روز پنجشنبه پاکستان در انتقام حمله روز سه شنبه ایران به آنچه تهران پایگاه یک گروه تروریستی تجزیه طلب در داخل پاکستان خواند، به مخفیگاه تروریست ها در ایران پرتاب راکتی و پهپادی کرد و 9 نفر را کشت.
تمام هفته گذشته گروههای نیابتی ایران و محور مقاومت درگیر بودند؛ به ویژه حوثی های یمن که ارتش آمریکا آنها را برای چهارمین بار در روز چهارشنبه هدف قرار داد تا از حملات آنان به کشتی ها در دریای سرخ جلوگیری کند.
ایا گسترش فعالیت های نظامی حاکی از جسارت بیشتر ایران است؟ آیا محاسبات تهران از زمان حمله 7 اکتبر حماس به اسرائیل –که آن را محتاطانه ستایش کرد و در عین حال کوشید پای خود را از ان بیرون بکشد- تغییر کرده است؟
در دیگر اقدام نظامی این هفته، ایران به مقر سازمان اطلاعاتی موساد اسرائیل در شمال عراق و نیز پایگاههای تروریست ها در داخل سوریه حمله کرد. در غزه، حماس همچنان به سختی مقاومت می کند؛ روز سه شنبه این گروه 25 راکت به اسرائیل شلیک کرد. حزب الله نیز به تبادل آتش با اسرائیل ادامه می دهد.
از ماه اکتبر، همزمان با گسترش جنگ در غزه و کشیده شدن آن به دیگر نقاط خاورمیانه، ایران در عین حال که سعی کرده است توانایی های خود را به نمایش بگذارد، عدم تمایل خود را برای درگیر شدن در جنگی همه جانبه با اسرائیل و آمریکا نشان داده است.
تهران و متحدانش با ترورهای هدفمند اسرائیل مواجه شده و متحمل خسارت زیادی شده اند؛ ولی وارد نیاوردن ضربه متقابل از سوی ایران، سؤالاتی را در مورد استراتژی این کشور ایجاد کرده است.
علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بحران می گوید: «ایران تلاش زیادی می کند که نشان دهد مغز متفکر شریکان و نیروهای نیابتی اش است و همه جا برنده می باشد؛ ولی من اصلا اینطور نمی بینم. سیاست ایران از زمان حمله 7 اکتبر، بداهه و واکنش گرا بوده است. واقعیت نشان داده که ایران برای ورود به معارضه کاملا بی میل است و علیرغم اینکه دارد دارایی های استراتژیک خود را از دست می دهد، تنها وقتی مستقیما مورد تهدید قرارگیرد، برای دفاع از کشور وارد عمل می شود».
تلفات قابل توجهی که تاکنون محور مقاومت با ان مواجه شده، کشته شدن یک فرمانده سپاه در دمشق توسط اسرائیل بوده است. این فرمانده انقدر مورد احترام بود که رهبر ایران در تشییع او شرکت کرد. کشته شدن یک رهبر ارشد حماس توسط اسرائیل در بیروت، یکی از فرماندهان کلیدی حزب الله در جنوب لبنان و یکی از فرماندهان ارشد شبه نظامی تحت حمایت ایران در بغداد که به نیروهای امریکایی حمله می کرد و توسط ایالات متحده کشته شد، از دیگر ضربه هایی بوده که به محور مقاومت وارد شده است.
اما به گفته آقای واعظ در پاسخ به همه اینها «ایرانیان کاری انجام ندادند که با سطح اقدامات آمریکا و اسرائیل مطابقت داشته باشد. بازدارندگی فقط به توانایی ها مربوط نمی شود، بلکه اراده برای استفاده از قابلیت ها نیز مهم است و ایران به وضوح نشان داده است که تمایلی به استفاده از قابلیت ها ندارد؛ به همین دلیل است که در مجموع قدرت بازدارندگی ایران کاهش یافته است».
محمدعلی شعبانی روزنامه نگار می گوید: «برخی استدلال می کنند که ایران از حملات 7 اکتبر حماس که اسرائیل را شوکه کرد و شکست امنیتی و اطلاعاتی بزرگی برای دولت یهود بود، سود برد. ولی این حمله درواقع به منافع ایران آسیب زد؛ آنچه حملات 7 اکتبر انجام داد این بود که هر چشم اندازی را برای اینکه در آینده ای قابل پیش بینی -در زمان ریاست جمهوری بایدن- ایران و آمریکا وارد مذاکره شوند و به نتیجه برسند، از بین برد. رویدادهای بعد از آن نیز وجهه ایران را به عنوان یک قدرت منطقه ای و رهبر مقاومت تضعیف نمود».
آقای شعبانی اضافه می کند که حملات ایران در کردستان عراق و پاکستان تدافعی و واکنشی است؛ در ضمن می تواند تلاشی از سوی رهبر ایران برای ایجاد بازدارندگی باشد. زیرا که انفعال ایران پس از ترور سلیمانی این بازدارندگی را از بین برده بود «از زمان ترور سلیمانی رهبر ایران قول انتقام سخت را داد ولی چهار سال گذشت و خبری از انتقام نشد. ایت الله خامنه ای در سخنرانی خود گفت که حوثی ها از امریکا نمی ترسند؛ این حرف درست است ولی آیا خود او نیز همچون حوثی ها از آمریکا هراسی ندارد؟ تصویری که به نمایش درامده خلاف این را نشان می دهد».
حوثی ها در نشان دادن همبستگی خود با غزه، شروع به هدف قرار دادن کشتی ها کردند و از این رو بار دیگر در لیست گروههای تروریستی قرار گرفتند و از سوی آمریکا و بریتانیا مورد حمله واقع شدند. ولی اقداماتشان سبب افزایش محبوبیت آنها شد و 45000 عضو جدید به استخدام این گروه درامدند.
به گفته ندوه الدوسری کارشناس یمن در مؤسسه خاورمیانه: «اگر اقدامات آمریکا و متحدانش محدود به حملات هوایی به حوثی ها و قراردادن این گروه در لیست تروریست ها شود و استراتژی بلندمدتی برای تضعیف نظامی انها وجود نداشته باشد، همه این اقدامات به سود حوثی ها منجر خواهد شد».
در مورد یمن باید گفت که ایران علیرغم تسلیح حوثی ها، نفوذ کمی بر این گروه دارد. به گفته خانم دوسری: «تعجب نمی کنم اگر ایران از آنها بخواهد که فعالیت هایشان را متوقف کنند ولی حوثی ها به حملاتشان ادامه دهند. آنها متحدان قدرتمندی برای ایران هستند ولی در عین حال جاه طلب هستند و می خواهند به بازیگر بزرگی در منطقه تبدیل شوند».
این عدم کنترل می تواند یکی از اسباب نگرانی های ایران باشد. به گفته آقای واعظ: «حوثی ها سابقه ای طولانی در نادیده گرفتن توصیه های ایران دارند؛ بنابراین فکر نمی کنم راهی برای ایران وجود داشته باشد که آنها را مهار کند. ممکن است حوثی ها با هدف قرار دادن یک کشتی جنگی آمریکایی یا غربی تلفاتی به بار آورند که منجر به خارج شدن اوضاع از کنترل شود و خطر دقیقا در همینجا نهفته است؛ اینکه حوثی ها ممکن است اقداماتی انجام دهند که ایران حتی از ان اگاه هم نباشد ولی در نهایت مجبور شود که بهای آن را بپردازد».
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما