه آنها خواهد بود. دیوان عالی ایالات متّحده هیچ‌گاه حکمی صادر نکرده که دعا کردن در مدارس ممنوع است. بلکه دیوان عالی برگزاری مراسم نیایش و فعالیت‌های عبادی از جانب مدارس دولتی را خلاف آزادی‌های مذهبی می‌داند و لذا با آن مخالفت به عمل می‌آورد. لذا مسئولان مدارس اجازه ندارند برای برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های مذهبی، سالن اجتماعات مدرسه را به کلیسا تبدیل کنند.

بنا به تفسیر دیوان عالی از «متمّم اول قانون اساسی»، مدارس دولتی حقّ تبلیغ اعتقادات دینی یا ضدّدینی را ندارند، اما معلّمان می‌توانند به دو شرط به تدریس موضوعات دینی بپردازند:
1. محتوای درس مرتبط با اهداف آموزشی باشد؛
2. سعی نکنند یک باور دینی یا ضدّدینی را به دانش‌آموزان القا کنند.
همچنین استفاده از نمادهای مذهبی در کلاس ‌درس مادامی که در راستای اهداف آموزشی باشد بلااشکال است، اما نمایش دائمی آنها در کلاس‌درس، یا استفادۀ تزئینی از آنها موردتأیید نیست.

*دین آنلاین