نگاهی به رسانه های جهان

آیا روند کاهشی جمعیت چین معکوس می شود؟

دولت چین مزایایی را برای تشکیل خانواده در نظر گرفته است با این حال بسیاری از زنان می گویند که بحران جمعیتیِ کشور، آنها را از تصمیم خود برای بچه دار نشدن منصرف نمی کند

هفته گذشته چین برای نخستین بار در 60 سال گذشته با رشد منفی جمعیت مواجه شد و پیش بینی می شود که این روند کاهشی در 30 سال آینده ادامه یابد

دولت در واکنش می کوشد تا با اقدامات مختلف از جمله ارائه کمک های مالی و سایر مزایا برای خانواده ها به افزایش میزان زادوولد کمک کند

با این حال در گفتگویی که با چند جوان چینی داشتیم آنها به ما گفتند که نگاه بدبینانه ای نسبت به آینده دارند و این امر نگرش آنها را نسبت به ازدواج و بچه دار شدن تغییر داده است

اما لی یک زن جوان 25 ساله ساکن شانگهای می گوید: «جوانان در چین زندگی پراسترسی دارند و عموما احساس می کنند آینده تیره وتاری پیش رویشان قرار دارد. با بچه دار شدن استرس در زندگی آنها افزایش می یابد لذا بسیاری از آنها تصمیم گرفته اند که آخرین نسل از خانواده خود باشند»

لی گفت انتشار خبر روند کاهشی جمعیت در چین باعث نشده است که دیدگاه او در مور تشکیل خانواده تغییر یابد «من با بسیاری از دوستانم در مورد ازدواج و بچه دار شدن گفتگو کرده ام. بسیاری از آنها تمایلی به پیروی از مسیر سنتی خانواده و ادامه نسل ندارند»

چه چیزی جوانان چینی را از تشکیل خانواده باز می دارد؟

به گفته برخی، سبک زندگی پراسترس در چین و فشارهای روزمره زندگی آنها را از تشکیل خانواده باز داشته است

سینتیا لیو زن 27 ساله ای که در پکن زندگی می کند می گوید: «ساعات کاری طولانی، مشاغل ناموفق و تلاش برای بقا با حداقل دستمزد در زمان تورم، تربیت فرزندان را برای والدین غیرممکن کرده است. در کنار این، سانسور شدید دولت روی کتاب ها، فیلم ها و حتی بازی های ویدئویی باعث شده است که ما ندانیم چگونه شادی را برای کودکانمان به ارمغان آوریم. احساس مسئولیت و دلسوزی برای فرزندان، ما را متقاعد کرده است که آنها را وارد این جهان نکنیم»

سال 2021 دولت چین محدودیت هایی اعمال کرد که به موجب آن کودکان نباید در هفته، بیش از سه ساعت بازی انلاین انجام دهند. اداره رادیو و تلویزیون چین نیز ممنوعیت هایی را روی کارتون هایی که حاوی مضامین «خشونت و ابتذال» هستند اعمال نمود

یون ژو استادیار جامعه شناسی دانشگاه میشیگان به دویچه وله گفت که تأکید بر فعالیت های فردگرایانه همچون داشتن شغلی موفق، در میان زنان جوان بیشتر شده است. وی افزود «تبعیض جنسیتی در بازار کار و توقع از زنان برای اینکه مادرانی فوق العاده باشند، زنان را از ازدواج و بچه دار شدن باز داشته است»

افزایش بیکاری جوانان در دوران همه گیری کرونا

قرنطینه ها و افزایش کنترل دولت در طول همه گیری کرونا نیز تأثیر زیادی بر جامعه چین و چشم انداز مردم نسبت به آینده داشته است

آدام وانگ مرد 26 ساله ساکن در شهر تیانجین می گوید: «قرنطینه های مکرر در سه سال گذشته باعث شده که پس انداز بسیاری از مردم چین تمام شود و انها احساس امنیت را از دست دهند. نرخ بیکاری جوانان در طول دوران همه گیری به بالاترین حد خود رسیده و رقابت برای مشاغل دولتی افزایش یافته است»

به گفته وی بدتر شدن چشم انداز اقتصادی باعث شده که بسیاری از جوانان چینی برای گذران زندگی با مشکل مواجه شوند «بسیاری از ما امکانی برای فکر کردن به ازدواج و بچه دار شدن نداریم زیرا حتی نمی توانیم برای خود یک زندگی مناسب تهیه کنیم»

