حسن، کارگر مهاجر بنگلادشی که هم اکنون در ریاض پایتخت عربستان کار می کند و با 11 نفر دیگر در یک آپارتمان یک خوابه به سر می برد، به دنبال سرفه و تب بالا به بیمارستان مراجعه کرد و پس از آن پلیس او را همراه با دیگر هم خانه هایش، در آپارتمانشان تحت قرنطینه قرار داد. دو روز بعد، یک پزشک برای آزمایش کل ساکنین ساختمان به آنجا آمد و درست سه روز بعد از غربالگری، حسن متوجه شد که نتیجه آزمایش مثبت بوده و او و چهار نفر دیگر از هم خانه هایش مبتلا به کرونا هستند.
حسن در گفتگو با ما اذعان می کند که مسائل مالی برای او دغدغه بزرگتری است تا کرونا. تا زمانی که بیمار در قرنطینه به سر می‌برد، هزینه‌های خوراک وی توسط دولت تأمین می‌شود، اما مشکل این جاست که وضعیت اقتصادی بیمار پس از بهبودی نامشخص است. این مسئله، فقط مشکل حسن نیست؛ اقدامات کشورهای حاشیه خلیج فارس در مهار کرونا، امنیت شغلی کارگران مهاجران را بیش از پیش با خطر مواجه کرده است و حتی سازمان‌های حقوق بشر نگرانی خود را بابت این امر اظهار کرده اند.
این همه‌گیری، رنج کارگران مهاجر را که بر اثر قوانین کار در کشورهای خلیج فارس و تبعیض نژادی سیستماتیک، مدت‌هاست مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند، مضاعف ساخته است.
تاکنون تعداد کل مهاجران مبتلا به کرونا در کشورهای حاشیه خلیج فارس 20000 نفر بوده است که از این میان متأسفانه بیش از 150 نفر جان خود را از دست داده‌اند. بسیاری از اماکن اسکان مهاجران در سرتاسر منطقه، از جمله بزرگترین اردوگاه کار قطر، تحت قرنطینه است و بسیاری از شرکت ها که کارکنان‌شان در درجه اول از کارگران مهاجر تشکیل شده‌اند، با ظهور نخستین موارد ابتلا، تمام کارگران خود را قرنطینه کرده اند.
بلال که برای یک فروشگاه زنجیره‌ای خصوصی در مکه کار می‌کند و در حال حاضر یکی از 50 کارگر این شرکت به شمار می‌رود، پس از مثبت شدن تست کرونای یکی از همکارانش قرنطینه شد. به همه‌ی کارگران، اتاقهای جداگانه‌ای در یکی از هتل‌هایی که به طور معمول محل اسکان حاجیان بوده، داده شده است و تا پایان دوره قرنطینه، روزانه سه وعده غذا در اختیار انها گذاشته می‌شود.
او می‌گوید: «روند مداوای ما به خوبی پیش می رود و یک پزشک قرار است به زودی آزمایش‌های لازم را روی ما انجام دهد. اما خدمات ارائه شده به افراد تحت قرنطینه، بستگی به این دارد که چقدر خوش شانس هستید و در چه شرکتی کار می‌کنید. من بعضی از افراد را می‌شناسم که مجبورند تمام دوران قرنطینه را با 3-4 فرد دیگر در اتاقهای معمولی محبوس شوند. برخی شرکت ها نیز، در اعلام موارد ابتلا به دولت، دروغ می گویند».
چندین کشور حاشیه خلیج فارس اعلام کرده اند که برای کاهش مشکلات مالی که کارگران مهاجر در نتیجه این همه گیری با آنها روبرو هستند، سیاست‌های جدیدی را اتخاذ خواهند کرد. به عنوان مثال، امارات اعلام كرده است كه همه شركتها باید برای کارگرانی که اخراج کرده اند، مسکن فراهم کنند، تا آن کارگران تا زمان بازگشت به موطن خود یا پیداکردن شغلی دیگر، بی سرپناه نمانند. قطر نیز اظهار داشته است كه دستمزد همه كارگران مهاجر را در دوران قرنطینه پرداخت خواهد کرد.
اما کارگران، امیدی به اجرای وعده های داده شده ندارند. فراز خان، یک کارگر پاکستانی در دبی، می‌گوید: «من در کار ساخت و ساز فعالم؛ شرکتی که من برای آن کار می‌کنم از ما خواسته است که در خانه بمانیم، اما احتمالاً حقوقی به ما نخواهد داد. اطمینانی به حرف هایی که می زنند نداریم». فراز در تعطیلات آخر هفته 3-4 ساعت، برای دو خانواده به عنوان نظافتچی کار می‌کرد. اما یکی از خانواده‌ها از اواسط ماه مارس و دیگری یک هفته بعد، از او خواستند تا قبل از شروع قرنطینه رسمی، دیگر برای تمیزکاری به خانه‌هاشان نرود.
