همهی ما عادتهای صبحگاهی خاص خود را داریم. بعضیها بلافاصله بعد از بیدار شدن سراغ مسواک میروند تا بوی بد دهان را از بین ببرند. بعضی دیگر ترجیح میدهند اول قهوه یا صبحانهشان را بخورند و بعد مسواک بزنند. اما کدام روش برای دندانها بهتر است؟ برای یافتن پاسخ، با متخصصان دندانپزشکی گفتوگو شده است تا علم پشت این موضوع و تجربهٔ شخصی خودشان را توضیح دهند.
مزیت مسواک زدن قبل از صبحانه
دلیل خوبی برای مسواک زدن قبل از خوردن یا نوشیدن وجود دارد. میکروبها و باکتریهایی که در دهان زندگی میکنند، میتوانند طعم و بوی بدی ایجاد کنند و در پلاک دندانی – لایهای نازک از باکتریها، ذرات غذا و بزاق – موجب پوسیدگی دندان، التهاب لثه و سایر بیماریهای دهان شوند.
استیون کتز، رئیس انجمن متخصصان ریشه دندان در آمریکا، میگوید: «وقتی صبح با خمیردندان حاوی فلوراید و روش درست مسواک بزنید، پلاک و باکتریهایی که در طول شب جمع شدهاند از بین میروند. این کار باعث میشود آبمیوه، قهوه و صبحانه طعم بهتری پیدا کنند. همچنین، فلوراید و مواد معدنی خمیردندان، دندانها را برای مدت غذا خوردن در برابر اسیدها محافظت میکنند.»
او میافزاید: «وقتی غذا با پلاک که یک لایه چسبناک از باکتریهاست تماس پیدا میکند، اسید تولید میشود و همین اسید باعث ساییده شدن مینای دندان و پوسیدگی میشود.»
مزیت مسواک زدن بعد از صبحانه
با این حال، مسواک زدن بعد از غذا یا نوشیدنی هم مفید است. مارگریتا فونتانا، استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه میشیگان، میگوید: «مسواک زدن بعد از غذا ذرات خوراکی را که بین شیارهای دندان، لای دندانها، کنار لثه و در لایههای باکتریایی گیر میکنند، پاک میکند.»
به همین دلیل، دو نفر از سه متخصصی که با واشنگتن پست صحبت کردهاند، گفتند که صبحها هم قبل و هم بعد از صبحانه مسواک میزنند. نفر سوم قبل از صبحانه مسواک میزند و بار دوم را در طول روز انجام میدهد.
فونتانا میگوید برای کسانی که صبحها قبل از غذا مسواک میزنند، شاید دوباره مسواک زدن بعد از صبحانه همیشه عملی نباشد، اما در مورد بزرگسالانی که بیشتر در معرض پوسیدگی هستند، میتواند مفید باشد.
اگر نتوانید هم قبل و هم بعد از صبحانه مسواک بزنید، مشکلی ندارد، به شرطی که روزی دستکم دو بار، صبح و شب، مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. بهتر است نخ دندان را بعد از آخرین وعده غذایی روز بکشید تا پس از تمیز کردن دندانها، چیزی جز آب نخورید.
آیا باید بعد از صبحانه مدتی صبر کنیم تا مسواک بزنیم؟
بهطور معمول، نیازی به صبر کردن نیست. اما اگر خوراکیهای اسیدی مصرف کردهاید ــ مثل مرکبات، سرکه یا نوشیدنیهای گازدار ــ بعضی متخصصان توصیه میکنند ۳۰ تا ۶۰ دقیقه صبر کنید.
قهوه آنقدر اسیدی نیست که نیاز به تأخیر در مسواک زدن بعد از آن باشد.
کتز میگوید: «اسیدها موقتاً مینای دندان را نرم میکنند و مسواک زدن بلافاصله بعد از آن میتواند باعث ساییدگی آن شود. در این فاصله، شستن دهان با آب انتخاب خوبی است.»
اگر آب در دسترس نبود، جویدن آدامس بدون قند هم میتواند کمک کند، چون باعث افزایش ترشح بزاق میشود و بزاق بهطور طبیعی ذرات غذا و مواد باقیمانده را از بین میبرد و از دندانها محافظت میکند.
روچی ساهاتا، سخنگوی انجمن دندانپزشکی آمریکا، میگوید: «اگر همیشه غذا در یک نقطه از دندانتان گیر میکند، حتماً به دندانپزشک اطلاع دهید، چون ممکن است در آن ناحیه پوسیدگی وجود داشته باشد.»
نخ دندان را چه زمانی بکشیم؟ قبل یا بعد از مسواک؟
هیچ زمان اشتباهی برای نخ دندان وجود ندارد، اما بعضی متخصصان میگویند تمیز کردن بین دندانها پیش از خواب بهتر است، چون ذرات غذایی باقیمانده را پاک میکند و از رشد باکتریها و تشکیل پلاک در طول شب جلوگیری مینماید.
دستورالعمل رسمی برای ترتیب نخ دندان و مسواک وجود ندارد، اما چند مطالعهٔ کوچک نشان دادهاند که کشیدن نخ دندان قبل از مسواک ممکن است مزایای بیشتری داشته باشد.
کتز توضیح میدهد: «وقتی ابتدا بین دندانها را تمیز کنید، هم خطر پوسیدگی و بیماری لثه کمتر میشود و هم فلوراید خمیردندان میتواند به سطوح بیشتری از دندانها برسد.»
نکاتی که باید بدانید
دندانپزشکان تأکید میکنند که ابزار و روش صحیح در مسواک زدن بسیار مهم است. مسواک زدن خیلی محکم میتواند باعث عقبرفتن لثه، فرسایش مینا و حساس شدن دندانها شود.
آنها این توصیهها را دارند:
روزی دستکم دو بار (صبح و شب) هر بار حداقل دو دقیقه مسواک بزنید.
از مسواک نرم یا بهتر از آن، مسواک برقی با خمیردندان فلورایددار استفاده کنید.
مزیت مسواک برقی این است که خودش حرکت لازم را انجام میدهد؛ لرزش و چرخش آن ذرات غذا و پلاک را بهتر جدا میکند، معمولاً تایمر دارد و حتی فشار زیاد را هشدار میدهد.
البته با روش درست، مسواک دستی هم میتواند کاملاً مؤثر باشد. از دندانپزشک خود بخواهید روش صحیح را به شما نشان دهد.
بعد از مسواک زدن با خمیردندان فلورایددار، دهان را نشویید تا فلوراید روی دندانها بماند.
اگر احساس میکنید باید آبکشی کنید، از مقدار کمی آب (مثلاً یک جرعه از کف دستتان) استفاده کنید.
یا اگر میخواهید دهان را کاملتر بشویید، از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید.
بهتر است روزی حداقل یکبار و ترجیحاً قبل از مسواک، نخ دندان بکشید.
برای دندانهای صافتر مثل جلوییها، حرکت بالا و پایین مناسب است.
برای دندانهای گردتر، مثل دندانهای آسیای عقب، از روش «شکل C» استفاده کنید: نخ را در پایه دندان نزدیک لثه خم کنید، به شکل حرف C درآورید و چند بار بالا و پایین بکشید تا ذرات و پلاک از زیر لثه و سطح دندان پاک شود.
در آخر اینکه قبل از صبحانه مسواک بزنید یا بعد از آن، انتخاب شخصی است. هر دو روش مزایایی دارند. با این حال، بهطور کلی، مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی برای سلامت دندانها مفید است.
نظر شما