twitter share facebook share ۱۴۰۱ بهمن ۲۶ 699

در شهر انطاکیه در جنوب ترکیه، بهزاد با دستانی خالی پدرش را را از زیر آوار بیرون آورد ولی به پیرمرد که پاهایش زیر بلوک سیمانی گیر کرده بود، قول داد که نیروهای امدادی کمی دیگر از راه می رسند و او را نجات می دهند

24 ساعت گذشت و بهزاد که نمی توانست به چشمان پدر نگاه کند، از همسرش خواست جویای حال پیرمرد شود «به او گفتم کمک در راه است، ولی اینگونه نبود». پدر، مادر و دیگر اقوام بهزاد بعلاوه هزاران نفر دیگر از دنیا رفتند زیرا کسی نبود که کمک های لازم را ارائه دهد

این تنها عزیزان مردم نبودند که زیر آوار زلزله مدفون شدند، بلکه وعده های اردوغان مبنی بر کشوری عاری از فساد، حکومتی خوب و پاسخگو که نیازهای مردمش را می شناسد و آنها را برطرف می کند، نیز به زیرخاک رفت

اردوغان این وعده ها را پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در پی زلزله ویرانگری که سال 1999 شمال غرب ترکیه را لرزاند و جان هزاران نفر را به دلیل واکنش کند دولت گرفت، داد. او تمام مشکلات کشور در دهه نود را به گردن فساد، ناکارآمدی و پاسخگو نبودن دولت گذاشت و متعهد شد که در دوران زمامداری او همه چیز به شکل اساسی تغییر خواهد کرد

اما اردوغان در دو دهه ای که بر سر کار بود، قدرت را در دستان خود متمرکز کرد، پست های کلیدی را به وفاداران خود داد، جامعه مدنی ترکیه را نابود کرد و حلقه ای نزدیک از یارانش را ثروتمند کرد

تأثیر بزرگی زمین لرزه روز دوشنبه، در میزان خسارات و تلفاتی که بر جای گذاشت غیرقابل انکار است اما تحقیقات نشان می دهد زلزله در کشورهایی که تحت تأثیر فساد گسترده هستند، پیامدهای بسیار مرگبارتری دارد. اقتصاد ترکیه در دوران اردوغان اوج گرفت که یکی از دلایل اصلی آن رونق ساخت و ساز بود؛ او بدون برگزاری مناقصه، رقابت عادلانه و انجام نظارت، پروژه های عظیم زیربنایی و ساخت و ساز را به حلقه کوچکی از دوستان نزدیک خود داد و از این طریق ثروت کلانی را نصیب آنان ساخت

این شرکت ها پروژه های خود را روی نقاط زلزله خیز بدون رعایت قوانین ساختمانی اجرایی کردند. در هاتای یکی از مناطقی که در زلزله اخیر بیشترین آسیب را دید، ساختمان های مسکونی، بیمارستان ها و حتی اداره مدیریت  اضطراری ترکیه -که اغلب توسط نزدیکان اردوغان ساخته شده بودند- یا با خاک یکسان شدند و یا آسیب های بسیاری دیدند. باند فرودگاه شهر که توسط یک شرکت نزدیک به اردوغان روی خط گسل ساخته شده بود، در اثر زلزله دو نیم شد.

روند اعطای پروژه های ساختمانی و زیربنایی به نزدیکان اردوغان -که بسیاری از آنها در زمینه رعایت ایمنی ساخت و ساز کوتاهی کرده اند- در گذشته نیز به فجایع دیگری منتهی شده است. سال گذشته وقوع بوران در غرب شهر اسپارتا خسارات زیادی به بار اورد، چند تن جان خود را از دست دادند و ساکنان هفته ها با بی برقی سر کردند. تأسیسات شهری توسط حزب عدالت و توسعه خصوصی شده و به هولدینگ چنگیز و هولدینگ کولین –از نزدیک ترین دوستان اردوغان- فروخته شده بود؛ این شرکت ها برای مقاوم کردن زیرساخت های شهری در برابر بلایای طبیعی اقدامی انجام ندادند، به هنگام وقوع بوران واکنش درخوری نداشتند و هر گونه کمک از سوی احزاب مخالف در شهرهای همسایه را رد کردند که همه اینها باعث اعتراض ساکنان شهر و احزاب مخالف علیه فساد در روند مناقصه شد

سال 2018 در نتیجه نگهداری نامناسب و عدم انجام تعمیرات لازم، یک قطار در شهر کورلو در شمال غرب ترکیه تصادف کرد و 25 تن از جمله چند کودک کشته شدند. سال 2014، 301 معدنچی در شهر سوما پس از انفجاری که منجر به انتشار گاز دی اکسیدکربن شد، جان خود را از دست دادند. معدن متعلق به هلدینگ سوما به ریاست آلپ گورکان از نزدیکان اردوغان بود

این شرکت در طول سالهای حاکمیت حزب عدالت و توسعه، از خصوصی سازی ها سود زیادی برده و قراردادهایی را به ارزش میلیاردها دلار دریافت کرده است. معدنچیان و احزاب مخالف معتقد بودند که در حادثه انفجار معدن، شرکت تدابیر امنیتی لازم را اتخاذ نکرده است. 20 روز قبل از انفجار، حزب عدالت و توسعه طرحی را که توسط مخالفان در پارلمان برای بررسی شرایط معدن ارائه شده بود، رد کرد

درحالی که بی توجهی اردوغان و دوستانش به مقررات ایمنی، آسیب پذیری ترکیه در قبال بلایای طبیعی را بیشتر کرده، واکنش کند و ناکافی دولت در زمان بروز این حوادث، تعداد قربانیان را افزایش داده است. سال 2021 آتش سوزی جنگل های جنوب ترکیه حداقل 9 کشته در پی داشت و هزاران نفر را مجبور به ترک خانه های خود کرد. اردوغان به دلیل واکنش ضعیف دولت و ناامادگی برای مهار آتش، مورد انتقاد شدید قرار گرفت. احزاب مخالف و ساکنان منطقه، دولت را متهم کردند که در خرید هواپیماهای آتش نشان کوتاهی کرده -امری که دولت ها بعدها به آن اذعان کرد- و در عین حال به شرکت های ساختمانی که نسبت به محیط زیست بی توجه هستند میلیاردها دلار اختصاص داده است

واکنش دولت به زلزله اخیر نیز با کندی همراه بود. به گفته یکی از ساکنان شهر انطاکیه، در این شهر مردم مجبور شدند عزیزان خود را با دست خالی از زیر آوار بیرون بیاورند؛ نیروهای AFAD (آژانس مدیریت اضطراری ترکیه) 48 ساعت بعد از وقوع زلزله حضور یافتند و گفتند که نمی توانند کمک دارند زیرا دستور دارند عملیات نجات را در جای دیگری متمرکز کنند. ارتش ترکیه در این حادثه می توانست وارد عمل شود ولی اردوغان به اندازه کافی نیرو جهت عملیات جستجو و نجات اعزام نکرد. سازمان های غیردولتی و جامعه مدنی ترکیه نیز که در زلزله سال 1999 نقش مهمی ایفا کرده بودند، در زلزله اخیر حضور نداشتند زیرا اردوغان آنها را از بین برده بود؛ وی در مدت حکمرانی خود قدرت را در دستان خود متمرکز نمود، نهادهای مستقل را تضعیف کرد و وفاداران خود را که فاقد تجربه و پیش زمینه لازم بودند، به پست های کلیدی گمارد

برای کشوری مانند ترکیه که مستعد زلزله و بلایای طبیعی است AFAD یک سازمان دولتی مهم است ولی در مقایسه با سازمان دیانت می بینیم که بودجه بسیار کمتری دارد. سازمان دیانت در ایتدا برای نظارت بر امور مذهبی ایجاد شد ولی در دوران اردوغان گسترش یافت و به ابزاری برای مشروعیت بخشی دینی به سیاست های دولت تبدیل شد. جالب آنکه ریاست AFAD را یک فارغ التحصیل الهیات بر عهده دارد که فاقد هرگونه تجربه ای در زمینه مدیریت بلایای طبیعی است

ارتش ترکیه که سال 1999 برای کمک به انجام عملیات نجات و جستجو ظرف چند ساعت پس از زلزله در صحنه حضور یافت، پس از کودتای نافرجام 2016 در دوران اردوغان سیاست زده و ضعیف شد. پیشتر پروتکلی وجود داشت که به نیروهای مسلح امکان می داد بدون نیاز به دستور دولت، در صورت وقوع بلایای طبیعی وارد عمل شوند ولی دولت اردوغان این پروتکل را منحل کرد و همین امر یکی از عواملی بود که باعث کند شدن اعزام ارتش به مناطق آسیب دیده شد

