اظهارات مقامات اسرائیلی نشان می دهد که گویی دولت اسرائیل توافق جدید بین دولت بایدن و ایران را –که در مذاکرات غیرمستقیم با میانجیگری عمان منعقد شده- پذیرفته است
به گزارش رسانه های اسرائیلی، نتانیاهو که از زمان روی کار آمدن، به جز چند اشاره گذرا، از پرداختن صریح به گفتگوهای واشنگتن-تهران خودداری کرده است، این توافق را توافقی کوچک خواند
بر اساس ارزیابی های کنونیِ اسرائیل، آمریکا و ایران بر سر فرمول (کمتر در ازای کمتر) توافق کرده اند. بر این اساس تحریم های آمریکا به شکل محدود برداشته شده و در مقابل، ایران نیز امتیازات محدودی می دهد. این توافق حتی ممکن است به شکل یک سند رسمی، مکتوب و امضا شده ثبت نشود و طرفین صرفا از روی حسن نیت آن را اجرایی کنند. این کار به بایدن اجازه می دهد تا ضمن مهار برنامه هسته ای ایران، نیاز به تأیید کنگره نداشته باشد
طبق ارزیابی اسرائیل، این توافق مستلزم توقف فوری غنی سازی بالای اورانیوم –غنی سازی نود درصد که کاربرد نظامی دارد- و محدود کردن آن در سطح 60% است. همچنین ایران توسعه موشک های بالستیک و انتقال پهپادهای تهاجمی به روسیه را متوقف می کند، با بازرسان بین المللی همکاری می کند و سه آمریکایی را که به اتهام جاسوسی در ایران زندانی هستند، آزاد می کند
در مقابل، آمریکا حدود 20 میلیارد دلار از دارایی های ایران را که در بانک های خارجی مختلف نگهداری می شود آزاد می کند، متعهد می شود که اجازه عبور بدون محدودیت تانکرهای سوخت ایران را در آب های بین المللی بدهد و از پیشبرد قطعنامه های ضد ایرانی در سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی خودداری کند
به گفته یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی: «این یک توافق اولیه و سریع است که به بایدن اجازه می دهد آب سردی روی آتش ایران بریزد، تنش ها را کاهش دهد، مسابقه هسته ای ایران را متوقف کند و در مقابل بهای نسبتا معقولی بابت این دستاوردها بپردازد. این توافق در آستانه شروع مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا، توافق برد-برد است»
استقبال اسرائیل از این تحولات در درجه اول از موقعیت سیاسی متزلزل نتانیاهو ناشی می شود. او در همه جبهه ها تحت فشار است: شریکانی تندرو که از او می خواهند اصلاحات قضائی را به پیش ببرد، شورش هم حزبی هایش در لیکود علیه تعلل او در پیشبرد اصلاحات، کاهش محبوبیتش، اعتراضات خیابانی در حمایت از دموکراسی و محاکمه او به اتهام فساد. بنابراین وی به حمایت دولت بایدن و عادی سازی روابط با عربستان نیاز دارد
به گفته یک منبع ارشد نزدیک به نتانیاهو: «نخست وزیر ممکن است در ازای تلاش بایدن برای دستیابی به توافق عادی سازی با عربستان، چشم خود را به روی توافق واشنگتن و تهران ببندد»
خویشتن داری اسرائیل در قبال توافق، ناشی از این مسئله نیز هست که به اعتقاد مقامات دفاعی این کشور، توافق هرچقدر که بد باشد، از جایگزین آن (حمله نظامی) بهتر است. به گفته یک منبع ارشد نظامی اسرائیل: «در حال حاضر هیچکس نمی تواند مانع از ادامه تلاش های ایران برای غنی سازی تسلیحاتی شود؛ لذا تنها گزینه باقی مانده، نوعی توافق محدود است»
از آنجا که این توافق هیچ الزامی را پیش روی اسرائیل نمی گذارد، تل آویو می تواند از ان سود ببرد. به گفته این منبع: «اگر توافق به شکل مکتوب درآید و اسرائیل زمانی به این تصمیم برسد که حمله نظامی به ایران اجتناب ناپذیر است، آزادی عمل ندارد؛ ولی اگر این تفاهم به شکل رسمی ثبت نشده و امضا نشود، اسرائیل آزادی عمل خواهد داشت»
موازنه استراتژیک بین اسرائیل و ایران در ماههای اخیر به ضرر اسرائیل تغییر کرده است. اتحاد روسیه و ایران در پس زمینه جنگ اوکراین، دسترسی ایران به فناوری های پیشرفته نظامی را بهبود بخشیده و خزانه ایران را غنی تر کرده است. در عین حال بحران در روابط اسرائیل و آمریکا، تقویت جایگاه چین در منطقه که منجر به آشتی ایران و سعودی شد، همگی موقعیت ایران را در مقایسه با اسرائیل بهتر کرده است
این تحولات در کنار تداوم تظاهرات ضد دولتی در اسرائیل، باعث شده است که تل آویو به این نتیجه برسد که دیگر نمی تواند یک کارزار بین المللی دیگر را علیه توافق آغاز کند؛ پس تلاش می کند تا رابطه خود را با عربستان بهبود بخشیده و جلوی نزدیکی ایران و آمریکا را بگیرد. اینکه آیا این استراتژی موفقت آمیز است، باید منتظر ماند و دید
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما