22 سپتامبر گزارش های متعددی از منابعی در داخل ارتش آزاد سوریه دریافت کردم، مبنی بر اینکه اولین گروه از نیروهای این ارتش برای جنگ به جمهوری آذربایجان اعزام شده اند. (ارتش آزاد سوریه سازمانی است متشکل از گروههای مخالف دولت سوریه که از طرف ترکیه حمایت می شوند)
ماهها پیش از انتشار این گزارش ها، شایعاتی وجود داشت مبنی بر اینکه ترکیه شبه نظامیان ارتش آزاد سوریه را به آذربایجان می فرستد. حمزه از مبارزین ارتش آزاد در عفرین به ما چنین گفت: «مردانی که به ترکیه برده می شوند، مجبور می گردند ریش های خود را بتراشند و در کسوت غیرنظامیان درآیند؛ تازه از آن لحظه به بعد است که سفر آنان آغاز می شود».
با افزایش تنش بین آذربایجان و ارمنستان بر سر قره باغ و کشته شدن عده ای از نظامیان، گزارش هایی منتشر شد که نشان می داد چندین سوری بین کشته شدگان بوده اند. به گفته حمزه «آنان ما را فریب دادند؛ به ما گفتند که شما را برای محافظت از پایگاه نظامی ترکیه می بریم؛ اما اینجا آمدیم و به سرعت به میدان جنگ اعزام شدیم؛ زیر بمباران مداوم هستیم؛ آنها حاضر به بازگرداندن ما نیستند».
این نخستین بار نیست که ترکیه، مزدوران سوری را برای جنگ به خارج از کشور می فرستد. از دسامبر 2019 بر اساس توافقی که ترکیه با دولت وفاق ملی طرابلس در لیبی انجام داد، شبه نظامیان ارتش آزاد سوریه را به جنگ با نیروهای خلیفه حفتر می فرستد. شبه نظامیانی که برای اعزام ثبت نام می کنند، با این وعده که ماهانه 2000 دلار دریافت خواهند کرد، اغوا می شوند؛ چون در سوریه تنها 100 پوند می گیرند. اما در واقعیت هیچکدام از دهها شبه نظامی ارتش آزاد در لیبی که ما با آنها گفتگو کردیم، مبلغ وعده داده شده را دریافت نکرده اند. میانگین حقوق ماهانه جنگجویان ارتش آزاد در لیبی چیزی حدود 400 دلار است و اغلب کسانی که با ما گفتگو کردند، اذعان داشتند که برای افزایش درآمد خود اقدام به غارت منازل غیرنظامیان می کنند.
اغلب شبه نظامیان ارتش آزاد در مورد اوضاع لیبی چیز زیادی نمی دانند. آنگونه که یکی از آنان در مصاحبه با ما می گوید: «به لیبی می رویم تا با روسیه بجنگیم» و به گفته یکی دیگر «حفتر می خواهد سنی ها را نابود کند»؛ وی حتی نمی دانست که خلیفه حفتر همچون اغلب اهالی لیبی سنی است.
از دهها جنگجوی سوری که با من گفتگو کردند، همگی اظهار نمودند که پیش از اعزام، به آنان گفته شده است که جنگ شدید و طولانی مدتی پیش رو نخواهند داشت. در روزهای ابتدایی اعزام به لیبی، شرایطی که این جنگجویان با آن روبرو شدند مطابق انتظارشان بود و در ویلاهای پرجلال و شکوه داخل و خارج از طرابلس که ساکنانش به خاطر جنگ فرار کرده بودند اقامت گزیده و استراحت می کردند. آنها حتی به دوستانی که در سوریه داشتند، از اوقات آرام و راحت خود می گفتند و آنان را نیز تشویق به آمدن به لیبی می نمودند.
