twitter share facebook share ۱۴۰۰ آبان ۰۱ 1280

تحلیلگران نتیجه انتخابات پارلمانی در عراق را جشن گرفتند و با استناد به نتیجه بدی که ائتلاف فتح بدست آورد، ان را شکست ایران قلمداد کردند. تعداد کرسی های این ائتلاف شیعی که سال 2018 با حمایت مالی ایران تأسیس شد از 48 به 20 رسید. هادی العامری رهبر ائتلاف در بیانیه ای از نپذیرفتن نتیجه انتخابات سخن گفت

عامری رئیس سازمان قدرتمند بدر است؛ یک سازمان شبه نظامی که دهه 1980 توسط ایران برای جنگ علیه صدام در طول جنگ ایران و عراق تشکیل شد. بعد از سقوط صدام در سال 2003 این سازمان به عراق بازگشت و با در اختیار گرفتن وزارت کشور، اقدام به حذف رقیبانش در بین سنی ها و شیعیان نمود. سازمان بدر که شاخه ای از ائتلاف فتح است، در پارلمان قبلی 22 کرسی داشت که حالا تعداد این کرسی ها به 5 رسیده است

از دیگر گروههای زیر مجموعه ائتلاف فتح، حشد شعبی است؛ این گروه شبه نظامی نیز توسط ایران حمایت مالی می شود. شبه نظامیان این گروه تحت عنوان العقد الوطنی و به رهبری مشاور امنیت ملی سابق عراق فالح الفیاض در انتخابات شرکت کردند و تنها پنج کرسی بدست آوردند

پارلمان عراق متشکل از 329 کرسی است و برای اینکه یک حزب بتواند به تنهایی دولت تشکیل دهد، باید 165 کرسی بدست آورد. در انتخابات اخیر هیچ یک از احزاب نتوانستند برای تعیین نخست وزیر اکثریت کرسی ها را بدست آورند و مجبور هستند با احزاب قدرتمند دیگر ائتلاف کنند. در نگاه اول به نظر می رسد که نتیجه انتخابات شکستی برای ایران است اما با نگاهی دقیق تر می بینیم که ایران نفوذ خود را از دست نداده است

نوری مالکی

گرچه ائتلاف فتح در انتخابات شکست خورد اما متحد دیگر ایران نوری مالکی با 37 کرسی نتیجه خوبی بدست آورد. وی که سابق بر این نخست وزیر عراق بود، کمتر از ائتلاف فتح هوادار ایران نیست. مالکی بود که در سالهای 2014-2006 زمینه نفوذ بیشتر ایران در عراق را فراهم کرد

در زمان او بسیاری از مقامات بعث دستگیر و اعدام شدند و همین امر زمینه خشم سنی ها را فراهم کرد. مالکی به شبه نظامیان شیعه چراغ سبز نشان داد تا اداره و کنترل خیابان های عراق را شب هنگام بر عهده بگیرند و توافق نمود تا در ازای جلب حمایتشان، از آنان در برابر تعقیب دستگاه قضایی کشور حفاظت کند. در دوران وی بود که شبه نظامیان تحت حمایت ایران ظهور کردند و قدرت گرفتند

در آخرین سال نخست وزیری مالکی، داعش عراق را در نوردید و ابوبکر بغدادی از موصل خود را خلیفه مسلمین خواند؛ به این ترتیب مالکی مجبور به ترک منصبش شد. 24 ساعت بعد از استعفای او در 9 سپتامبر 2014 مالکی به مقام معاونت ریاست جمهوری عراق منصوب شد

حالا گرچه ائتلاف دولت قانون به رهبری مالکی اکثریت پارلمان را بدست نیاورده، اما قطعا در انتخاب نخست وزیر آینده نقش مهمی خواهد داشت و ممکن است بتواند در کنار دوستانش در ائتلاف فتح و با داشتن مجموعا 57 کرسی بلوک قدرتمندی را در پارلمان تشکیل دهد

مقتدی صدر

اما کسی که در تشکیل کابینه آینده مهمترین نقش را خواهد داشت مقتدی صدر رئیس حزب سائرون و برنده اصلی انتخابات است. سائرون تعداد کرسی های خود را از 54 به 73 افزایش داد. این پیروزی بیش از همه به مدد حضور کمرنگ مردم در پای صندوق های رأی بدست آمد چراکه تنها 41% واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند

درشرایطی که بسیاری از عراقی ها انتخابات را تحریم کرده بودند، هواداران صدر حضور گسترده ای در پای صندوق ها داشتند و پیروزی بزرگی را برای صدری ها رقم زدند

صدر از طریق رهبریِ شورش علیه نیروهای آمریکایی در سال 2004 به شهرت رسید. وی اقدام به تشکیل گروهی شبه نظامی به نام ارتش مهدی کرد که در بین شیعیان فقیر شهرنشین بسیار محبوب شد. صدر به آنها سلاح داد، آنان را در برابر دستگاه قضایی عراق محافظت کرد و به آنها اجازه داد تا محله های خود را آزادانه اداره کنند