پس از قرنطینه های متناوب در سراسر چین از سال 2020 تعداد افراد بیکار بین 16 تا 24 سال در دسامبر 2022 به 20 میلیون نفر رسید. داده های اداره آمار چین همچنین نشان می دهد که نرخ بیکاری جوانان در جولای 2022 به 19.9% رسیده است

تأثیر مشوق های دولتی

آخرین باری که جمعیت چین روند کاهشی را تجربه کرده بود، سال 1961 در دوران قحطی بزرگ چین بود. پیش بینی می شود که سال 2023 هند به عنوان پرچمعیت ترین کشور جهان از چین پیشی گیرد. سازمان ملل نیز پیش بینی می کند که جمعیت چین از 1.4 میلیارد در سال 2022 به حدود 1.3 میلیارد در سال 2050 و کمتر از 800 میلیون تا سال 2100 کاهش یابد

برای جلوگیری از این روند کاهشی دولت چین اقداماتی را به کار گرفته تا به جوانان انگیزه برای داشتن فرزند بیشتر بدهد

در برخی شهرها مقامات به خانواده های دارای سه فرزند وعده اعطای یارانه دولتی داده اند و در برخی از شهرهای دیگر به مردم یارانه خرید خانه داده می شود

ولی روشن نیست که آیا این اقدامات آنقدر جذاب خواهد بود که مردم را به تشکیل خانواده تشویق کند یا خیر

شهرهای ثروتمندی مانند شنژن و جینان قول داده اند در طول سه سال 20000 یوان (2900 دلار) به خانواده هایی که سه فرزند دارند بدهند ولی زنانی که بچه دار نشدن را انتخاب کنند، با کار کردن براحتی می توانند در مدت شش ماه بیش از این مبلغ درآمد کسب نمایند. در بسیاری از نقاط چین مقامات محلی هیچ یارانه ای نمی دهند و اقدام آنها برای تشویق زادوولد صرفا محدود به شعارهای توخالی است

به گفته اما لی بسیاری از دوستانش فکر می کنند که دولت برای متقاعد کردن به بچه دار شدن، حمایت کافی ارائه نمی دهد «اگر هم کسی بخواهد فرزند بیشتری داشته باشد این تصمیمش شخصی است و ربطی به مشوق ها و سیاست های دولت ندارد. من فکر می کنم نرخ باروری در چین به کاهش خود ادامه می دهد»

منبع: دویچه وله

احیای عرفان در قاهره

گروهی از صوفیان برای جلسه هفتگی خود در آپارتمانی در محله معادی قاهره گرد آمده اند. پنج زن جوان در مقابل استاد صوفی خود روی مبل نشسته اند

خالد یکی از اعضای فرقه شاذلیه -یکی از هشتاد فرقه صوفی در مصر- است. او در معادی تدریس تصوف را به شکلی مدرن و متفاوت از ساختارهای سنتی انجام می دهد. دانشجویان او را عمدتا زنان تاجری تشکیل می دهند که برای گرفتن آرامش در این شهر شلوغ و پرجمعیت در جلسات خالد شرکت می کنند

پس از انقلاب میدان تحریر در سال 2011 و تقویت گفتمان اسلام گرایان، جوانان مصری از طبقات متوسط و بالای قاهره احساس بیگانگی روز افزونی با اسلام کردند. همان زمان هم علاقه فزاینده ای نسبت به تصوف وجود داشت و جوانان مصری که وهابیت و سلفی گری را تفسیری انحرافی از اسلام می دانستند، تصوف را جایگزین مناسبی برای نیازهای معنوی خود دیدند

سامولی شیلکه انسان شناس در دانشگاه برلین در مقاله ای از احیای تصوف در میان طبقات تحصیلکرده در مصر صحبت می کند. وی می نویسد درحالیکه به نظر می رسید عرفان در مصر رو به زوال رفته، اکنون می بینیم که روح تازه ای در آن دمیده شده است. در برخی از شاخه های تصوف در مصر –همچون ایران و ترکیه- آموزه های اسلامی با برخی از آداب هندوها همچون یوگا و مدیتیشن آمیخته شده است

تصوف در مصر ریشه ای قوی دارد. طبق برآورد مدرسه الهیات هاروارد 15% از مصری ها یا به یک فرقه تصوف تعلق دارند و یا در مراسم صوفیان شرکت می کنند. هیچ کشور عربی دیگری به جز مصر نیست که در آن میلاد پیامبر اکرم به شکل باشکوهی جشن گرفته شود. اما مصر با وجود دانشگاه الازهر به عنوان مهد اسلامیت ارتدکس نیز شناخته می شود. رابطه الازهر با عرفان و تصوف رابطه ای متناقض است؛ از یکسو بسیاری از اساتید الازهر خود در فرقه های صوفیه عضو هستند و از سوی دیگر عناصر محافظه کار و سلفی بسیاری در بین کارکنان الازهر حضور دارند

بیش از صد سال است که الازهر بر فعالیت فرقه های مختلف دینی در مصر نظارت دارد. از سال 1903 شورای عالی فرقه های صوفی در کشور تشکیل شد. کار این نهاد که متشکل از نمایندگانی از الازهر و رهبران ادیان و فرقه های مختلف است، نظارت بر این است که اعمال گروههای صوفی در محدوده قوانین و مقررات دینی باقی بماند. شورا همچنین در تعیین شیوخ تصوف دخالت دارد و برای برگزاری جشن ها و مجالس مذهبی مجوز می دهد

تشکیل این شورا نتیجه تنش ها و بحث های مذهبی قرن بیستم است. آن زمان اصلاح طلبان اسلامی و دروحانیون ارتدکس تصوف را محکوم می کردند و آن را خرافی می خواندند. لذا شیوخ تصوف پیشنهاد تشکیل این شورا را دادند تا این اطمینان را ایجاد کنند که اعمالشان با اسلام ارتدکس سازگار است

ظهور اخوان المسلمین که تصوف را تحریف در اسلام می دانست، چالشی برای عارفان بود. بنیانگذار اخوان حسن بنا که خود قبلا یکی از اعضای فرقه های صوفیه بود، صوفیان را به شدت مورد انتقاد قرار می داد

دیگر گرایش های سلفی در مصر نیز اعمال صوفیان را بدعت دانسته، محکوم می کنند. حمله ای که سال 2017 به صوفیان مصر شد، نشان داد که دشمنی با صوفیان به اوج خود رسیده است. در این رویداد جهادگران به یکی از مساجد صوفیان در شبه جزیره سینا حمله کردند و بیش از 300 نفر را کشتند

صوفیان در انقلاب 2011 میدان تحریر نیز شرکت داشتند و برخی از آنها پس از سرنگونی حسنی مبارک، احزاب سیاسی خود را با این توجیه راه اندازی کردند که دخالت در سیاست برای ارائه جایگزینی برای اخوان المسلمین و گروههای سلفی ضروری است. آن زمان این ترس وجود داشت که با رسیدن محمد مرسی به ریاست جمهوری، حقوق و آزادی های گروههای صوفی محدود شود

لذا رهبران صوفی در سال 2013 و در پی اعتراضات گسترده علیه مرسی، از ارتش حمایت کردند. با قتل 800 عضو اخوان المسلمین در قاهره در اوت 2013 عبدالفتاح سیسی به صراحت اعلام کرد که هیچ مخالفتی را با حکومت خود تحمل نخواهد کرد

اما رژیم او از صوفیان به عنوان جایگزینی مناسب در برابر اسلام گرایان حمایت می کند. فرقه های صوفی و دولت مصر اخوان المسلمین را دشمن مشترک خود می بینند

منبع: قنطره

موانع داخلی احیای برجام

منابعی در ایران به میدل ایست آی گفتند که نبود اجماع در بین مقامات ایران و نیز فقدان شخصیتی شجاع که جلوی مخالفان داخلی برجام بایستد، از دلایل اصلی به نتیجه نرسیدن تلاش های ایران برای احیای برجام است

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا از زمانی که به قدرت رسیده، بدنبال احیای توافق هسته ای بوده است ولی دو طرف علیرغم ماهها مذاکره در وین نتوانستند توافق را احیا کنند

یکی از دیپلمات های سابق ایران به ما گفت که رویدادهای داخلی و جهانی به ویژه حمله روسیه به اوکراین، برای تضعیف شانس بازگشت به توافق دست به دست هم داده است

وی افزود: «زمان زیادی برای بازگشت به توافق باقی نمانده است. شخصا امیدی به احیای برجام ندارم؛ اروپا عصبانی است و آمریکا نیز منتظر فرصتی است تا فشارها را بر ایران افزایش دهد و همه قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران را بازگرداند»

با انتخاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور، در ابتدا به نظر می رسید که امیدها به احیای برجام از بین برود ولی پس از آنکه وی بر کرسی ریاست جمهوری نشست، تمایل خود را برای بازگشت به توافق نشان داد و مذاکرات آغاز شد؛ گرچه موفقیتی در پی نداشت

به گفته یک منبع موثق که پیشتر در مذاکرات شرکت داشته است، برجام در طرف ایرانی قربانی مخالفت ها، عدم اجماع، درگیری های سیاسی و فقدان شجاعت مسئولان امر شده است

وی افزود: «در داخل شورای عالی امنیت ملی هیچ توافقی در مورد پیش نویس فعلی توافق هسته ای وجود ندارد. برای مثال سعید جلیلی نماینده رهبر در شورا و محمد باقری رئیس کل نیروهای مسلح از مخالفان پیش نویس فعلی هستند. علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی نمی خواهد برچسب مخالفت یا موافقت با توافق به او زده شود و حاضر به دادن هیچ هزینه ای نیست. در حال حاضر علی باقری کنی –که دو سال پیش دشمن سرسخت برجام بود- بیش از هرکس در کشور مایل است که توافق امضا شود اما این شهامت را ندارد که جلو بیفتد، خودش را قربانی کند و مسئولیت امضای توافق را بر عهده بگیرد. او مخالفان زیادی دارد از جمله باقر قالیباف رئیس مجلس که معتقد است توافق هیچ سود اقتصادی برای ایران ندارد»

تغییر موضع علی باقری برای او گران تمام شده و باعث شده است که اختلافات و خصومت های جلیلی نسبت به وی افزایش یابد. در نتیجه افزایش اختلاف بین این دو نفر بود که باقری یکی از نزدیکان جلیلی را از تیم مذاکره خارج کرد و جلیلی نیز در واکنش فوریه 2022 پیش نویس توافق را افشا نمود

یک منبع نزدیک به محافظه کاران ایران نیز در گفتگو با ما تأیید کرد که علی باقری از مخالف برجام به حامی آن تبدیل شده است

حتی آقای خامنه ای نمی خواهد که مسئول توافق شناخته شود. او به ابراهیم رئیسی اختیارات تام برای مذاکره داده است ولی رئیسی جرأت ندارد با قدرت بایستد، با مخالفان مقابله کند و به باقری بگوید توافق را امضا کند

به گفته این منبع در شهریور که پیش نویس نهایی روی میز بود، باقری می خواست امیرعبداللهیان وزیر خارجه را به وین ببرد و احیای برجام را اعلام کند اما سعید جلیلی شرایط جدیدی گذاشت و تصمیم گیران اصلی را متقاعد کرد که این شرایط را به پیش نویس اضافه کنند ولی دولت آمریکا شرایط جدید را رد نمود

بین سالهای 2013 تا 2015 که حسن روحانی و جواد ظریف مذاکره با آمریکا را بر عهده داشتند، دائما تحت فشار مخالفان توافق و چهره های قدرتمند اصولگرا بودند. به گفته یکی از مقامات سابق دولت روحانی حتی شمخانی که از سوی روحانی منصوب شده بود، حاضر به حمایت از تیم مذاکره نبود. با این حال روحانی و ظریف به راه خود ادامه دادند و توافق را امضا کردند درحالی که می دانستند به دلیل مخالفت چهره های تندرو با این توافق، مورد انتقاد قرار خواهند گرفت

به گفته این مقام سابق «به همین دلیل برخی از چهره ها در آن زمان می گفتند روحانی و ظریف خود را فدای کشور کردند زیرا تصمیم گرفتند همچون سپر عمل کرده و توافق را امضا کنند. آنچه روحانی و ظریف را توانمند کرد، حمایت همه جانبه مردم و سرمایه اجتماعی عظیمی بود که از آن برخوردار بودند اما امروز کسانی درحال مذاکره برای احیای توافق هستند که سال 2015 مخالف توافق بودند. به همین دلیل جرأت امضای توافق را ندارند زیرا از حامیان خود می ترسند»

منبع: میدل ایست آی

مترجم: فاطمه رادمهر