اما وقتی جنگ بین نیروهای دولت وفاق و خلیفه حفتر شدید شد، به جبهه اعزام شدند و در برخی گردان ها تلفات سنگینی دادند؛ مثلا در گردان سلطان مراد، صدها نفر از جنگجویان تنها طی چند هفته کشته شدند. به گفته یکی از جنگجویانِ گردان سلطان مراد «ترک ها می گفتند که با ما و حامی ما خواهند بود، اما با ما نبودند؛ ما به تنهایی می میریم و اجسادمان در خیابان ها فاسد می شود».
در ماه ژوئن نیروهای دولت وفاق با پشتیبانی شبه نظامیان ارتش آزاد، شهر ترحونه را از نیروهای خلیفه حفتر پس گرفتند. پس از آن دولت وفاق به سرعت متوجه شهر استراتژیک سرت گشت، اما توسط نیروهای خلیفه حفتر به عقب رانده شد. از آن موقع در اغلب قسمت های لیبی جنگ متوقف شده است و شبه نظامیان سوری در لیبی کار زیادی برای انجام دادن ندارند. به کسانی که چندین ماه است در این کشور هستند آزادی های جدیدی داده اند، برای مثال اجازه دارند که با پوشش مردم غیر نظامی و بدون محافظ و نگهبان پایگاههای خود را ترک کنند.
اما علیرغم توقف جنگ و بیکاری جنگجویان، ترکیه همچنان به اعزام نیروهای ارتش آزاد به لیبی ادامه می دهد. فیلق المجد از جنگجویانی است که چندین ماه در پایگاه مصراته حضور داشته است. وی می گوید «باید به زودی به سوریه بازگردم؛ خودم را به سرعت آماده خواهم کرد و سپس به آذربایجان اعزام خواهم شد. آنان به تازگی 450 نفر را از سوریه به مصراته فرستادند تا جایگزین کسانی کنند که مدتهاست اینجا هستند؛ اغلب ما به آذربایجان خواهیم رفت».
همانگونه که نیروهای ارتش آزاد قبل از اعزام به لیبی و موافقتشان برای جنگ، چیزی از آن کشور نمی دانستند، در مورد آذربایجان هم همینطور است و چه بسا آگاهی آنان از این کشور کمتر از لیبی نیز می باشد. نیروهای ارتش آزاد عمدتا سنی هستند و تفسیری افراطی از اسلام دارند؛ حال آنکه آذربایجان کشوری است با اکثریت شیعه و این چیزی است که شبه نظامیان سوریِ اندکی از همان ابتدا از آن مطلع هستند.
به تازگی فایلی صوتی بین اعضای ارتش آزاد منتشر شده است که در آن یکی از شبه نظامیان ارتش آزاد می گوید «ما نمی توانیم در کنار شیعیان بجنگیم؛ اگر می خواهید به آذربایجان بروید مشکلی نیست شما را درک می کنم و می دانم که اوضاع مالی سخت است؛ اما شیعیان دشمنان ما هستند، حتی بیش از یهودیان و مسیحیان».
برخی از شبه نظامیان ارتش آزاد که در لیبی هستند، کمتر با این موضوع مشکل دارند. برای نمونه فیلق المجد به ما می گوید «با هرکس که شد می جنگیم و قسم می خورم که پرده کعبه را نیز خواهیم دزید. شاید به همین دلیل است که آنها می خواهند کسانی که در لیبی بوده اند را به آذربایجان بفرستند. آنها می دانند که ما حاضریم برای پول هرکاری بکنیم».
مشخص نیست که آیا گزارش هایی که از شرایط جنگجویان ارتش آزاد در آذربایجان منتشر شده، مانع از تمایل شمار بیشتری از آنان برای حضور در آذربایجان و جنگ در آن کشور خواهد شد یا نه؟ به گفته یکی از آنان «افراد زیادی مردند و بدنهایشان تکه تکه شده است. وقتی می جنگیم حتی یک آذربایجانی یا ترک در میان ما نیست. خیلی از ما می خواهیم که به سویه برگردیم اما آنها اسلحه هایشان را به سمت ما می گیرند و مجبورمان می کنند که بمانیم و به جنگیدن ادامه دهیم»
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما