واشنگتن به گونه‌ای با پکن و مسکو تعامل می‌کند که گویی آنها با منافع آمریکا در خصوص ایران شریک هستند، درحالیکه موضوع برعکس است و این دو کشور دارند با تهران کار می‌کنند تا نظم جهانی به رهبری آمریکا را تضعیف نمایند.
این صرفا یک ادعا نیست بلکه چیزی است که مقامات تهران بر آن تأکید می‌کنند. محمود عباس‌زاده مشکینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز چهارشنبه گفت: در نظم نوین جهانی، مثلثی متشکل از ایران، روسیه و چین شکل گرفته «این ترتیب جدید نشان‌دهنده پایان هژمونی ناعادلانه آمریکا و غرب است»
اما تیم بایدن به این حرف‌ها توجهی نمی‌کند. روز جمعه آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در ژنو با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه دیدار کرد و از او خواست که برای خروج از بن‌بست مذاکرات هسته‌ای، به ایران پیشنهاد توافقی موقت دهد. بلینکن گفت: «روسیه هم مثل ما احساس فوریت را درک می‌کند؛ امیدواریم که روسیه از نفوذی که روی ایران دارد استفاده کند»
همزمانی که بلینکن از همکاری مسکو و واشنگتن حرف می‌زد، روسیه درحال برگزاری رزمایش مشترک دریایی با چین و ایران در اقیانوس هند بود. روز قبل ولادیمیر پوتین میزبان ابراهیم رئیسی بود؛ رئیسی در سخنرانی خود در مجلس دوما از «مقاومت» -جنبشی که ایران برای از بین بردن نظم تحت رهبری آمریکا در خاورمیانه رهبری می‌کند- سخن به میان آورده و گفت: مقاومت بود که آمریکایی‌ها را از افغانستان و عراق بیرون راند و «الگوی موفق همکاری بین ایران و روسیه در سوریه» را ایجاد کرد. در ادامه، رئیسی سخنان پوتین را در رابطه با اکراین طوطی‌وار تکرار کرد و گفت ناتو «بدنبال نفوذ در مناطق مختلف جغرافیایی به بهانه‌های مختلف است؛ درحالیکه این نفوذ منافع مشترک کشورهای مستقل را تهدید می‌کند»
کارزار پوتین برای تحت کنترل درآوردن اکراین، ارتباط مستقیمی با پروژه مشترک ایران و روسیه برای حمایت از اسد در سوریه دارد. پایگاههای دریایی روسیه در طرطوس سوریه و سواستوپول و کریمه (که پوتین سال 2014 از اکراین ضمیمه روسیه کرد)، به عنوان مراکز عملیاتی این کشور در مدیترانه عمل می‌کنند. یک اکراین قوی و مستقل، توان مسکو را برای نفوذ و اعمال قدرت در خاورمیانه تضعیف می‌کند
ممکن است پوتین با این نظر که ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند هم‌عقیده باشد، اما همکاری نزدیک با آمریکا برای این منظور، با هدف نخست این کشور که تضعیف نظم جهانی تحت رهبری آمریکا است تداخل دارد
رئیس جمهوری چین شی جین پینگ هم محاسبات مشابهی دارد. چین اکنون بزرگترین نیروی هوایی آسیا، بزرگترین ارتش جهان از نظر تعداد نیرو و بزرگترین نیروی دریایی از نظر تعداد شناور را دارد و ارزیابی‌های مرکز فرماندهی نظامی آمریکا در هند و اقیانوسیه نشان می‌دهد که ارتش چین تا سال 2027 با موفقیت به تایوان حمله خواهد کرد. پنتاگون در تلاش است تا با دستیابی به سلاح‌ها و فناوری‌های جدید بتواند جلوی چین را بگیرد، اما تا اواخر این دهه موفق به این کار نخواهد شد؛ لذا چین تا سال 2030 برای فتح تایوان فرصت دارد
در صورت وقوع جنگ در تایوان، چین می‌تواند امید داشته باشد که ایران و نیروهای نیابتی‌اش تهدیداتی برای کشتی‌‌های حامل نیروهای آمریکایی در خلیج فارس ایجاد کنند. ضمن اینکه چین به شدت به واردات نفت خاورمیانه وابسته است و می‌خواهد با پس زدن آمریکا به عنوان قدرت برتر منطقه، خود حفاظت از خطوط انتقال نفت را برعهده بگیرد؛ اما چون آنقدر قوی نیست که آمریکا را مستقیما به چالش بکشد، از ایران استفاده می‌کند
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران اخیرا اعلام کرد که توافق راهبردی 25 ساله ایران و چین که سال گذشته امضا شد، وارد مرحله اجرا شده است. در کانون این توافق آمده که در ازای نفت، به ایران کمک امنیتی می‌شود. بنابراین پکن بدون اینکه کاری برای مقابله با رفتارهای مخرب تهران انجام دهد، رو به توانمند سازی نظامی این کشور اورده است و از سوی دیگر متحدان آمریکا در منطقه نیز که بی‌میلی این کشور را در مقابله با ایران و دخالت در امور خاورمیانه دیده‌اند، به سمت پکن متمایل شده‌اند
همه اینها باعث شده است که نفوذ چین در امور نظامی خاورمیانه به میزان قابل توجهی افزایش یابد. پکن به اکثر کشورهای منطقه و از جمله متحدان آمریکا تجهیزات نظامی می‌فروشد، با مشارکت عربستان و امارات سلاح تولید می‌کند و با سعودی‌ها برای دستیابی به فناوری هسته‌ای همکاری دارد. بهار 2021 سازمان اطلاعات آمریکا پی برد که چین مخفیانه در حال ساخت یک سایت نظامی در بندر خلیفه در نزدیکی ابوظبی است که البته ساخت آن پس از هشدار آمریکا متوقف شد
توافق موقتی که بلینکن با لاوروف در مورد آن صحبت کرد، ظاهرا از ایران می‌خواهد تا در ازای لغو تحریم‌ها ذخایر اورانیوم غنی شده خود را کاهش دهد. اگر چنین توافقی صورت بگیرد، کمکی برای اقتصاد ایران است و در عین حال به تهران اجازه می‌دهد که توانایی تولید مواد کافی برای ساخت سلاح هسته‌ای را در کوتاه مدت حفظ کند؛ همچنین جنگ‌های نیابتی گسترش یافته و باج خواهی هسته‌ای ادامه پیدا می‌کند.
در مجموع چین و روسیه درحال توانمند سازی نظامی ایران هستند؛ هر دو کشور به شریکی در خاورمیانه نیاز دارند که خود را وقف مقاومت و تضعیف آمریکا کند. بنابراین واشنگتن باید استراتژی خود را تغییر دهد
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما