مذاکرات صلح ژنو در امور سوریه، در هاله ای از ابهام

به گزارش «تابناک»، در حالی که بر اساس اعلام قبلی، قرار بود مذاکرات صلح سوریه میان دولت بشار اسد و گروه های معارض، امروز در ژنو، پایتخت سوئیس برگزار شود، ائتلاف معارضین شب گذشته ناگهان اعلام کرد که از شرکت در این گفت و گوها خودداری می کند. سازمان ملل اعلام کرده مذاکرات امروز قطعاً برگزار خواهد شد، اما مشخص نیست چگونه!

خبرگزاری «رویترز» شب گذشته نوشت ائتلاف معارضین سوری اعلام کرده در مذاکرات صلح ژنو که برگزاری آن برای روز جمعه (امروز) برنامه ریزی شده بود، شرکت نخواهد کرد. امری که به معنای به بن بست رسیدن نخستین تلاش جدی صورت گرفته برای پایان دادن به جنگ داخلی پنج ساله در سوریه است. 

گروه موسوم به شورای معارضین سوری که در ریاض نشستی را تشکیل داده بود، اعلام کرد هیئت نمایندگی این گروه «قطعاً» روز جمعه در ژنو حاضر نخواهد بود. این گروه مدعی شده دلیل این تصمیم، دریافت نکردن پاسخ های قانع کننده به درخواست هایش مبنی بر انجام اقداماتی همچون پایان دادن به حملات هوایی علیه مواضع شورشیان و همچنین پایان محاصره برخی مناطق از سوی دولت سوریه بوده است.

این در حالی است که دولت سوریه از پیش اعلام کرده بود هیئتی را برای نمایندگی در مذاکرات به ژنو می فرستد و بر اساس گزارش ها، هیئت مذکور هم اکنون در پایتخت سوئیس حضور داشته و آماده آغاز گفت و گوها است. در این میان، یکی از اعضای ائتلاف معارضین اعلام کرده ممکن است در صورت برآورده شدن خواسته های این گروه، هیئت نمایندگی آن ها ظرف یکی دو روز آینده به ژنو برود؛ اما احتمال این امر بسیار اندک است. 

رویترز اشاره می کند که ائتلاف معارضین سوری پیش از اعلام موافقت اولیه با حضور در مذاکرات، خواسته هایی را از جمله پایان حملات هوایی، آزادی زندانیان عضو این گروه و نیز برداشته شدن محاصره مناطق تحت کنترل معارضین مطرح کرده بود. 

جرج صبرا، رئیس «شورای ملی سوریه» و هماهنگ کننده هیئت مذاکره کننده معارضین، مدعی شده تضمین های ارائه شده در این زمینه از سوی استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل در سوریه، تنها روی کاغذ بوده و ارزش و اعتباری ندارد. ریاض حجاب، رئیس «شورای ملی مخالفان سوری» نیز در گفت و گویی با «العربیه» گفته هرچند ممکن است برخی اعضای این شورا به ژنو بروند، اما در مذاکرات حاضر نخواهند شد. 

گفتنی است در ابتدا، روز دوشنبه هفته گذشته از سوی سازمان ملل به عنوان زمان آغاز مذاکرات اعلام شده بود؛ اما این امر به تعویق افتاد تا اختلافات موجود میان طرف های داخلی و بین المللی بر سر اینکه کدام گروه ها حق شرکت در مذاکرات را دارند، برطرف شود. 

از همان ابتدا، دعوت نشدن حزب کردهای سوریه (PYD) به این مذاکرات، سبب تحریم آن از سوی برخی گروه ها شده بود. عدم دعوت از این حزب، تحت فشار دولت ترکیه صورت گرفته بود. از سوی دیگر، اصرار عربستان سعودی به حضور برخی گروه های تروریستی شناخته شده در ترکیب مذاکرات، با مخالفت جدی ایران و روسیه مواجه شد.

به هر حال، تصمیم معارضین برای عدم شرکت در مذاکرات ژنو در حالی اتخاذ می شود که طی روزهای اخیر، جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز مکرراً از آن ها درخواست شرکت در مذاکرات و استفاده از این «فرصت تاریخی» را کرده بود. 

اما نکته جالب توجه درباره این تصمیم جدید معارضین، مکان اعلام آن، یعنی ریاض است. بر این اساس، مشخص است که عربستان سعودی در پی به نتیجه نرسیدن تلاش هایش برای گنجانده شدن گروه های مورد نظر خود در مذاکرات، چاره را در این دیده که اصل صورت مسئله را پاک کند و با این اقدام، اصولاً جلوی برگزاری مذاکرات را ندهد.

البته یکی دیگر از دلایل این امر می تواند دستاوردهایی باشد که ارتش سوریه طی یکی دو هفته اخیر در عرصه میدانی علیه گروه های شورشی و تروریستی کسب کرده است. در یکی از آخرین گزارش ها، لس آنجلس تایمز خبر داده که طی هفته اخیر، ارتش سوریه توانسته با پشتیبانی هوایی جنگنده های روسی، مناطق مهمی را در غرب این کشور و در منطقه لاذقیه از کنترل شورشیان و تروریست ها خارج کند. بی تردید، اینکه دولت سوریه بتواند با داشتن در دست بالا در گفت و گوها حاضر شود، چیزی نیست که مطابق میل معارضین و حامیان خارجی آن ها، به ویژه عربستان سعودی باشد. 

به هر ترتیب، با وجود اعلام عدم شرکت معارضین، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل صبح امروز اعلام کرد که برنامه آغاز گفت و گوها تغییری نمی کند و امروز، روز آغاز مذاکرات خواهد بود. با این وجود، وی اظهار داشت: «...اما اینکه چه کسانی قرار است در آن شرکت کنند و اینکه دقیقاً چه زمانی و در کجا تشکیل خواهد شد، هنوز نامشخص است و من نمی‌توانم توضیحات بیشتری در مورد اینکه چه کسانی در این مذکرات شرکت خواهند کرد بدهم».