سال 2008 صدر به ایران رفت تا درس بخواند و درجه فقاهت خود را ارتقا دهد. همزمان دستور توقف عملیات ارتش مهدی و پاکسازی این گروه از اراذل و اوباش و جنایتکاران را صادر کرد. پس در شرایطی که از نظر فکری، سیاسی و مذهبی قوی تر شده بود، به عراق بازگشت و نیروهای خود را از گروهی شبه نظامی به حزبی سیاسی سازمان دهی کرد

صدر سال 2006 به روی کار آمدن مالکی کمک کرد و در برکناری او نیز تصمیم گیر نهایی بود. سپس حیدر عبادی را به قدرت رساند اما بعد از موافقت عبادی با رعایت تحریم های آمریکا علیه ایران، در نوامبر 2018 حمایت خود را از او پس گرفت. پس از آن عادل عبدالمهدی به نخست وزیری رسید اما صدر به پیروان خود دستور داد که در تظاهرات هایی که به سقوط عبدالمهدی در اکتبر 2019 منجر شد، شرکت کنند. ماه مه 2020 صدر به مصطفی کاظمی به عنوان نخست وزیر رأی داد. منتقدانش او را متهم می کنند که نخست وزیران را بر اساس وفاداری به ایران انتخاب می کند اما ارزیابی های دقیق تر نشان می دهد که ملاک انتخاب صدر وفاداری نامزدان نخست وزیری به خودش است.

در پنج سال گذشته صدر سعی کرده خود را به عنوان منتقد نفوذ ایران در عراق معرفی کند و چهره خود را به عنوان یک ناسیونالیسم عراقی تغییر دهد و از این طریق نظر سنی ها را نیز جلب کند. وی بر موج نارضایتی مردم سوار شد و از پیروان خود خواست تا در اکتبر 2019 تظاهرات کرده و از خدمات ضعیف دولتی، کمبود شغل و حکومت شبه نظامیان انتقاد کنند؛ حال آنکه این شرایط سالها در عراق حاکم بود و وی انها را نادیده می گرفت

آوریل 2017 صدر با درخواستی که از بشار اسد متحد ایران برای استعفا کرد خبرساز شد. دو ماه بعد برای دیدار با محمد بن سلمان منتقد ایران به عربستان سفر کرد

آنچه توجه رسانه ها را جلب نکرد، سفر سپتامبر 2019 او به تهران بود. رسانه های دولتی ایران تصویر او را در کنار رهبر ایران و قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه منتشر کردند. این درحالی است که ایران غالبا در قبال منتقدان و مخالفانش اینگونه ادای احترام نمی کند و چنین جایگاهی را به آنان نمی دهد.

صدر ژوئیه گذشته نامه ای به بشار اسد فرستاد و انتخاب مجدد وی را تبریک گفت. این اقدام وی نشان داد که نزدیک شدن ظاهری اش به عربستان در سال 2017 دروغی بیش نبوده است

پس از اعلام نتایج انتخابات اخیر، صدر یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار کرد و اظهار داشت: «از این به بعد سلاح باید در دست دولت محدود شود؛ باید از استفاده از آن خارج از چارچوب دولت جلوگیری کرد. زمان آن فرا رسیده است که مردم در صلح، و بدور از تروریسم، اشغالگری، آدم ربایی، ترس و شبه نظامیان زندگی کنند»

این اظهارات گرچه جسورانه به نظر می رسد اما بی معنی است. زیرا صدر از همان چیزی انتقاد می کند که خود با تکیه بر آن به قدرت رسید و توانست خود را به مدت 18 سال در رأس صحنه سیاست عراق نگه دارد

حالا صدر گرچه بیشترین کرسی را در پارلمان دارد، اما برای تعیین نخست وزیر ناچار به ائتلاف با سایر احزاب و گروهها است. سال گذشته حامیان وی می خواستند یکی از صدری ها را به نخست وزیری برسانند. اخیرا هم یکی از نمایندگان گفت: «اگر نخست وزیری به کسی که خارج از جنبش صدر است برسد، به این معنی است که خدعه و تقلبی صورت گرفته است»

اکنون صدر می تواند انتخاب کند که در پارلمان با چه دسته و گروهی متحد شود. دومین بلوک بزرگی که بی شک با او همکاری خواهد کرد نوری مالکی است اما این دو بلوک برای آنکه اکثریت پارلمان را بدست آورند، همچنان 35 کرسی کم دارند

اینجا است که احزاب غیرشیعه می توانند ایفای نقش کنند؛ مثل حزب دموکرات کردستان با 32 کرسی و سنی های حزب تقدم به رهبری محمد حلبوسی با 43 کرسی

اما اساس هر ائتلافی همان احزاب شیعه تحت نفوذ تهران هستند که هرکدام با درجات مختلف به ایران وابسته می باشند و از سال 2003 کنترل عراق را در دست دارند

*منبع: اینساید عربیه

مترجم: فاطمه رادمهر

نظر شما