دوسال بعد از آنکه ترامپ برجام را ترک کرد و مدعی شد که می تواند با ایران به توافق جدید و بلند مدت دیگری برسد، کناره گیری ناگهانی «برایان هوک» از نمایندگی دولت ترامپ در امور ایران، چشم انداز آینده سیاست کاخ سفید در خاورمیانه را، بیش از پیش با ابهام روبرو کرده است. جانشین هوک «الیوت آبرامز» پیش از این، نماینده آمریکا در امور ونزوئلا بود و اکنون دو پست را همزمان عهده دار خواهد شد.
درحال حاضر سؤال مهم برای ایران این است که چه کسی رئیس جمهور آینده آمریکا خواهد شد؟ ایران برای هفته ها شاهد انفجارات مشکوکی بوده و احتمال دخالت آمریکا در این حوادث را داده است، اما پیش از مشخص شدن نتایج انتخابات پیش روی آمریکا، در مقابل انجام هرگونه واکنشی با احتیاط رفتار می کند. احتمال اینکه ایران بتواند در این فرصت کم پیش از انتخابات، به توافق جدید و بهتری با آمریکا برسد، بسیار اندک است.
آبرامز که سکان سیاست خارجی امریکا را از هوک گرفته، تجربیات جدیدی را با خود خواهد آورد. وی که به خاطر دروغگویی به کنگره در رسوایی ایران کنترا در دولت رونالد ریگان، به شخصیتی شناخته شده تبدیل شد، شاید از ماههای باقی مانده پیش از انتخابات، برای سختگیری بیشتر علیه ایران استفاده کند؛ این سختگیری ممکن است به شکل افزایش حملات مشکوک در داخل کشورِ کرونا زده ایران باشد یا تعمیق رابطه آمریکا با اسرائیل.
به گفته یکی از مقامات سابق آمریکا «من فکر می کنم آبرامز باهوش تر و کارآمدتر از هوک است. آنها نمی توانند در زمان باقی مانده به توافقی دست یابند، اما وقت دارند که برای ایران دردسر و مشکلات بیشتری ایجاد کنند». بنابراین چالش پیش روی ایران این است که تا سال جدید و مشخص شدن رئیس جمهور آینده آمریکا، تنش ها و توجهات را از خود دور نگه دارد.
به گفته «سعید آرین طباطبایی» متخصص امور ایران «فکر می کنم ایرانیان از بابت غیرقابل پیش بینی بودن ترامپ نگران هستند و رد پای آمریکا را در انفجارات اخیر می بینند، اما مراقب هستند که باب این موضوع را باز نکنند، زیرا در اینصورت از آنان انتظار می رود که واکنشی نشان داده و پاسخی به این حملات دهند، حال آنکه آنان نمی خواهند کاری کنند که باعث به هم خوردن وضع موجود شود.»
برخی مقامات دولت آمریکا بر این باور هستند که در صورت پیروزی ترامپ، ایران در اثر فشارهای ناشی از تحریم های آمریکا که اقتصادش را در آستانه سقوط قرار داده است، نهایتا برای رسیدن به یک توافق هسته ای جدید به میز مذاکره برخواهد گشت. به گفته یکی از مقامات آمریکا «ایران بخش بزرگی از محاسباتش را بر مبنای انتخابات آمریکا قرار داده است؛ اگر ترامپ برنده شود شاهد تحرکاتی از جانب ایران خواهیم بود. ما بر این باوریم که تنها راه موجود که دولت ایران را مجبور به مذاکره کند فشار است».
هوک هدایت کمپین فشار حداکثری بر ایران را دو سال بر عهده داشت و بر گسترش تحریم های آمریکا نظارت می کرد؛ تحریم هایی که دولت ایالات متحده را مستقیما در مقابل متحدان اروپایی اش قرار می داد، چراکه آنان بر خلاف آمریکا می خواستند برجام را زنده نگاه دارند.
هوک جمهوری خواهی مدرن محسوب می شود که نخست در زمان وزارت خارجه «رکس تیلرسون»، در پشت صحنه ایفای نقش می کرد و نفوذ داشت و بعد هم که مرد شماره یکِ عرصه نبرد با ایران شد. استدلال وی این بود که بعد از خروج رئیس جمهور از برجام، این ایران بود که باید دور تازه ای از گفتگوها را با ترامپ آغاز می کرد و به میز مذاکره می آمد.
اما ایران به جای توافق برای گفتگو، محدودیت هایی که بر سر غنی سازی اورانیوم و توسعه انرژی هسته ای اش طبق برجام وجود داشت را متوقف کرد و به این ترتیب، آن زمانی که مورد نیاز بود تا ایران طی آن به ذخایر کافی برای توانمند سازی هسته ای برسد، کوتاه شد.
مقامات سابق آمریکا، تشدید فعالیت های ایران از جمله حمله به چندین نفتکش در خلیج فارس و اسقاط پهپاد امریکایی را، شاهدی بر شکست استراتژی ای می دانند که هوک سخنگوی آن بود. به گفته یکی از مقامات ارشد سابق در دولت ترامپ «کاخ سفید قبول نمی کند که راهبردش شکست خورده است؛ ایران محدودیت هایی که بر سر غنی سازی و ذخیره اورانیوم وجود داشت را نقض کرد، لذا کاخ سفید نمی تواند بگوید استراتژی اش موفق بوده و عمل کرده است».
کناره گیری هوک در زمانی انجام می شود که دولت ترامپ احتمالا با شکست دیگری در شورای امنیت روبرو خواهد شد: قرار است قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به رأی گذاشته شود و بعید است چین و روسیه که حق وتو دارند از قطعنامه حمایت کنند.
با توجه به اینکه بایدن (رقیب انتخاباتی ترامپ) از تمایل خود برای بازگشت آمریکا به برجام سخن گفته است، برخی از مقامات دولت اوباما، سیاست ترامپ در قبال ایران را تلاشی انتخاباتی می دانند و معتقدند این بایدن است که پیروز رقابت خواهد بود.
مترجم: فاطمه رادمهر
messages.comments