درست است که زلزله ای قدرتمند در هر جای دنیا مردم را می کشد ولی در کشورهایی مانند ترکیه که مقررات ساخت و ساز اجرا نمی شود، نزدیکان و وفاداران بی صلاحیت پست های کلیدی را می گیرند، نهادهای مستقل وجود ندارند، جامعه مدنی از بین رفته و منافع یک عده فاسد در اولویت قرار می گیرد، این زلزله ها مرگبارتر هستند

درحالیکه مردم تلاش می کردند اجساد عزیزان خود را از زیر آوار بیرون بیاورند، اردوغان در تلویزیون ملی کسانی را که از واکنش کند دولت گلایه داشتند «بی شرف» خطاب می کرد و از مردم می خواست فاجعه کنونی را به عنوان قضا و قدر بپذیرند

منبع: فارین پالیسی

زلزله ای که دولت ترکیه را لرزاند

پس از زمین لرزه مهیبی که جنوب شرق ترکیه را لرزاند عملیاتی برای مخفی کردن فسادها و کوتاهی های دولت و حفظ اعتبار اردوغان آغاز شده است. یکی از ویژگی های بارز حکومت اردوغان از دیرباز ساخت و ساز به جای تولید بوده است. در دوران او رونق ساخت و ساز به جاده، پل، قطارهای سریع السیر، فرودگاه، بیمارستان و مدرسه محدود نشد بلکه ساختمان های مسکونی، آسمان خراش، مراکز خرید و هتل های بسیاری نیز ساخته شد.

اما اکنون با این زلزله ویرانگر، سقوط آزاد اقتصاد و انتخاباتی که قرار است اواخر امسال برگزار شود، سرنوشت اردوغان بیش از پیش در هاله ای از ابهام قرار گرفته است

اردوغان در بازدید از مناطق زلزله زده ضمن اعتراف به وجود کاستی ها در کار دولت، منتقدین را متهم کرد که به دلایل سیاسی علیه دولت موضع گرفته اند

با بررسی ساختمان های فروریخته در مناطق زلزله زده می بینیم که تقریبا 295000 ساختمان توسط دولت از رعایت مقررات ساخت و ساز معاف شدند. این بخشودگی ها در مجموع 3.1 میلیون ساختمان در سراسر کشور را شامل می شود

به گفته اکرم امام اوغلو شهردار استانبول دولت برای 317000 ساختمان در این کلان شهر بخشودگی داده است و در حال حاضر 90000 ساختمان وجود دارد که در صورت وقوع یک زلزله مهیب در خطر سقوط قرار می گیرد. این احتمال برای شهری همچون استانبول بعید نیست زیرا این شهر روی گسل اناتولی شمالی قرار گرفته است

خسارات ناشی از زلزله اجتناب ناپذیر نیست و نباید اینقدر مخرب باشد. چهار بیمارستان در مناطق زلزله زده به دلیل استفاده از دستگاههای عایق لرزه ای در حین ساخت، از آسیب در امان ماندند. این دستگاهها که هرکدام حدود 4000 دلار قیمت دارند اگر قبل از زلزله در ساختمان های دیگر نصب می شدند می توانستند میزان خسارات و تلفات را تا حد بسیاری پایین آورند

اکنون دو سؤال اصلی وجود دارد: نخست اینکه چه اتفاقی برای مالیات زلزله افتاد؟ این مالیات که رقم آن 88 میلیارد لیره (4.6 میلیارد دلار) تخمین زده می شود، پس از آخرین زلزله بزرگ ترکیه در سال 1999 جمع آوری شد تا از ویرانی های ناشی از زلزله جلوگیری کند. دومین سؤال این است که مسئولیت عدم رعایت ضوابط ساختمانی بر عهده کیست؟

ویدئویی از اردوغان منتشر شده که وی درباره بخشودگی مقررات ساختمانی در شهر قهرمان مرعش (یکی از کانون های زلزله اخیر) صحبت می کند و به خاطر این کار به خود می بالد. حالا در تلاش برای یافتن مقصر، اداره رسیدگی به جرایم زلزله تشکیل شده و تاکنون 134 مظنون که عمدتا پیمانکار هستند بازداشت شده اند

اردوغان مدعی شده است که 98% ساختمان های تخریب شده قبل از سال 1999 ساخته شده اند و در نتیجه مسئولیت این ویرانی با دولت قبل است. با این حال داده ها گویای این است که حداقل نیمی از ساختمان های فروریخته پس از سال 2001 ساخته شده اند. همچنین یک ویدئو نشان می دهد که ساختمان های نزدیک به مرکز زلزله در سال 2004 یعنی پس از پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات بنا شده اند

*منبع: نشنال اینترست

مترجم: فاطمه رادمهر

نظر شما