نگاهی به رسانه های جهان

روی گردانی زنان جوان مذهبی ترکیه از حزب عدالت و توسعه

تحلیلگران سیاسی می گویند که حزب عدالت و توسعه در انتخابات 14 مه با یکی از سخت ترین چالش های انتخاباتی خود مواجه است زیرا که حتی زنان جوان محافظه کار در حال رویگردانی از این حزب هستند

رسیم سیسمان رئیس بنیاد سوسیال دموکراسی به المانیتور گفت نظرسنجی که از 1067 زن انجام شده نشان می دهد که تنها 68.7% از زنانی که در انتخابات 2018 به حزب حاکم رأی دادند احتمالا بار دیگر به این حزب رأی بدهند

بر اساس این نظرسنجی 7.8% از این زنان رو به سوی حزب اصلی اپوزیسیون (جمهوری خواه خلق) آورده اند و 2% نیز به حزب ملی گرای خوب (یکی از دو حزب سیاسی که یک زن رهبری آن را در دست دارد) رأی خواهند داد. این نظرسنجی همچنین نشان می دهد که 14% از زنان هنوز تصمیمی نگرفته اند

سیسمان و علی سوسلو مدیر شرکت تحقیقاتی و نظرسنجی alf معتقدند که آراء زنانی که هنوز تصمیم نگرفته اند نیز، به صندوق حزب جمهوری خواه خلق و حزب خوب ریخته خواهد شد. نظرسنجی دیگری که توسط alf در ماه ژانویه انجام شده نشان می دهد که حزب عدالت و توسعه –که به طور سنتی پایگاه رأی زنان بوده است- اکنون با 26.5% آراء در جایگاه دوم بعد از حزب جمهوری خواه خلق (با 29.2% آراء) قرار گرفته است. در این نظرسنجی حزب خوب 18.8% از آراء زنان را بدست آورد

20 سال پیش از نظر زنان محافظه کار، حزب عدالت و توسعه تنها حزبی بود که دیدگاهها و ارزش های آنها را نمایندگی می کرد ولی بر اساس نظرسنجی ها و تحلیل مفسران، به دلیل مشکلات اقتصادی، شکاف جنسیتی و نگرش حزب عدالت و توسعه در مورد حقوق زنان به ویژه در مورد خشونت خانگی و ازدواج زودهنگام، نگاه زنان به این حزب از سال 2018 شروع به تغییر کرده است

این پرسش که زنان جوان محافظه کار رأی خود را به کدام حزب خواهند داد، در فرهنگ عامه با این عنوان مطرح می شود «رأی نورسَما چیست؟» نورسما شخصیت اصلی یک سریال ترکی است به نام «شربت زغال اخته» که تم سیاسی دارد. این زن نماد یک زن جوان مرفه و شهرنشین است که شناختی کامل از اسلام دارد و باحجاب است اما رؤیای او برای تبدیل شدن به یک هنرمند خطاط شناخته شده، وقتی خانواده محافظه کارش او را مجبور به ازدواج با مردی مذهبی می کنند، بر باد می رود. پس از شکایت چند روزنامه محافظه کار از شیوه نمایش مؤمنان سُنی در این سریال و نمایش چهره ای انسانی و وجیه از لیبرال ها که در سریال به کمک نورسما می آیند، سازمان نظارت بر رسانه ترکیه rtuk عوامل سریال را به دلیل تشویق خشونت علیه زنان جریمه کرد

نهال کاراجا که پیشتر عضو حزب عدالت و توسعه بود و بعد از ان جدا شد، به شدت از جریمه هایی که rtuk  بر سریال اعمال کرده است انتقاد کرد. کاراجا در ستون خود در روزنامه خبر تورک نوشت: «سناریوی سریال این افسانه را که خانواده های محافظه کار خانواده های خوشبختی هستند به چالش می کشد و نشان می دهد که زنان محافظه کار نه تنها در یک جامعه دوقطبی، قربانی جناح سکولار می شوند که در خانه نیز از بی عدالتی رنج می برند»

پس از اینکه ایپک مایا تحلیلگر Daktilo1984، یک برنامه گفتگو محور با عنوان «رأی نورسما چیست؟» برگزار کرد، بازار بحث و گفتگو در این زمینه در توئیتر داغ شد. بوراک قدیرجان دانشیار استراتژی و سیاست در کالج جنگ نیروی دریایی، یکی از کسانی بود که توئیت زد: «واضح است که نورسما دیگر به حزب عدالت و توسعه رأی نخواهد داد»

