به عقیدهی تحلیلگران سیاسی یکی از دستاوردهای توافق هستهای خارج شدن ایران از انزوا و امکان همکاریهای بیشتر این کشور با سایر کشورها بهویژه آمریکا بر سر مشکلات و نگرانیهای مشترک طرفین از جمله داعش میباشد، تحلیلی که آثار و نشانههای آن را با افزایش فعالیتهای دیپلماتیک ایران برای حل بحران سوریه مشاهده میکنیم. محمد جواد ظریف وزیر خارجهی ایران در ادامهی سفرهای منطقهای خود که با قطر آغاز شد طی روزهای گذشته به لبنان و سوریه رفت و ضمن دیدار با مقامات این کشورها طرح چهار مادهای ایران را برای حل بحران سوریه به آنها ارائه داد. طرحی که بر اساس آن آتشبس فوری در سوریه برقرار شده، حقوق اقلیتهای قومی و مذهبی به رسمیت شناخته میشود، انتخاباتی آزاد تحت نظارت سازمانهای بینالمللی برگزار شده و یک دولت وحدت ملی تشکیل میگردد. جزئیات طرح هنوز مشخص نیست امّا براساس شنیدهها از آیندهی سیاسی بشارأسد هیچ سخنی به میان نیامده است. این در حالی است که کشورهای حامی مخالفان أسد همچون عربستان بارها تأکید نمودهاند که به هیچ وجه حاضر نیستند که أسد در آیندهی سیاسی سوریه جایی داشته باشد.
همزمان با ایران روسیه نیز طرحی مشابه تهیه نموده است و گفته شده که در آن مسئلهی کنارهگیری بشارأسد را مورد اشاره قرار داده است. افزایش فعالیتها برای حل بحران سوریه بهویژه از جانب کشورهای حامی أسد بعد از آن صورت گرفت که ارتش سوریه در برخی مناطق مجبور به عقبنشینی شد و أسد طی سخنانی به کمبود نیروهای نظامی در ارتش این کشور اذعان نموده و بیان داشت که در چنین شرایطی نظامیان ناچار به اولویتبندی در حفظ مناطق تحت کنترل خود هستند.
همزمان با سفر ظریف به سوریه برقراری آتشبسی موقتی بین گروهی از مخالفان اسلامگرایِ غیر داعشیِ بشارأسد موسوم به احرار الشام و موافقان دولت سوریه که با تلاش ایران و ترکیه صورت گرفت، امیدها را برای آوردن مخالفان میانهرو أسد به پای میز مذاکره و رسیدن به توافق افزایش داده است، زیرا که اکنون بشارأسد نیز بر این امر واقف میباشد که قادر به ادامهی یک جنگ نامحدود نیست. وزیر خارجهی ایران قرار بود که به ترکیه نیز سفر نموده و با مقامات این کشور دیدار کند امّا این سفر به دلائلی که به گفتهی مقامات دو کشور تغییر در برنامه عنوان شده است به زمان دیگری مؤکول شد. این تغییر برنامه در پی آن صورت گرفت که ظریف در مقالهای که در روزنامهی جمهوریت از روزنامههای منتقد دولت ترکیه به چاپ رسید با انتقاد از سیاستهای آن کشور به خطراتی که داعش و سایر گروههای افراطی برای منطقه و جهان دارند اشاره نموده و گفت: برخی کشورهای منطقه موجب شکلگیری و قدرتیابی گروههای افراطی شدند امری که در آیندهای نه چندان دور دامن همین کشورها را خواهد گرفت.
جنگ ویرانگر سوریه در حالی وارد پنجمین سال خود میشود که تاکنون دو سوم خاک کشور از کنترل و تصرف دولت خارج شده و تا همینجا 250 هزار کشته و چهارمیلیون آواره بر جای گذاشته است.
مشابه طرحهای پیشرو چهار سال پیش زمانی که اخضر ابراهیمی گفتگوهای صلح را رهبری میکرد نیز ارائه شد ولی هیچکدام به نتیجه نرسید در حقیقت اختلافات گروههای داخلی و خارجی درگیر در جنگ سوریه آنچنان عمیق است که نمیتوان امید چندانی به حل بحران این کشور در آیندهای نزدیک داشت.
نظر شما