اکثر ما به لطف کارزارهایی که در زمینه بهداشت و سلامت صورت می گیرد، از عوامل رایج بروز سرطان اطلاع داریم. برای مثال، در سال ۱۹۶۴، دکتر «لوتر تری»، مدیر ارشد پزشکی ایالات متحده، گزارشی منتشر کرد که به وضوح نشان میداد استعمال دخانیات باعث سرطان ریه، گلو و بیماریهایی میشود که امروز آنها را با نام COPD (بیماری انسدادی مزمن ریه) میشناسیم. پس از آن، تلاشهای گستردهای برای کاهش مصرف دخانیات صورت گرفت که تخمین زده میشود جان حدود ۳.۴ میلیون نفر را از مرگ بر اثر سرطان ریه نجات دادهاست.
در سال جاری میلادی نیز، دکتر «ویوک مورتی»، مدیر ارشد پزشکی وقت آمریکا، درباره ارتباط مصرف الکل با برخی سرطانها هشدار داد.
بر اساس مطالعات گسترده و طولانیمدت، شکی نیست که مصرف دخانیات و الکل، خطر ابتلا به سرطان را افزایش میدهد. اما گاهی اوقات، تیترهایی را میبینیم که رفتارهایی مانند تتو کردن یا نوشیدن مایعات داغ را هم با سرطان مرتبط میدانند.
البته باید توجه داشت که این عوامل، بهاندازه دخانیات یا الکل خطرناک نیستند. با این حال، در ادامه به پنج مورد شگفتانگیز اشاره میشود که در برخی پژوهشها با سرطان ارتباط داشتهاند:
۱. تتو (خالکوبی)
طبق آمار مرکز تحقیقاتی Pew، حدود یکسوم از آمریکاییها دستکم یک تتو و ۲۲ درصد از آنها بیش از یک تتو دارند. تتو در میان زنان و افراد زیر ۵۰ سال بیشتر رایج است.
اما اگر در فکر یک گل کوچک دور مچ پا یا یک آستین کامل از طرحهای «بازی تاج و تخت» هستید، بد نیست نتایج یک تحقیق جدید را هم در نظر بگیرید.
در مطالعهای که روی حدود ۵۶۰۰ نفر در سوئد انجام شده، افرادی که به لنفوم (نوعی سرطان سیستم لنفاوی) مبتلا بودند، ۲۱ درصد بیشتر از افراد سالم در گذشته تتو کرده بودند. نکته جالب اینکه اندازه یا رنگ تتو تفاوتی در این احتمال ایجاد نکرده بود.
در مطالعه دیگری که در دانمارک روی دوقلوها انجام شد، ارتباطی میان تتو و لنفوم، و همچنین تتو و سرطان پوست مشاهده شد. یکی از دلایل احتمالی این است که جوهر تتو ممکن است باعث شود تومورهای کوچک پوستی دیرتر تشخیص داده شوند.
با این حال، این پژوهشها روی جمعیتهای نسبتاً کوچکی انجام شدهاند و هنوز مدرک قطعی مبنی بر مضر بودن تتوها وجود ندارد. حتی اگر این ارتباط واقعی باشد، از آنجا که لنفوم سرطان نادری است (سالانه حدود ۲۱ نفر از هر ۱۰۰٬۰۰۰ نفر در آمریکا به آن مبتلا میشوند)، خطر کلی ابتلا به سرطان از طریق تتو زدن بسیار کم است.
۲. قلیان
برخلاف تصور عمومی، قلیان میتواند از سیگار هم مضرتر باشد. طبق گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا، در طول یک جلسه قلیانکشیدن، بدن فرد ممکن است ۱۰۰ تا ۲۰۰ برابر بیشتر از سیگار، دود وارد ریهها کند. این به خاطر مدت زمان طولانیتر جلسات قلیانکشیدن است.
قلیان معمولاً از ترکیب تنباکو، شیرینکنندهها و طعمدهندهها ساخته میشود. دستگاه قلیان از طریق عبور هوای داغ (توسط زغال یا المنت برقی) از این ترکیب و سپس عبور از آب، دود تولید میکند.
در تحقیقی گسترده روی حدود ۴۰٬۰۰۰ نفر در شمال ویتنام، مشخص شد که کسانی که قلیان میکشیدند، بیشتر در معرض مرگ ناشی از سرطانهای کبد، ریه، سر و گردن، و معده بودند.
از آنجا که نقش مستقیم مصرف تنباکو در افزایش خطر ابتلا به سرطان کاملاً اثبات شده است، توصیه جدی این است: از تمام اشکال دخانیات، از جمله سیگار و قلیان، پرهیز کنید.
۳. نوشیدنیهای خیلی داغ
در یک مطالعه در چین که روی بیش از ۴۵۰٬۰۰۰ نفر انجام شد، ۱۷۳۱ نفر در طول حدود ۹ سال به سرطان مری مبتلا شدند. در بین آنها، کسانی که چای داغ (بالای ۱۴۰ درجه فارنهایت یا ۶۰ درجه سانتیگراد) مینوشیدند و همزمان الکل هم مصرف میکردند، پنج برابر بیشتر از سایرین در معرض خطر سرطان مری بودند. اگر چای داغ را با سیگار ترکیب میکردند، خطر دو برابر میشد.
نظریه اصلی این است که نوشیدن مکرر نوشیدنیهای بسیار داغ، ممکن است باعث آسیب به سلولهای مری شود و آنها را مستعد رشد سلولهای سرطانی کند.
در بریتانیا، دو مطالعه انجام شد. یکی از آنها نشان داد افرادی که روزانه ۴ تا ۶ فنجان چای یا قهوه داغ مینوشند، بیشتر در معرض خطر سرطان مری هستند. اما مطالعهای دیگر نتیجه گرفت که نوشیدن چای، بهویژه اگر دمای آن خیلی بالا نباشد، میتواند خطر مرگ ناشی از سرطان، بیماری قلبی یا تنفسی را کاهش دهد.
بنابراین به نظر میرسد مشکل اصلی دمای نوشیدنی است، نه خود چای یا قهوه.
توصیه کلی: از نوشیدن مرتب مایعات بسیار داغ خودداری کنید، اما قطعاً مهمتر از آن، ترک سیگار و کاهش مصرف الکل است.
۴. مواد شیمیایی صافکننده و رنگ موی دائم
برخی محصولات شیمیایی که برای صافکردن مو یا رنگکردن دائم استفاده میشوند، حاوی موادی مانند فرمالدئید (که مادهای سرطانزا شناخته شده) و مواد مختلکننده هورمونی مثل فتالاتها هستند. این ترکیبات با سرطانهای حساس به هورمون، مانند سرطان پستان و تخمدان، مرتبط دانسته شدهاند.
نتایج مطالعه ای که روی بیش از ۴۶٬۰۰۰ زن (ازجمله خواهران دوقلو) در سال ۲۰۲۰ انجام شد، حاکی از این بود که استفاده از رنگموی دائم، بهویژه در زنان سیاهپوست، با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان مرتبط است. همچنین استفاده مکرر از مواد صافکننده با خطر بیشتر سرطان پستان و تخمدان همراه می باشد.
مطالعه جدیدتری نشان داد که زنانی که در یک سال گذشته از محصولات صافکننده مو استفاده کرده بودند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان رحم قرار داشتند. استفاده چهار بار یا بیشتر از این محصولات، خطر را باز هم بالاتر میبرد.
با وجود محدودیت دادهها، پیشنهاد میشود پیش از مصرف اینگونه محصولات، برچسب ترکیبات آنها را بررسی کنید تا مطمئن شوید فرمالدئید یا ترکیبات مختلکننده هورمونی در آنها وجود ندارد.
۵. گوشتهای پختهشده در دمای بالا (مثل کباب)
با آمدن تابستان، بسیاری از ما به فکر درستکردن غذاهای کبابی میافتیم. اما وقتی گوشت (ازجمله گوشت قرمز، مرغ یا ماهی) روی حرارت بالا کباب میشود، مواد شیمیایی سرطانزا مانند آمینهای هتروسیکلیک و هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای تولید میگردد.
این مواد زمانی تشکیل میشود که پروتئینهای گوشت در واکنش با گرمای زیاد دچار تغییرات شیمیایی میشوند، یا وقتی چربی و آب گوشت روی آتش میریزد و دود تولید میکند.
تحقیقات گسترده روی جمعیتهای بزرگ نشان دادهاند افرادی که بیشتر گوشت را در دمای بالا میپزند و مصرف میکنند، احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند.
با توجه به اینکه شواهد قوی وجود دارد که گوشت قرمز و گوشتهای فرآوریشده با سرطان در ارتباطاند، پیشنهاد میشود که مصرف این نوع غذاها را کاهش دهید، بهویژه اگر به شکل کبابی یا زغالی تهیه میشوند.
نظر شما