وی می گوید: «اکنون افرادی که هرگز تصور نمی‌کردند دست‌شان به سوی دیگری دراز شود، مجبورند برای گذران معیشت خود و خانواده‌شان این کار را انجام دهند. برخی بر این باورند که احتمال بیمار بودن اقشار طبقه پائین جامعه بیشتر است و از همین رو مانع ورود ما به منازلشان برای انجام کارهای خدماتی می‌شوند؛ شاید هم باورشان درست باشد.»
تنها فراز نیست که این روزها چنین اوضاعی را تجربه می‌کند. تقاضا برای کارگران خدماتی، در سرتاسر منطقه، از زمان ظهور اولین موارد ابتلا به کرونا به طور پیوسته رو به کاهش است. ما برای بررسی این موضوع، به دو شرکت نظافتی مستقر در امارات و قطر سری زدیم. همه تأکید کردند که با وجود تأثیر قرنطینه بر مشاغلشان، هنوز هم به کارمندانشان دستمزد کامل و به موقع پرداخت می‌شود. اما کارگران، می‌گفتند که این داستان واقعیت ندارد.
ثنا که برای یک شرکت نظافتی در شارجه کار می‌کند، اظهار داشت که هنوز حقوق ماه مارس وی هم پرداخت نشده است. همین عدم دریافت حقوق از شرکت در سه ماه اخیر، باعث شده است تا او برای گذران زندگی خود مجبور شود از خانواده‌هایی که برای نظافت به منزلشان می‌روند، درخواست کمک مالی کند. در چنین اوضاع و احوالی، بسیاری از کارگران مهاجر، به ویژه آنهایی که شغل خود را از دست داده‌اند، به دنبال بازگشت به کشورهای خود هستند، اما به دلیل ممنوعیت پرواز نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
کنسولگری پاکستان در امارات متحده به رسانه‌ها اعلام کرد که قادر است سهمیه‌ی غذایی برای افراد نیازمند تأمین کند اما پروازهای برگشتی به وطن اکنون انجام نمی شود. پروازها به هند نیز متوقف شده است و انتظار می‌رود به زودی از سر گرفته شود اما هنوز هیچ تاریخ مشخصی برای آغاز این سفرها اعلام نشده است.
نپال نیز ممنوعیت ورود بسیاری از شهروندان به وطن را اعلام نموده است و این موضوع باعث شده است که هزاران کارگر نپالی در خلیج فارس بی‌سرپناه بمانند.
با این حال، کشورهای حوزه خلیج فارس که عجله دارند تا کارگران مهاجری را که دیگر شغلی در این کشورها ندارند به میهن‌شان برگردانند، به کشورهای آسیای جنوبی فشار می‌آورند تا اجازه پروازهای بازگشت را بدهند. کویت با هماهنگی با کشورهای مبدأ پروازهای برگشتی را بصورت رایگان انجام داده و بحرین نیز اجازه‌ی پرواز بازگشت را می‌دهد؛ اما در این کشور پروازها رایگان نیست و مهاجران مجبورند هزینه‌ی بلیط‌ها را بپردازند و تنها مهاجرانی می‌توانند از این پروازها استفاده کنند که بدهی معوقی نداشته باشند. در چنین شرایطی هرچه کشورهای مهاجرپذیر و مهاجر فرست دیرتر به توافق برسند، این مهاجران هستند که آسیب بیشتری خواهند دید
عفو بین الملل گزارش می‌دهد كه قطر صدها کارگر مهاجر را به عنوانِ گرفتن تست فراخواند، اما به جای گرفتن تست، آنها را در بازداشت قرار داد و به کشورهای خودشان فرستاد.
آنگونه که زیاد می گوید «کشورها می کوشند مهاجران را به کشورهای خود بازگرداندند تا بار مسئولیت را از روی شانه هایشان بردارند. برای مثال امارات کشورهای مهاجرفرست را تهدید کرد که اگر شهروندان خود را تحویل نگیرند در روابط کاری خود با آنها تجدیدنظر خواهد کرد؛ انگار نه انگار که اقتصاد کشورهای حاشیه خلیج فارس را همین کارگران بودند که می چرخاندند».
مترجم: ط. مکارمی
نظر شما