تشویق به رشد جمعیت یکی از مسلمات دین اسلام است که برای تحقق درست و کامل ان باید دیگر دستورات اسلامی اجرا شود در غیر این صورت جامعه با مخاطرات عدیده ای مواجه می شود.
رشد آگاهی در جامعه چهار پیامد به دنبال دارد که عبارتند از:
1-پیشرفت اقتصادی، زیرا اقتصاد بر چهار ستون استوار است: کشاورزی، صنعت، بازرگانی و استفاده از منابع طبیعی، بهبود و پیشرفت همه این موارد در گرو پیشرفت دانش و فرهنگ است.
2-افزایش زاد و ولد، زیرا کاهش آن محصول کاهش میزان ازدواج و جلوگیری از بارداری است.
پیشرفت اقتصادی امکان ازدواج را فراهم می کند و پیشرفت فرهنگی فهم و درک بهتر از معنای حیات را برای آدمی پدید می آورد و ثابت می کند که ازدواج خود یکی از عوامل رفاه است. شوهر آنگاه که بداند مسئولیت یک خانواده بر دوش او نهاده شده است، کوشش خود را برای اداره زندگی بیشتر خواهد کرد و زن نیز به سبب علاقه ای که به شوهر و فرزندانش دارد، برای فراهم کردن یک زندگی آسوده تلاش می کند. بدیهی است همکاری زوجین زمینه پیشرفت اقتصادی و رفاه را نیز فراهم می آورد. پس ازدواج از دو جهت مایه ترقی اقتصادی می شود: از راه شور و هیجان درونی و دوم از راه ایجاد تعاون عملی در خانواده.
گاه این توهم به وجود می آید که شاید کره زمین به سبب محدویت مساحت و منابع اولیه خود، ظرفیت جمعیت فراوان بشر را نداشته باشد. پاسخ این است که دلایل مطرح شده مردودند؛ زیرا بیشتر مساحت کره زمین خالی از سکنه است و گنجایش آن بسیار بالاست. از نظر مواد اولیه مورد نیاز بشر نیز باید گفت که مواد اولیه و منابع طبیعی موجود، توان ارائه خدمات به دهها برابر جمعیت کنونی کره زمین را دارد.
3-توسعه فرهنگی، مرگ و میر را کاهش می دهد. منظور از مرگ و میر نوع غیر طبیعی آن است که سبب کاهش جمعیت می گردد. با ترقی سطح فرهنگ و دانش جامعه و در نتیجه، استفاده از ابزار پیشگیری یا درمان، مرگ و میرهای غیرطبیعی به حداقل می رسد. از آنجا که به طور طبیعی زادو ولد بیش از مرگ و میر است، جامعه با رشد جمعیت مواجه می شود.
در این میان اسلام نیز نسبت به این امر موضعگیری آشکار کرده و توصیه می کند که آدمی باید از خطرات احتمالی پیشگیری کند. دین اسلام کار را بدانجا رسانده که اگر فرد مکلفی از وضو گرفتن، غسل کردن، ایستاده نماز خواندن، روزه گرفتن، به حج رفتن و نظایر این امور، ترس و احتمال ضرر داشته باشد، او را از انجام دادن آن معاف بلکه انجام دادنش را بر او حرام کرده است. اسلام در کنار این توصیه به درمان بیماری ها نیز دستور داده است، حتی اگر این درمان در گرو مصرف بدترین محرمات مانند شراب یا گوشت خوک باشد.
4-فرهنگ طول عمر افراد جامعه را افزایش می دهد، زیرا:
-رشد فرهنگی و علمی ابزار و امکانات پیشگیری از بیماری ها را فراهم می کند.
-رشد فرهنگی و علمی ابزار و امکانات درمان بیماری و آسیب ها را فراهم می کند.
-توسعه فرهنگی باعث رشد مثبت و بهنجار زندگی می شود بنابراین آدمی قابلیت آن را دارد که صدها سال زنده بماند و زندگی کند.
اسلام مایل است که بر طول عمرها افزوده گردد و مسلمانان را برای برخوردار شدن از آن تشویق می کند. در متون اسلامی نیز دعاهایی برای طلب عمر طولانی انشا شده است. ظاهر آن است که این گونه ادعیه علاوه بر اینکه نوعی درخواست از خدای سبحان است تا او از راه اسباب غیبی عمر نیایشگر را دراز کند، به اعطای وسایل مطلوب برای کسب طول عمر از سوی خدای متعال نیز اشاره می کند.
در یکی از دعاهای ماه رمضان چنین آمده است: خدایا، همه فقیران را توانگر ساز،گرسنگان را سیر کن،برهنگان را بپوشان و...اینگونه ادعیه از مسلمانان نمی خواهد که به لقلقه زبان بسنده کنند و پس از آن پی کار خویش بروند و به مضمون این نیایش ها نیندیشند، بلکه می خواهد که در راه حل عملی این مشکلات مشارکت جویند.
انفجار جمعیت و برنامه ریزی دقیق
رشد تصاعدی جمعیت جهان پدیده ای است که اگر با برنامه ریزی دقیق و اصولی به منظور پاسخ گویی به نیازهای روز افزون بشریت با آن برخورد نشود، جهان با مشکلات عظیم و فراوانی روبرو خواهد شد. تنها مانع انجام دادن چنین برنامه ریزی هایی حکومت های غربی و شرقی و اقمار وابسته آنها هستند.
مادامی که دانش، قدرت و ثروت آزاد نگردد، بشریت همچنان با مشکلاتی عظیم روبرو خواهد بود و این نه تنها برای نسل های آینده که برای نسل امروز جهان هم مشکل آفرین شده است.
برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی باید برنامه ریزی را بر پایه اصول زیر استوار کنند:
-ستادن کارها از دستان دولت و سپردن سررشته کارها به مردم؛ زیرا مردم خود بهتر می دانند که چگونه نیازهای خود را برآورند. مثلا دولت باید از سویی نیازمندی های کشور به قطار، کارخانه، خطوط ارتباطی و...را به اطلاع عموم برساند و از سوی دیگر سودها را مشخص و مدت زمان استیفای حقوق را معین کند، آنگاه دست مردم را در تأسیس آنها باز بگذارد و در عین حال نقش نظارتی خویش را نیز حفظ کند تا سازندگان روی به ظلم نیاورند.
-گسترش شهرها و هرگونه توسعه و سازندگی با پیش بینی و آینده نگری دراز مدت.
-فراهم آوردن ابزار و امکانات مورد نیاز آموزش و پرورش و گسترش کیفی آن.
-فراهم آوردن امکانات بهداشتی و درمانی.
-فراهم آوردن وسایل ارتباطی به حد کافی.
-گسترش دستگاههای دولتی مانند اطلاعات و امنیت، قضایی، امداد و...
-فراهم آوردن امکانات اولیه زندگی مانند خوراک، پوشاک، آب بهداشتی و نیازهای ثانویه مانند تفرجگاهها، بوستان ها و...
برگرفته از کتاب اسلام و جامعه نوشته آیت الله سید محمد حسینی شیرازی
نظر شما