حزب الله قفقاز

ماه اکتبر در شهر قم یک آخوند خشمگین در بین صدها هواداری که پرچم فلسطین را در دست داشتند، تهدید به حمله به اهداف صهیونیست ها در قفقاز شمالی و آذربایجان کرد

توحید ابراهیم بیگلی بنیانگذار و رهبر نهضت مقاومت اسلامی آذربایجان معروف به حسینیون است. این نهضت که در جمهوری آذربایجان فعال است و از سوی ایران حمایت می شود، هدفش سرنگونی دولت سکولار الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان می باشد

از 7 اکتبر حسینیون در شبکه های اجتماعی آذربایجان ویدئوهای زیادی با زبان آذری منتشر کرد که در آن ضمن تبلیغ ایدئولوژی گروه، خواستار تظاهرات عمومی و حمله به اهداف یهودیان و اسرائیل در باکو شده بود. اما این تحریک صرفا علیه یهودیان نیست، بلکه بسیاری از مبلغان خواهان حمله به ساختمان های دولتی آذربایجان نیز هستند

کارزار رسانه ای حسینیون علیه دولت جمهوری اذربایجان، چیز جدیدی نیست. سال گذشته ابراهیم بیگلی گفت که این گروه برای ترویج ایدئولوژی خود بیش از 100 حساب در یوتیوب، تیک تاک، اینستاگرام، تلگرام و فیسبوک دارد. اما حمله حماس به اسرائیل و جنگ اسرائیل در غزه، اهرم خوبی را برای مبارزه با دولت باکو در اختیار حسینیون گذاشته است

در غرب، آذربایجان تنها به خاطر درگیری با ارمنستان مورد توجه است؛ درحالی که بی ثباتی در این کشور می تواند پیامدهای منطقه ای و جهانی داشته باشد. آذربایجان تأمین کننده مهم نفت و گاز اسرائیل و اتحادیه اروپا است و اهمیتش از آنجا بیشتر می شود که کشورهای اروپایی می کوشند خود را از انرژی روسیه بی نیاز کنند. موقعیت استراتژیک آذربایجان، همکاری نظامی این کشور با اسرائیل و دشمنی اش با ایران، آن را به شریکی حیاتی برای آمریکا بدل کرده است. علاوه بر این از آنجا که آذربایجان تنها کشور آذری زبان است، بر آذربایجانی های ایران به عنوان بزرگترین گروه اقلیت این کشور نفوذ بالقوه دارد.

آذربایجان همچنین کشوری مهم در کریدور میانی –مسیر تجاری که آسیا را به اروپا متصل کرده و روسیه و ایران را دور می زند- است و بدون نیاز به مسکو و تهران، انرژی را از آسیای مرکزی به غرب می رساند

اگر حسینیون موفق شوند آذربایجان را بی ثبات کنند، تمام این همکاری ها بین باکو و شریکان آمریکا متوقف می شود. در گذشته حسینیون موفق شدند برخی از تهدیدهای خود را عملی کنند؛ ژانویه 2017 ابراهیم بیگلی خواهان ترور المار ولی اف شهردار گنجه شد. یک سال بعد یکی از اعضای این گروه که در قم تحصیل کرده بوده و طبق گزارشات در سوریه آموزش رزمی دیده بود، ولی اف و محافظش را به شدت مجروح کرد

به گفته منابع نزدیک به سرویس های امنیتی آذربایجان، هسته های این گروه پشت فعالیت های خرابکارانه مختلف در داخل و خارج از آذربایجان بوده اند؛ از جمله طرح حمله به سفارت اسرائیل در ماه ژوئیه با همکاری لواء فاطمیون (که این طرح خنثی شد)، تلاش برای ترور یکی از اعضای پارلمان در ماه مارس و توطئه ترور اسرائیلی ها در قبرس در سال 2021.

مقامات آذربایجان از اینکه رسما وجود گروهی به نام حسینیون را تأیید کنند، تردید دارند زیرا نمی خواهند شهرت این گروه را در میان شیعیان طرفدار ایران در آذربایجان بالا ببرند

مقامات ایران از اقدامات این گروه قدردانی می کنند؛ برای نمونه 30 نوامبر در جشنواره مالک اشتر که دستاوردهای نظامی ایران را جشن می گیرد، از ابراهیم بیگلی تقدیر کردند

گرچه ابراهیم بیگلی شهروند آذربایجان است ولی حسینیون یکی از گروههای نیابتی ایران به شمار می رود. قاسم سلیمانی بر ایجاد این گروه در سال 2015 نظارت داشت و حتی نام این گروه را او گذاشت. مبارزان حسینیون همچون دیگر نیروهای نیابتی ایران، به سوریه فرستاده شدند تا دوشادوش حزب الله و سایر گروههای تحت حمایت ایران در دفاع از منافع این کشور بجنگند

حسینیون یک گروه مسلح قومی-مذهبی و یک جنبش سیاسی-اجتماعی مبتنی بر اسلام گرایی شیعه و اندیشه های مذهبی-سیاسی آقای خمینی است. همچنین همانند دیگر گروههای نیابتی ایران پرچمی دارد که نشان یک دست سبزرنگ که تفنگی در دست دارد، بر آن نقش بسته است. هدف از ایجاد حسینیون همچون حزب الله بازدارندگی و توسعه راهبرد دفاعی ایران است و بخشی از سیاست صدور انقلاب می باشد

تشکیل این گروه در راستای شعاری است که ایران همیشه می دهد (در کنار مظلومان علیه ظالمان می ایستیم). بر اساس این روایت، حسینیون همچون لشکر امام حسین مشتکل از افراد پارسا و غیوری است که با رژیم فاسد و نامشروع آذربایجان مبارزه می کنند. آقای خمینی برای تحقق وحدت اسلامی از «ازادسازی سرزمین های اسلامی از زیر یوغ امپریالیست ها و دولت های دست نشانده» سخن می گفت. رسانه های دولتی در ایران، اغلب این شعارها را تکرار می کنند و رژیم علی اف را دولت دست نشانده تحت کنترل صهیونیست ها می دانند

اما ایران منافع سیاسی خود را در بی ثبات کردن اذربایجان می بیند؛ تهران نگران همکاری نظامی باکو با اسرائیل و ترکیه است و می ترسد که باکو احساسات جدایی طلبانه را در میان آذری های ایران برانگیزد

آذری ها حدود 20 میلیون از جمعیت 88 میلیونی ایران را تشکیل می دهند و اکثر آنها در مناطق هم مرز با جمهوری آذربایجان ساکن هستند. درحالی که آذری های ایران مذهبی تر از همزبانان خود در جمهوری آذربایجان هستند ولی بسیاری از آنها با حکومت ایران مخالفند. وجود کشور مستقل آذربایجان برای تهران تهدید است؛ ایران بر این باور است که تنها ضامن واقعی امنیت مرزهای شمالی اش، وجود کشوری دست نشانده مبتنی بر ولایت فقیه می باشد و حسینیون را وسیله ای برای تحقق این هدف می بیند

منبع: نشنال اینترست

برای خواندن مطالب بیشتر در این خصوص به مقاله زیر مراجعه کنید:

حسینیون آذربایجان؛ چالش های حزب الله قفقاز

مترجم: فاطمه رادمهر