در شب جانگداز یازدهم محرم سال 1438ق (1395/7/21) بمناسبت بزرگداشت خاطره ی شام غریبان کربلا مراسم پر شوری در بیت مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی مدظله العالی در شهر مقدس قم با حضور خیل عظیمی از عزاداران و عاشقان حسینی برگزار شد. این مراسم پر شور با مصیبت خوانی پر سوز و شور حجت الاسلام سلطانی همراه بود.
مرجع بزرگوار در این سخنرانی در تبیین مقام والای سید و سالار شهیدان، حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام درباره ی ویژگی های منحصر به فرد حضرت در امور تکوینی سخنانی ایراد فرمودند.
ایشان با بیان داستان حضرت آدم ابوالبشر و توسل جستن او به انوار مقدسه ی پنج تن علیهم السلام، آن را یکی از هزاران هزار موردی می داند که امام حسین علیه السلام در عالم تکوین تغییر داده است.
معظم له فرمودند: خدای متعال نورهای پنج تن آل عبا را به حضرت آدم نشان دادند و جبرئیل اسماء را یک به یک به حضرت آدم تعلیم داد. هنگامی که به نام مبارک حسین علیه السلام رسید، حضرت آدم سخت متأثر شده و سیلاب اشک از چشمانش فروریزان می شود، به گونه ای که در متن روایت، عبارت «سالت دموعه»(1) به کار رفته است. که حاکی از جریان پیوسته و ریزان اشک است. تعبیری خاص و عجیب که در زبان روایات و حتی لغت عرب نادر و بلکه نایاب است. حضرت آدم هنگامی که دلیلِ این احساس عجیب را از جبرئیل جویا می شود، جبرئیل او را از حادثه ی کربلا و ایثارگری های امام حسین علیه السلام و یاران با وفایش با خبر می سازد. بی شک، جبرئیل از نزد خود مطلبی نمی گوید. هرچه ایراد می فرماید سخن خدای متعال است؛ زیرا ملائکه «وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ؛(2) هر آنچه دستور داده شوند انجام می دهند». جبرئیل در توصیف مصیبت امام حسین علیه السلام فرمود: «تصغر عندها المصائب؛(3) [مصیبتی که] مصیبت های دیگر نزد آن کوچک است».
مصائب امام حسین علیه السلام نه اینکه بی نظیر است بلکه مصیبت های دیگر، حتی مصایب پیامبران و امامان علیهم السلام در مقابل مصیبت های او کوچک اند.
ایشان علاج این مصیبت را تنها به دستان با کفایت حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف دانسته و دست دعا به درگاه خدا می گشاید که او و دیگر مؤمنان را از ملازمانِ مرکب ایشان قرار دهد؛ چیزی که معصوم در متن زیارت از خدای متعال طلب می کند: «وجعلنا وایاکم من الطالبین بثاره مع ولیّه الإمام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف؛(4) [امید که پروردگار] ما و همه شما را از شمار خونخواهان او با ولیّ ایشان امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف قرار دهد».
حضرت آیت الله العظمی شیرازی دام ظله با تشکر از همه ی کسانی که در اقامه ی عزای حسینی و زنده نگه داشتن این شعائر سهمی داشته اند ـ چه کسانی که در کشورهای شیعه نشین ایران و عراق به سر می برند و چه غربیانی که در بلاد کفر اقامه ی عزا می کنند ـ تأکید کردند که اگر در این راه بی مهری و دشواری و حتی توهین هایی ببینند نباید دلسرد گردند. زیرا مورد عنایت اهل بیت علیهم السلام قرار خواهند گرفت.
حضرت امام صادق علیه السلام سر به سجده فرو برد و بسیار گریست، به گونه ای که هنگامی که سرش را بلند کرد محاسن شریفش از اشک خیس شده بود. راوی دلیل آن را از حضرت جویا شد و ایشان فرمود که این گریه برای دعا به حقّ کسانی است که اقامه ی شعائر حسینی می کنند.
ایشان در ادامه با برشمردن ناملایمات و خرده گیری برخی از خانواده ها و مسئولان در خصوص اقامه ی عزای حسینی در چندین بخش به یک یک اینها می پردازد. در این راستا روی سخنش را متوجه زنان می کند و می فرماید خانمی که شوهرت در برپایی عزای حسینی تلاش می کند، اگر در این روزها اندکی نسبت به شما کم لطفی کرد شما برای امام حسین علیه السلام او را تشویق کن. تا اگر در عرصه قیامت با حضرت زهرا سلام الله علیها رو در رو شدی خجل زده نگردی. آقایان نیز اگر خانم هایشان به خاطر عزاداری امام حسین علیه السلام نتوانند آن گونه که باید به آنها رسیدگی کنند، همه ی اینها را به حساب امام حسین علیه السلام بگذارند و با آنها بدخلقی نکنند.
یکی از موضوعات متناوب در ایام عزاداری اظهارنظر و مداخله ی پدر و مادرها در امر عزاداری فرزندانشان است. حضرت آیت الله العظمی شیرازی با مهم و ضروری شمردن احترام به والدین و نگاهداشت حرمت آنان، ایشان را به سعه ی صدر بیشتر درباره ی امام حسین علیه السلام فراخواند. ایشان با بیان اینکه مکرر جوان ها به او مراجعه می کنند و بیان می دارند که قصد انجام نوعی عزاداری را داشته ولی پدر و مادرشان با آنها مخالفت می کنند، توجه پدر و مادرها را به این قضیه فقهی معطوف می دارد که غالباً از آن نا آگاه اند: «تأذی والدین حرام نیست. ایذاء حرام است». اگر فرزند فریضه ای را به این قصد انجام دهد که پدر و مادر خود را آزار دهد، مسلماً چنین کاری حرام است. اما اگر انجام دادن عملی شایسته از سوی فرزندان همچون نماز شب یا روزه و یا حج مستحب، و یا حتی درس خواندن در حوزه ـ آن هم در صورتی که واجب کفایی نباشد ـ پدر و مادر اذیت شوند، در این صورت این کار آنها حرام نخواهد بود زیرا ما موظف به اطاعت از خدا هستیم و تشکر از والدین.
خدای متعال در قرآن می فرماید: «أَنِ اشْکُرْ لِی وَلِوَالِدَیْکَ؛(5) [آری، به او سفارش کردیم] که شکرگزار من و پدر و مادرت باش».
ایشان از پدر و مادرها درخواست کرد که از حدود خود درنگذرند و سدّ راه شعائر نشوند. از سوی دیگر جوانان را نیز به احترام پدر و مادرها و کسب رضایت ایشان تشویق نمود.
یکی دیگر از عوامل مؤثر در برپایی عزای حضرت سیدالشهدا علیه السلام، صاحبانِ هیأت ها و تهیه کنندگان مخارج عزاداری است. این امر مهم نیز گاهی با آزارها و مفاسدی همراه است. یکی از آفت هایی که ممکن است دامنگیر این کار نیک شود، منت نهادن است. معظم له در مذمت این کار فرمودند: «اگر سیلی به خودت بزنی یا سرت را به دیوار بزنی که به سبب درد آن دست از این حرف بکشی اشکال ندارد. در روایات منت نهادن موجب «محق»، یعنی نابودی اعمال دانسته شده است. حضرت زین العابدین، امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه می فرماید: «واجرِ علی یدی الخیر ولا تمحقه بالمن؛(6) [بار پروردگارا،] و کارهای نیک را به دستم جاری ساز و آنها را با منت گذاشتن باطل مکن».
حضرت آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی در پایان سخنان خود به نقش مؤثر همراهی حکومت ها با عزاداران حسینی مطالبی چند اشاره فرمودند: «حکومت های اسلامی و غیر اسلامی باید این نعمت بزرگ را که در صد سال پیش نبوده یا اندک بوده قدردانی کنند.
در کشور هندوستان که تنها ده درصد آن شیعه هستند و جمعیت غالب آن بت پرستند، روز عاشورا تعطیل عمومی است، اما در بسیاری از کشورهای اسلامی چنین نیست، و این جای تأسف بسیار دارد.
حکومت ها عواطف ملت ها را رعایت کنند، و مراقب شعائر باشند؛ زیرا این، وظیفه ای عمومی است.
مرجع بزرگوار در تبیین هدف نهضت امام حسین علیه السلام از مرحوم امینی در کتاب ارجمند الغدیر نقل می کند که روزگاری که امام حسین علیه السلام در کربلا به شهادت رسیدند، افزون بر هفتاد هزار نماز جمعه اقامه می شد. پس این سخن که معصومان در تبیین هدف حضرت سیدالشهدا علیه السلام فرمودند: «أشهد أنک قد أقمت الصلاة وآتیت الزکاة؛(7) گواهی می دهم که تو نماز را به پا داشتی و زکات را پرداخت کردی» چیست؟
مرحوم علامه مجلسی در بحار در تخمین جمعیتی که در آن روزگار در طول یک سال در مراسم حج شرکت کردند از «چهار میلیون و پانصد هزار نفر» یاد می کند. حضرت در بیان دلیل کار خود فرمود: «أسیر بسیرة جدی وأبی علی بن ابی طالب؛(8) سیرت جد و پدر خود علی بن ابی طالب را ادامه دهم».
سؤال آنکه آیا سیره ی حضرت رسول و حضرت امیر تنها نماز و حج و روزه بوده است. در زمان حکومت رسول خدا صلی الله علیه وآله و حکومت بسیار گسترده تر امیرمؤمنان علیه السلام یک نفر اجاره نشین نبوده است. اجاره نشینی امری بوده موقت ویژه مسافرانی که چند روزی قصد اقامت در شهری دیگر داشته اند اما امروزه در کشورهای اسلامی و جز آن، وضع چگونه است؟ مرحوم پدرم در نجف تا آخر عمرشان اجاره نشین بودند. بنده و برادرم نیز در همان خانه اجاره ای به دنیا آمدیم.
در روزگار حکومت آن بزرگواران هرگز گزارش نشد که کسی از گرسنگی بمیرد، اما در حکومت های اموی و عباسی، دزدی و اختلاس به حدی بود که هزاران هزار از گرسنگی جان دادند به گونه ای که روایت شده است به خوردن سگ ها و گربه ها و موش ها روی آوردند.
مرجع عالیقدر در نهایت به نقش مؤثر عشایر در پاسداشت شعائر در تاریخ عراق اشاره کردند و با تمجید از آن، اهمیت دفاع مردم از مقام مرجعیت را یادآور شدند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. بحارالأنوار، ج44، ص245.
2. سوره تحریم، آیه 6.
3. بحارالأنوار، ج44، ص245.
4. کامل الزیارات، ص175.
5. سوره لقمان، آیه 14.
6. صحیفه ی سجادیه، دعای بیستم (دعای مکارم الاخلاق)، ص92.
7. مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، زیارت وارث.
8. مقتل خوارزمی، ج1، ص188.
نظر شما