twitter share facebook share ۱۳۹۸ مهر ۱۰ 963

توربین‌های بادی برای تولید انرژی تجدیدپذیر در کوههای تهاچاپی در کالیفرنیا تعبیه شده‌اند. افزایش تولید انرژی تجدیدپذیر، گامی مهم در جهت دست‌یابی به اهداف جهانی تغییرات اقلیمی به شمار می‌رود. چندی پیش رهبران جهان در نشستی پیرامون موضوع شرایط اقلیمی در نیویورک گرد هم آمدند. به گفته‌ی دبیرکل سازمان ملل متحد، آنتونیو گوترش، هدف از این اجلاس، ترغیب کشورها برای جدی گرفتن موضوع تغییرات اقلیمی است. گوترش به مدعوین این اجلاس هشدار داد که صرفا برای سخنرانی به این کنگره نیایند، بلکه طرحی برای ارائه‌ داشته باشند.

تاکنون، تلاش‌های بین‌المللی اندکی در موضوع تغییرات اقلیمی صورت گرفته است. با گذشت چهار سال از توافق‌نامه‌ی پاریس، کشورهای کم‌شماری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به وعده‌های خویش عمل کرده‌اند و گام های کوچک و اندکی در جهان برای تحقق هدف این توافق مبنی بر جلوگیری از افزایش بیش از 2 درجه ای دمای کره زمین برداشته شده است. براساس برآوردهای جدید، انتظار می‌رود که در صورت عدم اتخاذ اقدامات مؤثر، تا پایان قرن حاضر، درجه حرارت کره‌ی زمین 3/3 درجه‌ افزایش یابد.

اما آنچه گفته شد بدان معنی نیست که کشورهای جهان در این راستا به هیچ پیشرفتی دست نیافته‌اند؛ تعداد انگشت شماری از کشورهای دنیا توانسته‌اند میزان تولید گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهند و برخی نیز گام های بزرگی برداشته‌اند. اما به گفته‌ی کارشناسان، این کشورها باید بکوشند که در سال 2020 نیز به روند پیشرفت‌ خود ادامه دهند.

در ادامه نگاهی گذرا انداخته ایم به اقدامات شش کشور جهان در مقابله با تغییرات اقلیمی:

هند

هند که رتبه‌ی دوم جهان را به لحاظ جمعیت داراست، از حیث انتشار گازهای گلخانه‌ای، در بین کشورهای جهان در جایگاه سوم قرار دارد. اما از سوی دیگر، هند صدرنشین دو لیست دیگر جهان نیز هست؛ هند یکی از معدود کشورهایی است که طبق توافق‌نامه‌ی پاریس به تعهدات اقلیمی خود عمل کرده است و از معدود کشورهایی است که هنوز به تعهد خود برای حفظ 2 درجه ای گرمایش هوا پایبند است. بیشتر موفقیت هند در این راستا، مرهون اشتیاق مردم این کشور در پذیرش استفاده از انرژی خورشیدی است.

این کشور طی سالهای اخیر، ظرفیت تولید انرژی خورشیدی خود را به طرز چشمگیری افزایش داده است. در سال 2010 ، نیروگاه خورشیدی ملی در هند تأسیس شد و بنا بر این گذاشته شد که تا سال 2022، 20 گیگاوات بر توان تولید انرژی این نیروگاه افزوده شود. اما این کشور موفق شد در سال 2018 از این هدف پیشی گیرد و حتی قرار است از تعهد پاریس خود مبنی بر تأمین 40٪ از نیازهای انرژی کشور با سوخت غیر فسیلی تا سال 2030 فراتر رود.

هند این اهداف را با سیاست هایی که در حوزه انرژی خورشیدی اتخاذ کرده، محقق کرده است. از جمله‌ی این سیاست‌ها می‌توان به ارائه‌ی مجوز خرید انرژی خورشیدی به شرکت‌ها و گسترش انرژی خورشیدی و برق‌رسانی به بسیاری از روستاها اشاره کرد. از سوی دیگر، کاهش قیمت پنل‌های خورشیدی باعث چرخیدن چرخ صنایع و کارخانه‌جات و همچنین کاهش هزینه‌ها در هند شده است. دولت نیز با برقرار کردن مناقصه‌ها به ایجاد رقابت بین کارآفرینان پرداخته و به توسعه‌‌ی این فرآیند کمک می‌کند. مجموع این اقدامات، انرژی خورشیدی هند را به ارزان‌ترین منبع انرژی جهان مبدل ساخته است.

کارشناسان بر این باورند که هند، پتانسیل اقدامات بیشتری را نیز دارد. چرا که هنوز بیشتر برق نیروگاه‌ها از منابع ذغال سنگ تأمین می‌شود و این کشور، اگرچه کمتر از چند سال پیش، ولی همچنان به بهره‌برداری از واحدهای جدید سوخت‌های فسیلی ادامه می‌دهد. اما ناظران هنوز هم بر این باورند که هند، الگویی برای تشویق کشورها در جهت گسترش سریع منابع تجدیدپذیر است. سایر کشورهایی که به گسترش انرژی تجدیدپذیر پرداخته‌اند، عبارتند از مراکش، آلمان، ژاپن، ایالات متحده به ویژه کالیفرنیا.

نروژ

نروژ نیز مانند سایر کشورهای اسکاندیناوی، تغییرات اقلیمی را به جد، مورد اهمیت قرار داده است. این کشور متعهد شده است تا سال 2030 میزان تولید گازهای گلخانه‌ای را 40٪ کاهش دهد و هدف غایی آن، به صفر رساندن تولید گازهای گلخانه ای در این کشور تا سال 2050 است. اما مهمترین تعهد نروژ، تلاش این کشور برای پاکسازی بخش حمل و نقل است. از سال 2017 ، خودروهای برقی و هیبریدی پلاگین، نیمی از اتومبیل‌های جدید فروخته شده در این کشور بوده و در مارس امسال، اتومبیل‌های برقی تقریباً 60 درصد از فروش خودروهای جدید را تشکیل داده‌اند. دولت نروژ درصدد است تا این تعداد را تا سال 2025،  به 100٪ برساند.

دولت با اقداماتی نظیر چشم‌پوشی از برخی از مالیات‌ها بر وسایل نقلیه الکتریکی و صاحبان پارکینگ‌های الکتریکی به ایجاد انگیزه در شهروندان برای تهیه‌ی این نوع از خودرو می‌پردازد. نروژ همچنین در زیرساخت‌های شارژ وسایل نقلیه‌ی الکتریکی سرمایه گذاری کرده و بخش اعظم برق مورد نیاز خود را از نیروگاههای آبی تأمین می‌کند.

با این حال، این کشور برای تحقق اهداف اقلیمی خود، می‌باید با معضل انتشار گاز واحدهای صنعتی مقابله کند و با کاربست سیاست‌های اقتصاد بدون نفت، به صادراتی پیشرو دست یابد.

چین

چین نیز سرمایه‌گذاری عظیمی در صنعت حمل و نقل کم کربن انجام داده است. این کشور، از نظر تعداد تولید، بزرگترین بازار اتومبیل برقی در جهان را داراست و 99 درصد از اتوبوس های برقی جهان را در اختیار دارد. لذا درصدد است تا با تمیز کردن کیفیت هوای شهری و تشویق نوآوری داخلی، گامی بزرگ در جهت اهداف جهانی تغییر اقلیم بردارد.

بریتانیا

در میان کشورهای توسعه‌یافته‌ی جهان، بسیاری از کارشناسان به بریتانیا به عنوان پیشرو اشاره می‌کنند.

میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای این کشور از سال 1990 به طور مداوم کاهش یافته است و اکنون با بیش از 40٪ کاهش، به سطحی رسیده است که از آغاز قرن بیستم، بی‌سابقه است. این امر بیش از هر چیز، مرهون انجام وظیفه دلسوزانه توسط مردم و مسئولین برای تحقق تعهدات اتحادیه اروپا در توافق نامه پاریس است.

با این حال آنچه واقعاً بریتانیا را از سایر کشورها متمایز می‌سازد، سیاست‌های سرسختانه‌ی این کشور در مورد اقلیم است. در سال 2008، بریتانیا قانون تغییر وضعیت اقلیمی خود را تصویب کرد. این قانون بسیار گسترده بود و مجموعه‌ای از سیاست‌‌گذاری‌های اقتصادی، از مرحله‌ی بهره‌برداری از زغال سنگ گرفته تا تقویت استانداردهای ساختمان‌سازی و معماری را شامل می‌شد.

به گفته‌ی کارشناسان، شاید مهمترین مسئله در مورد این قانون این باشد که هم اهداف کوتاه مدت و هم بلند مدت را در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تعیین می‌کند. همچنین، بریتانیا برای تعیین اهداف کشور در مقابله با تغییرات اقلیمی و ارزیابی پیشرفت کشور در راستای وصول به آن اهداف، کمیسیون علمی مستقلی ایجاد کرده است. با وجود هرج و مرج سیاسی ناشی از برگزیت، این کشور هنوز از وصول به اهداف خود در حوزه تغییرات اقلیمی بازنمانده و امسال با تصویب لایحه‌ای، خود را ملزم کرده است که انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا سال 2050 به صفر برساند. بریتانیا با تصویب این لایحه، خود را به عنوان اولین کشور با تعهد قانونی به انجام این الزام مبدل ساخت. به این ترتیب سوخت‌های فسیلی بریتانیا به پایان رسیده تلقی می‌شود و همه‌ی سیاست‌گذاری‌ها با چنین چشم‌اندازی برنامه‌ریزی می‌شود.

گامبیا

گامبیا کشور کوچکی است که نقش مؤثری در بحرانی شدن اوضاع اقلیمی نداشته است؛ چنانکه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در لس‌آنجلس طی چند ماه، بیشتر از کل کشور گامبیا در یک سال است. اما گامبیا، همچون سایر کشورهای فقیر در آفریقای غربی، به دلیل بالا آمدن سطح دریا، خشکسالی و فشارهای دیگر، از گرم شدن کره‌ی زمین متأثر است.

حدود نیمی از جمعیت این کشور در فقر به سر می‌برند. مشکلات کشورهای در حال توسعه از آغاز دهه 1990 ، در مذاکرات بین‌المللی آب و هوا لحاظ شده است. اکنون توافق کلی وجود دارد مبنی بر این که کشورهای فقیر نباید با همان معیارهای کشورهای ثروتمند، مبنی بر تسریع در به صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه‌ای سنجیده شوند؛ در عوض از هر کشور انتظار می‌رود که منصفانه در رفع این مشکل سهیم باشد. گامبیا در توافقنامه پاریس متعهد شده است که میزان انتشار گازهای گلخانه ای را کاهش دهد. اما از آن جا که تا سال 2030 ، تجارت گامبیا 7/2٪ پایین‌تر از حد معمول خواهد بود، به گفته‌ی دیده‌بانان تغییرات اقلیمی، حتی در صورت افزایش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در این کشور، گامبیا جزو معدود کشورهایی خواهد بود که برنامه‌های آن با نگه داشتن گرمایش جهانی تا 1.5 درجه سانتیگراد سازگار است.

از سوی دیگر، درحال حاضر یک نیروگاه انرژی خورشیدی 20 مگاواتی در این کشور در دست ساخت است که امید می‌رود بتواند میزان تولید انرژی برق را 20 درصد افزایش دهد. سال گذشته، دولت طرحی را برای بازیابی مناطق وسیعی از جنگل‌های کشور که به جذب دی اکسید کربن کمک می کند تنظیم کرد؛ تخمین زده می شود در این طرح تقریباً زندگی 50،000 خانوار تحت تأثیر قرار گرفته و بهبود یابد. گامبیا برای این پروژه‌ها، متکی به کمک بانک جهانی، صندوق آب و هوای سبز و سایر شرکای بین المللی است. اگر این کشور بتواند بودجه‌ی بیشتری را تأمین کند، متعهد شده است که تا سال 2030 میزان انتشار گازهای گلخانه ای خود را از معیار تجاری معمول پایین تر آورده و به 45٪ برساند.

سوئیس

سوئیس همیشه به خاطر تلاش‌هایش در راستای مقابله با تغییرات اقلیمی، رتبه‌ی بالایی داشته و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در این کشور از دهه 1970 همواره در حال کاهش بوده است. در سالهای اخیر، اقدامات این کشور بیشتر شامل برنامه های داوطلبانه و اقداماتی در حوزه نظام بازار بوده است. به عنوان مثال، سوئیس جزو اولین کشورهایی بود که مالیات بر کربن را پذیرفت. این مالیات در سال 2008 وضع شد و از سال 2018 ، 96 دلار به ازای هر تن دی اکسید کربن توسط سوئیس، پرداخت شده است. حال انکه این مالیات در بازارهای تجاری کالیفرنیا حدود 15 دلار است

بیشتر مالیات بر کربن که بالغ بر300 میلیون دلار است، از طریق اعطای یارانه به کارگرانی که در صنایعی که تحت تأثیر سیاست های اقلیمی هستند، به شهروندان بازگردانده می‌شود و حدود یک سوم از آن، به بهبود کیفیت و کارآیی ساختمانها و تحقیق و توسعه فناوریهای تمیز، اختصاص داده می‌شود. این مالیات انگیزه‌ای طولانی و پایدار برای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای فراهم می‌کند. اما اعمال مالیات کربن به تنهایی برای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای کافی نیست. به نظر نمی‌رسد برخی از بخش‌های اقتصاد مانند صنایع اتومبیل به چنین فشارهایی پاسخ دهند.

این کشور همچنین دارای یک شبکه حمل و نقل عمومی غبطه‌برانگیز است.

کاستاریکا

کاستاریکا، کوچکی وسعت کشورش را در بلندهمتی مردم و مسئولانش جبران کرده است. این کشور که همچون بریتانیا و نروژ متعهد شده است تا اواسط قرن، انتشار گازهای گلخانه ای را به صفر برساند، در ماه فوریه طرح تفصیلی خود را برای تحقق این هدف منتشر کرد. اگر کاستاریکا طبق برنامه پیش رود، به تمام جهان کمک خواهد کرد که گرمای زمین را تا 2 درجه محدود کند؛ اما گرچه رسیدن به هدف 1/5 درجه نیز تقریباً کفایت خواهد کرد، در حال حاضر، این کشور اندکی بالاتر از  2 درجه را هدف قرار داده است. این کشور که پیش از این با صنایع و بخشهایی که بیشترین میزان گازهای گلخانه ای را تولید می کردند مقابله کرده است، 80 درصد از انرژی خود را از نیروگاههای آبی و تقریباً مابقی را از سایر منابع انرژی تجدیدپذیر تأمین می‌کند. همچنین موفق شده است روند جنگل زدایی را که این کشور را در دهه 1960 و 70 گرفتار کرده بود، معکوس کند. کاستاریکا از دهه 1970 پوشش جنگلی خود را دوبرابر کرده و قصد دارد طبق برنامه اقلیمی خود، آن را تا 60٪ مساحت کشور افزایش دهد.

اکنون بیشتر انتشار گازهای گلخانه‌ای کاستاریکا مربوط به سیستم حمل و نقل است. دولت اگرچه امیدوار است که بتواند از نروژ در افزایش سهم اتومبیل‌های برقی الگوبرداری کند، اما بیشتر تمایل دارد تا شهروندان از حمل و نقل عمومی استفاده کنند. قرار است تا سال 2035 ، 70% ناوگان اتوبوسرانی برقی شده و یک سیستم قطار برقی نیز برای حمل و نقل مردم بین شهرها تدارک می شود. کاستاریکا همچنین در نظر دارد معماری پایا[1] را ارتقا بخشد و به شرکت های نفتی تا سال 2050 برای استخراج نفت مهلت داده است.

*مترجم: ط. مکارمی

https://www.latimes.com/environment/story/2019-09-22/how-countries-are-meeting-climate-change-goals

 


[1] کاربرد مفاهیم پایایی و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی و آلودگی محیط زیست در معماری، مبحثی به نام معماری پایدار را به وجود آورده‌است. در این نوع معماری، ساختمان نه تنها با شرایط اقلیمی منطقه خود را تطبیق می‌دهد، بلکه ارتباط متقابلی با آن برقرار می‌کند. به‌طوری‌که بر اساس گفته ریچارد راجرز، «ساختمان‌ها مانند پرندگان هستند که در زمستان پرهای خود را پوش داده و خود را باشرایط جدید محیط وفق می‌دهند و بر اساس آن سوخت و سازشان را تنظیم می‌کنند»

نظر شما