با گلودرد و احساس خشکی و خراش در گلو از خواب بیدار شدهاید؟ شاید فکر کنید هوای خشک مقصر است، اما معمولاً این نشانهای است از اینکه بدن شما در حال مبارزه با یک عفونت ویروسی است.
الیزابت فاولی ماک، پزشک خانواده و مدیر آکادمی پزشکان خانواده آمریکا، میگوید: «پنج علت اصلی گلودرد اینها هستند: ویروس، ویروس، ویروس، ویروس و باز هم ویروس.»
از جمله ویروسهایی که میتوانند باعث گلودرد شوند میتوان به راینوویروسها (شایعترین عامل سرماخوردگی)، آنفلوآنزا، کروناویروس و ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) اشاره کرد.
به گفته بنجامین سی. تویل، استاد یار گوشوحلقوبینی در دانشکده پزشکی آیکان در مانتساینای، درد گلو اغلب اولین علامت بیماری است، چون ویروسها معمولاً ابتدا در این ناحیه به سلولها میچسبند.
او توضیح میدهد: «ویروس وارد سلولهای پوشاننده گلو میشود و احتمالاً یک واکنش التهابی در سیستم ایمنی بدن ایجاد میکند.»
زمانی که بدن متوجه ورود ویروس میشود، بافتهای لنفاوی پشت بینی و گلو متورم و ملتهب میشوند و همین باعث درد میشود.
ماک میگوید: «گاهی بدن بهسرعت ویروس را دفع میکند و بیماری کامل شکل نمیگیرد.»
اما در موارد دیگر، علائم کلاسیک عفونت دستگاه تنفسی فوقانی ظاهر میشود؛ مثل آبریزش بینی، گرفتگی و سرفه.
طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، گلودرد ناشی از عفونتهای ویروسی معمولاً در عرض یک هفته بهبود پیدا میکند. مسکنهای بدون نسخه مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن میتوانند کمککننده باشند و حتی نسبت به استامینوفن مزیت دارند، چون هم درد و هم التهاب را کاهش میدهند.
علاوه بر این، برخی درمانهای خانگی هم میتوانند گلودرد را تسکین دهند:
غرغره آبنمک
آبنمک از قدیم یکی از روشهای رایج برای گلودرد بوده و شواهد علمی محدودی هم از آن حمایت میکند.
یک مطالعهٔ کوچک در سال ۲۰۱۹ نشان داد افرادی که دچار گلودرد غیرباکتریایی بودند و با آبنمک غرغره میکردند، پس از یک هفته درد و مشکل بلع کمتری داشتند.
کامِرون ویک، متخصص گوشوحلقوبینی، میگوید: «این مسئله به پدیدهٔ اسمز مربوط میشود. بخشی از آب داخل سلولهای گلو به محلول نمک کشیده میشود و در نتیجه التهاب کاهش مییابد.»
به گفته تویل، غرغره آبنمک احتمالاً به شستن ذرات ویروس و آلودگیها هم کمک میکند.
ماک تأکید میکند: «شواهد قوی نیست، اما این روش بهاحتمال زیاد ضرری ندارد و ممکن است کمی کمک کند.»
نسبت ایمن آب نمک، یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان (حدود ۲۴۰ میلیلیتر) آب گرم است.
شستوشوی بینی با سرم نمکی یا اسپری سالین هم میتواند در صورت وجود مخاط غلیظ، گرفتگی یا آلرژی مفید باشد.
فقط از آب استریل، مقطر یا جوشانده و سردشده استفاده کنید؛ چون آب لولهکشی ممکن است حاوی میکروبهای خطرناک باشد.
عسل
عسل به خواص ضدباکتریایی معروف است و غلظت آن مثل یک لایه محافظ روی گلو عمل میکند و از تحریک بیشتر جلوگیری میکند.
برخی مطالعات نشان دادهاند عسل میتواند علائم عفونتهای تنفسی فوقانی مثل گلودرد و سرفه را کاهش دهد.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ حتی نشان داد غرغره عسل (۱۵ میلیلیتر عسل با ۵ میلیلیتر آب) درد بعد از عمل لوزه را کاهش میدهد.
عسل برای کودکان بالای یک سال هم گزینهٔ خوبی است. آکادمی کودکان آمریکا توصیه میکند بهجای داروهای سرماخوردگی از عسل استفاده شود.
اما هرگز به نوزادان زیر ۱۲ ماه عسل ندهید؛ چون خطر بوتولیسم نوزادی دارد.
چای
نوشیدن چای برای گلودرد خوشایند است، اما همهٔ چایها مناسب نیستند.
ویک میگوید: «چای بدون کافئین انتخاب کنید. چای سیاه و چایهای پرتانن کافئین بالایی دارند و باعث دفع بیشتر ادرار و کمآبی بدن میشوند.»
چای بابونه، زنجبیل و زردچوبه از گزینههای بهتر هستند.
اضافه کردن عسل و لیمو به چای هم مفید است؛ چون لیمو تولید بزاق را افزایش میدهد و مخاط غلیظ را رقیقتر میکند.
نوشیدنیهای گرم
اگر اهل چای نیستید، آب گرم، آبِ قلم، سوپ یا آب سبزیجات هم میتوانند گلو را آرام کنند.
به گفته تویل: «هیدراته ماندن یکی از بهترین کارها برای گلودرد است. هرچه بدن خشکتر باشد، گلودرد بدتر میشود.»
خوراکیهای سرد
برخی افراد غذاهای سرد مثل یخ، بستنی یا یخمک را ترجیح میدهند، مخصوصاً وقتی درد شدیدتر است.
ویک توضیح میدهد: «سرما پایانههای عصبی درد را آرام میکند؛ به همین دلیل بعد از عمل لوزه به کودکان بستنی میدهند.»
استفاده از دستگاه بخور
هوای خشک میتواند گلو و بینی را تحریک کند. بخور سرد ممکن است خشکی را کاهش دهد.
اما باید دستگاه را کاملاً تمیز نگه دارید.
در غیر این صورت، قارچ و باکتری در آن رشد میکنند و میتوانند بیماری را بدتر کنند.
اگر تمیز کردن دستگاه سخت است، دوش آب گرم یا استنشاق بخار هم میتواند اثر مشابهی داشته باشد.
قرص مکیدنی (آبنبات گلو)
برای بزرگسالان، قرصهای مکیدنی باعث افزایش ترشح بزاق میشوند و خشکی گلو را کم میکنند.
تویل میگوید: «تقریباً هر چیزی که حس خوبی بدهد، مفید است.»
البته این قرصها برای کودکان زیر ۴ سال مناسب نیستند چون خطر خفگی دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
گلودرد معمولاً چند روز طول میکشد و سپس بهتر میشود. اگر علائم بهتدریج پیش میروند و بدتر نمیشوند، معمولاً جای نگرانی نیست.
اما در این موارد باید به پزشک مراجعه کنید:
تب همراه با گلودرد
درد شدید
مشکل در بلع یا تنفس
لکههای سفید در پشت گلو
تفاوت واضح در اندازه لوزهها
این علائم میتوانند نشانهٔ عفونت باکتریایی مثل گلودرد استرپتوکوکی باشند که نیاز به آنتیبیوتیک دارد.
همچنین اگر گلودرد شدید بیش از ۷ روز طول بکشد، طبیعی نیست و باید بررسی شود.
نظر شما