twitter share facebook share ۱۳۹۵ اسفند ۲۲ 1113

خورشید همواره در چشمان مادرانی طلوع می کند که به دوردست‌ها خیره شده اند و برای فرداها مردان و زنانی می پرورانند تا در زمین، این امانت الهی جانشینی آسمانی باشند. دامان تربیت مادران مهد پرورش انسان‌های پاک و خدایی است و ما با نگاهی درس آموز از زندگانی این مادران توشه معرفت برمی چینیم.

يكی از مادران برجسته تاريخ «ام البنين، فاطمه كلابيه» است كه زندگی او مالامال از عشق به ولايت و امامت بوده و در تربيت فرزندان دلير و شجاع و با ادب چون عباس بن علي علیه السلام بسيار موفق بوده است.

نامش فاطمه و کنیه اش امُّ البنین (مادر پسران) است. پدرش حِزام، و مادرش ثمامه یا لیلاست. همسرش علی بن ابی طالب علیه السلام و فرزندانش عباس علیه السلام، عبداللّه، جعفر و عثمان هستند که هر چهار نفرْ در سرزمین کربلا و در رکاب امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند. آرام گاه وی در مدینه منوّره و قبرستان بقیع است.

«حزام بن خالد بن ربيعة بن وحيد بن كعب بن عامر بن كلاب» پدر ام البنين است مردی شجاع و دلير و راستگو كه از صفات ويژه او اكرام به ميهمان و منطق قوی اوست. تاريخ ويژگي‌های اين مرد بزرگ را به مناسبت‌های گوناگون چون جريان خواستگاری ام البنين و ازدواج حضرت امام علی علیه السلام ذكر می كند. مادر بزرگوار ام البنين، «ثمامه (يا ليلی) دختر سهيل بن عامر بن جعفر بن كلاب، است كه در تربيت فرزندان كوشا بوده و تاريخ از وی چهره درخشانی را به تصوير كشيده است. بينش عميق، دوستی با فرزندان در كنار وظيفه مهم مادری و چونان معلمی دلسوز، آموختن باورهاي اعتقادی و مسايل مربوط به همسرداری و آداب معاشرت با ديگران از جمله ويژگي‌های خاص اين بانو است.

پيامبر گرامی فرمود: ای مردم! برحذر باشيد از سبزه زاری كه بر روي مَزبله (منجلاب) می رويد. سؤال شد از حضرت: سبزه زاری كه بر مزبله برويد چيست؟ حضرت فرمود: زن زيبارويی كه در خانواده پليد و نادرست رشد كرده باشد.از اين روست كه علی بن ابی طالب علیه السلام آن‌گاه كه قصد ازدواج دارد به برادر خويش، عقيل بن ابی طالب كه در علم «اَنساب» معروف بود و ذهن و سينه اش گنجينه ای از اسرار خاندان گوناگون عرب بوده می فرمايد: «زنی را برای من اختيار كن كه از نسل دليرمردان عرب باشد تا با او ازدواج كنم و او برايم پسری شجاع و سواركار به دنيا آورد».

و عقيل در پاسخ برادر گفت: «با ام البنين كلابيه ازدواج كن زيرا در عرب شجاعتر از پدران و خاندان وی نيست» و سپس در مورد جد مادریِ ام البنين، ابوبراء عامر بن مالك، كه در آن روز از جهت دلاوری و شجاعت كم نظير بود می گويد: مهمترين درسی كه از ازدواج حضرت علی علیه السلام و ام البنين، می آموزيم داشتن معيارهای منطقی و صحيح در انتخاب همسر آينده است.

ابوبراء عامر بن مالك جد دوم فاطمه كلابيه از شجاعت در ميان قبايل عرب بی نظير است و كسی را شجاعتر از او جز حضرتت نمی شناسم از اين رو او را بازی كننده با شمشيرها (مُلاعِبُ الاسِنَّة) می نامند.

گويی نگاه نافذ علی از مرز زمان‌ها عبور كرده و كربلا را با همه سختی‌هايش می بيند و برای ياری امام حسين علیه السلام از امروز در پی مادری شجاع از خاندان شجاع و دلير است تا فرزندی چونان عباس، پدر فضيلت‌ها به دنيا آورد و او ياری گر حسين در كربلا باشد. در خاندان و تبار پاك ام البنين چند ويژگی مهم وجود دارد كه همگی در وجود عباس علیه السلام به ظهور رسيد و او را ماندگار كرد.

الف: شجاعت و دلاوری كه در كربلا زيباترين چهره خويش را نماياند.
ب: ادب و متانت و عزت نفس كه در زندگانی 34 ساله عباس بن علی ع به وضوح ديده می شود.
ج: هنر و ادبيات كه ام البنين از «دايی» خويش لُبيد شاعر به ارث برده بود و فرزند عزيزش عباس علیه السلام از مادر اديبه خود. البته شاعران ديگری در اين خاندان می زيسته اند.
د: ايثارگری و احترام به حقوق ديگران كه نمود آن در عشق به ولايت و امامت متجلی شد.
هـ: وفا و پايبندی به تعهدات.

