در کشوری که سرشار از منابع نفتی است، جوانان برای پیدا کردن کار با مشکلات زیادی مواجه هستند. بیکاری یکی از عمده ترین دلایلی بود که سال گذشته به شکل گیری حرکت های اعتراضی انجامید؛ اما دولت به مطالبات معترضان وقعی ننهاد و پاسخ تظاهرکنندگان را با خشونت داد.
اکنون عراق با افزایش آمار خودکشی بین جوانان روبرو است و بسیاری از تحلیلگران دلیل این افزایش را مشکلات اقتصادی ای می دانند که از سال 2003 گریبان خانواده های عراقی را گرفته است.
دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد که در طول هشت ماهه اول سال جاری، 298 نفر در عراق خودکشی کرده اند که از این میان 68 مورد در بغداد، 39 مورد در بصره و 30 مورد در ذیقار رخ داده است. این درحالی است که برخی آمارهای دولتی گویای دوبرابر شدن میزان خودکشی نسبت به سال 2003 می باشد.
چندین عامل مختلف در افزایش میزان خودکشی نقش داشته است که برخی از این عوامل، اجتماعی و برخی نیز مشکلات شخصی است. از میان این عوامل، مشکلات اقتصادی نقش کلیدی را دارد؛ با افزایش بیکاری در طول دهه گذشته و چالش های متعددی که عراق از زمان شکست داعش در سال 2017 با آن روبرو بوده، ناامیدی در میان جوانان کشور افزایش یافته است.
به گفته دکتر علی بیاتی عضو کمیساریای عالی حقوق بشر «مشکلات خانوادگی و دلایل اقتصادی در کنار فشارهای روانی ای که اخیرا بدلیل کرونا مردم را گرفتار کرده است، همگی دست به دست هم داده و آمار خودکشی را در عراق افزایش داده است. در این میان بی توجهی دولت به مسئله بهداشت روانی و فقدان برنامه ای برای مواجهه با این مشکلات، به افزایش بیماری های روانی دامن زده و سبب بیشتر شدن خودکشی شده است»
ویدئوهایی که حاوی تصاویر تلاش افراد برای پایین انداختن خود از پل های کشور است، به شکل گسترده در شبکه های مختلف اجتماعی دست به دست می شود. مشکل تا به اندازه ای حاد شده است که دولت طرحی را برای ایجاد حفاظ روی پل های بغداد ارائه داده است؛ اما بسیاری از عراقی ها طرح های این چنینی را علاج مشکل نمی دانند.
شیوع کرونا خشونت های خانگی را نیز به شکل هشداردهنده ای افزایش داده است. چندین جرمی که در این زمینه رخ داد، بازتاب گسترده ای در سراسر کشور داشت و جامعه عراق را شوکه کرد. از جمله آنها جنایتی بود که طی آن یک زن فرزندان خود را از روی پل به پایین انداخت. یک نظرسنجی که توسط بنیاد سلامت خانواده عراق انجام شده، نشان می دهد که از هر پنج زن عراقی، یک نفر تجربه خشونت خانگی را دارد.
به گفته یکی از پزشکان بصره «شهرهای جنوبی از جمله بصره، رکوددار بیشترین میزان خودکشی هستند و کسانی که دست به خودکشی می زنند، بین 18 تا 30 سال سن دارند. ارقامی که مقامات دولتی از میزان خودکشی ارائه می دهند، دقیق نیست و رقم واقعی بیشتر از اینها است. بسیاری از مردم به دلایل اجتماعی این امر را پوشیده نگه می دارند. گاهی خانواده ها و بزرگان قبایل ما را تحت فشار می گذارند تا مانع از کالبدشکافی و معاینه جسد برای کشف دلیل مرگ شوند. این امر به دو دلیل اجتماعی-مذهبی اتفاق می افتد: دلیل نخست این است که چون کالبدشکافی به جسد آسیب می رساند، خانواده ها تمایلی به انجام آن ندارند و دلیل دوم آن است که می خواهند دلیل واقعی مرگ را پوشیده نگه دارند و بدلیل نگرانی های اجتماعی-مذهبی از افشای آن خودداری کنند»
البیاتی با این نظریه که آمار دولتی پایین تر از ارقام واقعی می باشد، موافق است «ارقامی که قوه قضائیه از میزان خودکشی در کشور می دهد همیشه کمتر از میزانی است که سازمان های خصوصی یا NGO ها اعلام می کنند. گاهی قبایل می کوشند خودکشی را کتمان کنند و این کار باعث می شود که نتوان به واقعیت امر پی برد»
گاهی خانواده ها با استفاده از عبارت «مرگ ناگهانی» به جای خودکشی، دلیل مرگ را از مقامات پنهان می کنند؛ در برخی موارد نیز مرگ هایی که به عنوان خودکشی ثبت می شود در حقیقت قتل ناموسی است و خانواده ها خود، فرزندشان را می کشند اما برای فرار از مجازات، به مقامات نوع مرگ را خودکشی اعلام می کنند.
به گفته دکتر هبه مدیر مرکز روان درمانی سارا در بصره «تا جایی که من می دانم، دولت عراق هیچ بودجه ای برای سلامت روان اختصاص نمی دهد.» در بیمارستان ها هیچ خط تلفن یا شماره اضطراری ای وجود ندارد تا در صورتی که کسی اقدام به خودکشی کرد، اطرافیان با آن شماره تماس بگیرند. این درحالی است که بسیاری از مردم، از مراجعه به روانشناس خودداری می کنند زیرا از انگی که جامعه به خانواده شان می زند می ترسند.
به گفته دکتر هبه «بسیاری از عراقی ها ترجیح می دهند به جای مراکز روان شناختی و روان درمانی، به رمالان و حقه بازانی مراجعه کنند که مدعی هستند توان درمان آنها را دارند. باید آگاهی عمومی را از مقوله سلامت روان و اهمیت کمک به جوانانی که به خودکشی فکر می کنند افزایش داد؛ ما به شدت در تلاشیم تا از طریق شبکه های اجتماعی این آگاهی را بالا بریم و جامعه را با اهمیت بهداشت روان آشنا کنیم.»
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما