دولت در خصوص برخی از تصمیمات و تغییراتی که در قانون اعمال می کند هیچ توضیحی به مردم نمی دهد و ابهامات موجود را بر طرف نمی کند؛ همین امر زمینه شکاف بین مردم را فراهم می نماید. در یکسو کسانی قرار دارند که خواهان سرعت بیشتر تحولات و اعطای آزادی های بیشتر هستند و در سوی دیگر محافظه کاران کشور قرار دارند که شتاب بی‌سابقه تحولات حساسیت آنان را برانگیخته و موجبات نگرانی شان را فراهم ساخته است
از مهمترین تغییراتی که شاید به وقوع بپیوندد، حذف قانونی است که زنان را ملزم می کند برای سفر به خارج از کشور از قیم خود اجازه بگیرند. به گزارش روزنامه‌ی عکاز، مقامات سعودی در حال بررسی این موضوع هستند که به افراد بالای 18 سال اجازه دهند بدون اجازه ی قیم خود به خارج از کشور سفر کنند؛ اما هنوز معلوم نیست که آیا این تصمیم زنان را نیز شامل می شود یا خیر. با این که نتیجه‌ی مذاکرات بر سر این موضوع، هنوز مشخص نیست، اما دو نفر از اشخاص مطلع، گزارش‌های وال استریت ژورنال و فایننشیال تایمز را در خصوص اصلاح قانون قیمومیت زنان و اجازه سفر به آنان را تایید کردند و گفتند که دولت به زودی این تصمیم خود را اعلام و اجرایی می کند.
موضع‌گیری نسبت به تحولات اخیر عربستان متفاوت است، اما گروههای محافظه‌کار به احترام حاکمان سعودی و به دلیل خفقان حاکم بر کشور که منجر به بازداشت منتقدین داخلی گردیده است، سکوت اختیار کرده‌اند.
آخرین تحولی که در روزهای گذشته در عربستان به وقوع پیوسته، اجازه ای است که از طرف دولت به فروشگاهها و رستوران ها داده شده تا تمام وقت باز باشند. برخی این قانون را به معنای برداشتن اجباری دانستند که پیش از این بر سر تعطیل کردن کسب و کارها به هنگام اقامه نماز وجود داشت، اما برخی از مقامات رسمی کشور، این تفسیر از قانون را رد می کنند.
این ابهام و سردرگمی، در رسانه های وابسته به عربستان و سایر جریان های طرفدار حکومت نیز دیده می شود. کانال تلویزیونی العربیه، با اعلام خبر تغییر ساعات کار مشاغل و کاسبان گفت که داد و ستد و تجارت، زین پس به صورت 24 ساعته، حتی در هنگام پخش اذان و اقامه‌ی نماز انجام خواهد شد و توئیتی نیز مبنی بر این خبر منتشر کرد.
برخی از سعودی‌ها در واکنش به این خبر، به خاطر تأثیرات مثبتی که این تصمیم بر وضعیت مالی و اقتصاد آنها خواهد گذاشت و نیز احترام به آزادی شخصی‌شان، ابراز شادمانی نمودند؛ اما برخی دیگر، این تصمیم را به دلیل پیامدهای مذهبی و فرهنگی که در پی خواهد داشت، مورد انتقاد قرار داده و محکوم کردند.
پس از این واکنش ها، خالد الدغیثر، معاون وزارت برنامه‌ریزی امور شهری و روستایی سعودی، در مصاحبه با العربیه، اتخاذ این تصمیم و اعمال آن از سوی دولت را رد کرد و گفت «تصمیم کابینه این است که قانون قبلی را در رابطه با ساعات اقامه‌ی نماز تغییر ندهد.» با این حال، زمانی که از او پرسیده شد آیا باز بودن فروشگاهها در زمان اقامه‌ی نماز، نقض قانون است یا خیر، پاسخ درخوری نداشت. بدنبال این مصاحبه، شبکه العربیه توئیتی را که پیشتر منتشر نموده و خبر از آزادی کار و اشتغال در زمان اقامه نماز داده بود حذف کرد
روزنامه عکاز نیز در مقاله‌ای به نقل از منابع نامشخص اعلام کرد: اجازه رفتن به فروشگاهها طی زمان اقامه‌ی نمازهای یومیه، قطعی است، اما در یک مقاله دیگری در همان شماره، این مسئله را در حال بررسی اعلام کرد.
به این ترتیب درحالی که دولت اجازه کار 24 ساعته را برای مشاغل مختلف صادر کرده است، گفتگوها درباره تفسیر این قانون همچنان ادامه دارد و مردم نیز مثل گذشته به تعطیلی 30 دقیقه‌ای کسب و کارهای خود برای اقامه‌ی نماز ادامه می دهند
اما سعید الشهرانی فعال رسانه ای به انتقاد از این کار مردم پرداخت؛ وی در ویدیویی که به طور گسترده مورد بازدید قرار گرفت، گفت: «برای مغازه ها این اجازه صادر شد که 24 ساعته باز باشند و مردم این فرصت را با بیان جملاتی مثل «وای بر ما، این کار مجاز نیست» از دست دادند؛ اینقدر اوضاع را برای ما سخت و پیچیده نکنید، دین مان ساده است.
به عقیده منتقدان، در تصمیمات و اقداماتی که پادشاهی سعودی طی سالهای اخیر انجام داده است، یک نوع سردرگمی دیده می شود، که نمونه آن را می توان در تغییر قانون ساعت کار دید؛ گویی که مقامات می خواهند ببینند چقدر اعمال این تغییرات برای مردم قابل قبول و پذیرفتنی است.
ایمان حسین، یکی از کارمندان روابط خارجی شورای اروپا می‌گوید: دولت با اظهارات متضاد و متفاوت خود نه تنها افکار عمومی را مورد سنجش قرار می دهد که مردم را با تغییرات مورد نظر خود به ویژه در زمینه مسائل اجتماعی آشنا کرده و این تغییرات را عادی سازی می کند
تعطیلی کسب و کار کافه‌ها، رستوران‌ها، فروشگاه‌های مواد غذایی، مراکز خرید و حتی داروخانه‌ها، به مدت نیم ساعت یا بیشتر، جهت اقامه‌ی فریضه‌ی نماز، مدت‌هاست که به عنوان بخشی از فرهنگ اجتماعی زندگی مردم عربستان، به امری عادی بدل شده است. این درحالی است که کشورهای همسایه عربستان علی رغم اینکه اکثریتی مسلمان دارند، این روند را تنها در مورد نماز جمعه و آن هم در مورد اماکن و کسب و کارهای نزدیک به محل اقامه‌ی نماز به اجرا در می آورند.
از سال گذشته، بسیاری از مغازه‌ها و رستوران‌ها در ریاض روش خود را تعدیل کرده‌اند و بی سر و صدا، درب خود را در زمان اقامه‌ی نماز به روی مشتریان، باز نگه می‌دارند.
*مترجم: ط. مکارمی
نظر شما