بعد از این که عقیل شجره نامه های اَعراب را بررسی و ام البنین را انتخاب کرد، حضرت علی علیه السلام، او را نزد پدر ام البنین فرستاد. پدرخشنود از این وصلت مبارک، نزد دختر خود شتافت و موضوع را در میان گذاشت. ام البنین نیز با سربلندی و افتخارْ پاسخ مثبت داد و پیوندی همیشگی بین وی و مولای متقیان علی بن ابی طالب علیه السلام برقرار شد.

امام علی علیه السلام، در همسرش عقلی سترگ، ایمانی استوار، آدابی والا و صفاتی نیکو مشاهده کرد و او را گرامی داشت و از صمیم قلب در حفظ حُرمت او کوشید.

فاطمه کلابیه، بعد از گذشت مدتی از زندگی مشترک با علی علیه السلام، به امیرالمؤمنین پیشنهاد کرد که به جای «فاطمه»، که اسم قبلی و اصلی وی بوده، او را ام البنین صدا زند تا فرزندان حضرت زهرا علیهاالسلام از ذکر نام اصلی او توسط پدرشان، به یاد مادر خویش، فاطمه زهرا علیهاالسلام نیفتند و در نتیجه، خاطرات گذشته، در ذهن آن ها تداعی نگردد و رنج بی مادری آن ها را آزار ندهد.

ثمره زندگی مشترک ام البنین علیهاالسلام با حضرت علی علیه السلام ، چهار پسر بود که به دلیل داشتن همین پسران، او را ام البنین، یعنی مادر پسران می خواندند. نام فرزندان ایشان به ترتیب عبارتند از: قمربنی هاشم حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام ، عبداللّه ، جعفر و عثمان.

فرزندان ام البنین همگی در کربلا به شهادت رسیدند و نسل ایشان از طریق عُبیداللّه فرزند حضرت ابوالفضل علیه السلام ادامه یافت.
مورخان می نويسند: پس از واقعه كربلا بشير در مدينه ام البنين را ملاقات می كند تا خبر شهادت فرزندانش را به او بدهد. ام البنين پس از ديدن وی می گويد: از امام حسين علیه السلام مرا خبر بده. بشير می گويد: عباس را كشتند. ام البنين بازمی گويد: از حسين علیه السلام مرا خبر بده و به همين ترتيب خبر شهادت هر چهار فرزند بزرگوارش را به او می دهد.

ام البنين با صبر و بصيرتی بی نظير می گويد: «يا بشير اخبرني عن ابي عبداللّه الحسين علیه السلام. اولادي و من تحت الخضراء كلهم فداءٌ لابي عبداللّه الحسين علیه السلام؛ ای بشير خبر از (امام من) ابا عبداللّه الحسين بده فرزندان من و همه آن چه زير اين آسمان مينايی است فدای ابا عبدالله علیه السلام باد».

و آن‌گاه كه بشير خبر شهادت مولا و امام او، حسين بن علی علیه السلام را می دهد آهی كشيده و با دنيايی از غم و اندوه می گويد: آه كه بندهای(رگ‌های) قلبم را پاره‌پاره كردی.

زندگيِ سراسر مهر و عاطفه و مبارزه ام البنين رو به پايان بود. او به عنوان همسر شهيد، رسالت خويش را به خوبي به پايان رسانيد و فرزندانی تربيت كرد كه فدايی امامت بودند و هر 4 تن در كربلا قربانی آرمان‌های «ولی» و «امام» خويش شدند و بدين وسيله بر صحيفه تربيت ام البنين امضای سبز مولای متقيان علی علیه السلام قرار گرفت.

پس از كربلا بار رسالت سياسی و اجتماعی خويش را به دوش گرفت و پيام‌های مهم كربلا را به فرداها صادر كرد و ارزش‌های معنوی اين حماسه عرفانی را زنده نگاه داشت. همسر شهيد، مادر چهار شهيد و طلايه دار پيام آوران كربلا پس از زينب سلام الله علیها كه لحظه لحظه عمر خويش را با خدای خود معامله كرد و لحظه ای خطا و انحراف در زندگي وی راه نيافت در سال 70 هـ.ق دارفانی را وداع گفت و در قبرستان بقيع در كنار سبط رسول خدا، امام حسن علیه السلام، و فاطمه بنت اسد و ديگر چهره هاي درخشان شريعت محمدی صلی الله علیه و آله به خاك سپرده شد.

اگر چه جسم او در خاك است اما روح بلند او و صفات كريمه و عظيمه وی نام او را به بلندای آفتاب زنده نگاه داشته است و در پرتو صفات اين بانوی فاضله انسان‌هايی تربيت شده اند كه در تاريخ مانا و ماندگار خواهد بود.

*هادی انصاری/خبرآنلاین

 

نظر شما