پاسخ ایران به حملات تروریستی کرمان چه خواهد بود؟

سوم ژانویه چهار سال پس از ترور قاسم سلیمانی دو انفجار قوی جاده های منتهی به قبرستان محل دفن وی را در شهر کرمان لرزاند. حداقل 89 نفر از مردم عادی در تجمعی که برای یادبود وی برگزار شده بود، کشته و صدها تن مجروح شدند.

این قتل عام با استفاده از بمب های انفجاری قوی که برای ایجاد حداکثر تلفات پر از گلوله های فلزی و میخ شده بود، توسط بمب گذاران انتحاری انجام شد. رسانه ها و مقامات ایران به سرعت اسرائیل و آمریکا را متهم کردند و حتی پس از آنکه امارت اسلامی خراسان مسئولیت حمله را بر عهده گرفت، این خط مشی را ادامه دادند. طبق استدلال آنها، آمریکا خود داعش را ایجاد کرده و بنابراین مسئول اقدامات این گروه است.

داعش علاوه بر اینکه یک جنبش رادیکال ضد شیعه است، سابقه دشمنی و برخورد با قاسم سلیمانی را نیز دارد. سلیمانی به عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه وظیفه حمایت از حکومت بشار اسد و مقابله با مخالفان او در جنگ داخلی سوریه را بر عهده داشت. در این راستا یک ارتش بین المللی متشکل از شبه نظامیان شیعه را گردآوری کرد و روسیه را متقاعد نمود تا وارد جنگ شود. سلیمانی همزمان عملیات علیه داعش در عراق را رهبری می کرد.

از آن زمان داعش و سایر عناصر تندرو سنی، بارها ایران را تهدید کرده و در خاک این کشور حملات تروریستی انجام داده اند. سپتامبر 2018 داعش مدعی شد حادثه ای که در آن مهاجمان به یک رژه نظامی در شهر اهواز یورش بردند و 25 نفر را کشتند، کار این گروه بوده است. آنها همچنین مسئولیت حمله با چاقو در حرم امام رضا(ع) در مشهد در 5 آوریل 2022، هجوم به مجلس ایران و مقبره آقای خمینی در ژوئن 2017 که منجر به کشته شدن 17 نفر شد و تیراندازی در حرم شاهچراغ در شیراز در 26 اکتبر 2022 و 13 اوت 2023 را بر عهده گرفتند.

آخرین حمله این گروه در استان کرمان زادگاه سلیمانی و همسایه استان فقیرنشین سیستان و بلوچستان رخ داد. سیستان و بلوچستان 1100 کیلومتر مرز مشترک با افغانستان و پاکستان و 300 کیلومتر خط ساحلی با دریای عمان دارد و همین امر ان را به گذرگاهی بین المللی برای قاچاق موادمخدر بدل کرده است. هر دو استان بارها شاهد نبردهای مرگبار مسلحانه بین نیروی انتظامی ایران و قاچاقچیان موادمخدر و شورشیان مسلح بوده اند.

در حملات گذشته که داعش مسئولیت را بر عهده گرفت، سپاه با پرتاب موشک های بالستیک و پهپادهای دوربرد علیه اهداف داعش در استان دیرالزور سوریه، تلافی کرد. این اتفاق را یک بار در ژوئن 2017 پس از حمله به مجلس و مقبره آقای خمینی و بار دیگر در اکتبر 2018 پس از حمله به رژه اهواز شاهد بودیم. برنامه ریزی و اجرای هر دو عملیات حدود ده روز به طول انجامید.

اگر ایران تصمیم بگیرد به وعده خود مبنی بر انتقام سخت علیه داعش عمل کند، ممکن است در روزهای آینده شاهد اصابت یک یا چند موشک و پهپاد به پایگاههای داعش در بخش هایی از شرق افغانستان در مرز پاکستان باشیم. اثربخشی چنین حملاتی مستلزم کسب اطلاعات دقیق در همکاری احتمالی با دولت طالبان است؛ چراکه طالبان نیز حملات کرمان را علنا محکوم کرد و با دولت و مردم ایران ابراز همدردی نمود.

ولی از آنجا که رهبر انقلاب، فرماندهان سپاه و دیگر شخصیت های ارشد نظام، اسرائیل و آمریکا را مسئول بمب گذاری ها می دانند، می توان انتظار داشت که سپاه حملات غیرمستقیم خود را در عراق و سوریه دوچندان کند و شاید به شبه نظامیان نیابتی خود دستور دهد تا حملات پهپادی و موشکی بیشتری به اهداف اسرائیل و آمریکا انجام دهند. نظام همچنین ممکن است حملات دریایی بیشتری –شبیه حمله موشکی به نفتکش شیم پلوتو در 24 دسامبر- انجام دهد. در نهایت تهران ممکن است دستور اعمال تروریستی علیه شهروندان اسرائیلی را در منطقه و فراتر از آن صادر کند.

منبع: انستیتو واشنگتن

مترجم: فاطمه رادمهر