1. رژیم گوشتخواری
این رژیم به طور مطلق وجود ندارد؛ زیرا انسان، هرچند تنومند و نیرومند باشد، نمیتواند یک ماه را با خوردن فقط گوشت بگذراند. حتی گربهسانان هم که در تصور عامهی مردم، صرفاً گوشتخوار به شمار میروند، در واقع چنین نیستند؛ بلکه، هر کدام به نحوی از اندکی سبزیجات ولو در احشای حیوانات دیگر، برای بقاء خویش استفاده میکنند. حتی اسکیموها که بیشتر غذایشان گوشتی است، از مواد نباتی خارج کرده از شکم بزهای وحشی میل میکنند. لذا، رژیم گوشتخواری مطلق وجود ندارد و بهتر است آن را رژیم نیمهگوشتخواری بنامیم.
2. رژیم نیمهگوشتخواری
این رژیم، مخلوطی از رژیم گوشتخواری با رژیمهای دیگر است، از این رو میتوان آن را همهچیز خواری نامید.
3. رژیم گیاهخواری
این رژیم نیز به طور مطلق نمیتواند پایندگی ایجاد نماید و هرچند، با متنوع انتخاب کردن میوهجات و سبزیجات، هر سه نوع مواد غذایی( هیدروکربنها، پروتئینها و چربیها) تأمین میشود، ولی تعادل غذایی به کلی از بین رفته و بدن از اسیدهای آمینهی ضروری و برخی ویتامینها محروم خواهد شد. لذا، برخی رژیم نیمه گیاهخواری را جایگزین آن میسازند.
4. رژیم نیمه گیاهخواری
در این رژیم، علاوه بر مواد نباتی و میوهجات، به خوردن برخی فرآوردههای حیوانی( به غیر از گوشت) مانند ماست، شیر و عسل میپردازند. اما این رژیم، برای تأمین نیازمندیهای بدن، سبب پرخوری میگردد.
5. رژیم خامخواری
طبیعیدانهای بزرگی مانند لینه، کویه و ... به علت وجه مشابهت دندانها، دستها، ناخنها و دستگاه گوارش انسان با میمون و این که میمون میوهخوار است، عقیده دارند رژیم میوهخواری، بهترین رژیم برای انسانهاست، ولی تجربه نشان دادهاست که بدن، عملاً به اکتفا کردن به این رژیم، پاسخ خوبی نداده است و نخواهد داد و برای تأمین برخی عناصر مورد نیاز، بدن دچار پرخوری و خرابی هاضمه خواهد شد.
بهترین رژیم، رژیم اسلامی
رژیم اسلامی، برای تغذیهی آدمی، بهترین رژیم به شمار میرود؛ زیرا:
1. فصول را در نظر گرفته است؛ امام رضا علیهالسلام در تجویز رژیم غذایی برای مأمون در شهر مرو خراسان، برای هر ماه از سال شمسی، دستورات غذایی جداگانهای صادر فرمود.
2. مکان را منظور داشته است؛ مثلاً چهارده قرن پیش اسلام توصیه به خوردن اندکی نمک یا سرکه قبل یا بعد از خوردن غذا در مناطق گرمسیر و خوردن نمک همراه غذای نشاستهای و خوردن سرکه به همراه خوراکهای حاوی تخممرغ در مناطق سردسیر کرده است. چرا که در سرما، گیرندههای پوست بیشتر در حال انقباض هستند و از پوست بدن مقادیر کمتری عرق و در نتیجه نمک ناچیز دفع میشود. لذا، به همراه نمک، اورهی بیشتری در بدن میماند، مخصوصاٌ در کسانی که مبتلا به نارسایی کلیه هستند. لذا، توصیه به مصرف سرکه که دفعکندهی اوره است، میشود. به علاوه، در فصول سرد سال، مصرف غذاهای چرب و پروتئیندار بیشتر است، لذا انتخاب سرکه در هضم آن مؤثر است.
3. به شغل افراد توجه داشته است؛ مثلاً در روایات آمده است که رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله، اصحاب خستهی خود را پس از حفر خندق به غذای مقوی سرشار از پروتئین دعوت میفرمود.
4. سن افراد را در نظر میگیرد؛ به عنوان مثال، قرآن کریم وقتی حضرت ابراهیم علیهالسلام را فرتوت و مسن معرفی مینماید، غذای مخصوص و سرشار از تخممرغ را برایشان تجویز مینماید.
با احترام به همهی دانشمندان و متخصصین علم تغذیه، میتوان ادعا نمود که اسلام برترین رژیم را که قدمتی برابر با چهارده قرن دارد، به انسانها معرفی میکند، در حالی که قدمت علم تغذیهی جدید، تنها به دویست سال اخیر محدود میشود. در اهمیت غذا در اسلام، همین بس که غذا، مفتخر است که قرآن، سورهای به نام مائده را به تغذیه اختصاص داده است و از ظرایف و دقائق آیات قرآن، میتوان به این نکته اشاره کرد که مائده، در حقیقت، میز و سفرهی غذا و رژیم همهچیزخواری است که به مناسبت نزول مائدهی آسمانی برای حضرت عیسی علیهالسلام نامگذاری شده است.
چرا رژیم همهچیزخواری برترین است؟
اینینانسیون[1] یا حالتی که بر اثر نخوردن و بیغذایی برای بدن به وجود میآید و بدن از مواد ذخیرهای در خود استفاده میکند، به دو دسته تقسیم میشود:
1. اینینانسیون کامل با جنس، جثه و شدت سوخت و ساز بدنی و ذخیرههای موجود در بدن در آغاز شروع گرسنگی، بستگی کامل دارد. به عنوان مثال، خوک را شش روز، سگ را سی و پنج روز و انسان را بیست روز، میتوان بدون غذا، زنده نگه داشت. گاه، به علت تغییر محیط، مثل هنگام سرگردانی در دالانهای معادن و دریاها، این عدد کاهش و هنگام هیستریک بودن، مثل مرتاضان، این ارقام افزایش مییابد. البته، این نکته حائز اهمیت است که آب، مقاومت را بالا میبرد، چنان که تانر و سوکسی در پاریس،به ترتیب، چهل روز و پنجاه روز، توانستند روزه بگیرند و چیزی جز آب نخورند.
2. اینینانسیون جزئی: با به انحصار درآوردن غذای موجود زنده به یک نوع مادهی غذایی، به علت حذف برخی مواد حیاتی و مورد نیاز، مرگ تدریجی، گریبانگیر موجود زنده خواهد شد. به عنوان مثال، اگر تمام املاح از خوراک حیوان حذف شود، میمیرد. به همین ترتیب، مواد نشاستهای و چربی، نیز به تنهایی برای بقاء کافی نیستند، چرا که این دو، با آن که از احتراق ازت و مواد پروتئینی به شدت میکاهند، مانع دفع و تجزیهی این مواد نمیشوند. حیوانی که بدین طریق تغذیه شود، میمیرد ولی مرگش دیرتر از اینینانسیون کامل فرامیرسد. بنابراین، وجود آلبومین در غذا برای بقاء موجود زنده، لازم است و رژیم گیاهخواری مطلق، مردود است.
بدین ترتیب، در جیرهی غذایی انسان، وجود مواد نشاستهای، چربیها و مواد پروتئینی، به گونهای که به یک نسبت مشخص با هم مخلوط شوند، مهم و حیاتی است. به همین دلیل است که در فقه منسوب به امام رضا علیهالسلام آمده است: «اثْنَانِ عَلِيلَانِ أَبَداً صَحِيحٌ محتمي [2]وَ عَلِيلٌ مُخَلِّطٌ[3]؛دو نفر همیشه بیمارند؛ یکی انسان سالمی که به سلامت خود مغرور است ومراقب سلامتی خود نیست و دیگری، بیماری که پرهیز نکند.». بنابراین، بهترین رژیم، رژیم همهچیزخواری است که اسلام بدان اهتمام ورزیده است. چرا که رژیم گرفتن اشخاص سالم و ممنوعیت آنها از برخی غذاها، صرف نظر از پیدایش بیماری ثانوی، به علت کمبود مواد غذایی، ممکن است به تدریج، تغییراتی در کار برخی از آنزیمهای گوارشی و غدد افراد سالمی که به اندازهی کافی غذا نمیخورند، به وجود آورد.
این گونه اسلام، انسان را گرانمایه داشته و فضیلت انسان را تا بدان پایه بر سایر موجودات وقع نهاده است که تغذیهی نیکوی او را از عوامل و فضایل الهی برشمرده که فرموده است:
«وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى کَثِیر مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِیلاً[4]»
«ما آدمىزادگان را گرامى داشتیم و آنها را در خشکى و دریا، (بر مرکب هاى راهوار) حمل کردیم و از انواع روزىهاى طیب و پاکیزه به آنان روزى دادیم و آنها را بر بسیارى از موجوداتى که خلق کردهایم، برترى بخشیدیم.»
برگرفته از کتاب اولین دانشگاه آخرین پیامبر نوشتهی شهید دکتر سید رضا پاک نژاد
....................
نظر شما