گورسل تکین یکی از اعضای حزب جمهوری خواه خلق نوشت: «اگر ادوغان پیروز شود شکایت نورسما مبنی بر اینکه مورد آزار و اذیت قرار گرفته است به جایی نمی رسد و شوهر دیوانه اش آزاد خواهد بود اما اگر قلیچدار اوغلو پیروز شود، می تواند از شوهرش شکایت کند، طلاق بگیرد و زندگی جدیدی آغاز کند»

به گفته زهرا کلیس کارشناس جنسیت و فقر: «زنان جوان متدین به سرعت در حال جدا شدن از حزب عدالت و توسعه هستند اما این جدایی لزوما به معنای روی آوردن به احزاب مخالف نیست». کلیس که از نزدیک با انجمن زنان فمینیست مسلمان همکاری می کند، در ستون خود در روزنامه پولیتیک یول نوشت: «احزاب سیاسی همگی زنانی باحجاب را به عنوان کاندیدا معرفی کرده اند ولی این اقدام کافی نیست. نورسما با خشونت مواجه شده و آنچه او بدان نیاز دارد فضای آزاد و همزیستی است»

جیدا تالوک نویسنده کتاب «چگونه در انتخابات پیروز شویم» نیز موافق است که دیگر نمی توان رأی زنان محافظه کار به حزب عدالت و توسعه را امری مسلم فرض کرد «حزب عدالت و توسعه روابط محکمی با زنان خانه دار محافظه کار در سراسر کشور ایجاد کرد و به آنها امید داد که دخترانشان می توانند زندگی بهتری داشته باشد اما نسل تغییر کرده است. زنان جوان باحجاب دیگر از ممنوعیت حجاب در صورت تغییر دولت نمی ترسند. اخبار فساد، رابطه سالاری و نابرابری، مؤمنان را ناامید کرده است همچنین از نظر اقتصادی همه زنان هزینه بالای زندگی را احساس می کنند»

زنان جوان مسلمان با دیدگاههای حزب عدالت و توسعه در مورد خانواده و مادر بودن موافق نیستند. آنها از ساختار مردسالار حزب شکایت دارند و معتقدند این ساختار تنها از زنان می خواهد که در موقع لزوم به نفع حزب وارد عمل شوند؛ بدون اینکه در حزب امکان تصمیم گیری داشته باشند یا در تجارت خانه ها و رسانه های وابسته به حزب فعالیت کنند

آخرین اقدامی که امید زنان را از عدالت و توسعه ناامید کرد، دفاع از اردوغان برای خروج از کنوانسیون استانبول بود؛ کنوانسیونی که امضا کنندگان را ترغیب به نظارت، پیشگیری و مجازات خشونت خانگی علیه زنان می کرد. سندی فاش شده نشان می دهد که حزب عدالت و توسعه همچنین خواهان تغییر ماده 6284 در خصوص حفاظت از زنان در برابر خشونت شده است. حتی اوزلم زنگین یکی از نمایندگان حزب عدالت و توسعه در برابر رسانه ها از این شکایت کرد که در دفاع از این قانون تنها بوده و همکاران مردش او را همراهی نکرده اند

به گفته تالوک: «هم حزب عدالت وتوسعه و هم برخی از احزاب مخالف از درک تأثیر واقعی خروج آنکارا از کنوانسیون استانبول ناتوان هستند. بسیاری از سیاستمداران مرد فکر کردند که این موضوع یک بحث روشن فکرانه است و افکار عمومی نسبت به آن توجهی ندارند؛ درحالی که اشتباه می کردند. این خروج لحظه ای تعیین کننده در روابط حزب عدالت و توسعه و رأی دهندگان زن بود»

با این وجود تالوک می گوید که اردوغان همچنان در بین رأی دهندگان زن محافظه کار محبوبیت دارد چنانکه در یک نظرسنجی که ماه مارس انجام شد 45.1% از زنان گفتند در انتخابات ریاست جمهوری به اردوغان رأی می دهند و 34.5% قلیچداراوغلو را انتخاب کردند؛ این درحالی است که در بین مردان آراء اردوغان 34.7% و آراء قلیچداراوغلو 46.7% بود

منبع: المانیتور

چرا برنامه های تلویزیونی ماه رمضان اینقدر بحث برانگیزند؟

جنجال بر سر برنامه های تلویزیونی در ماه رمضان به چیزی شبیه سنت تبدیل شده است. هر سال در طول ماه رمضان حداقل یکی از برنامه های تلویزیونی در کشورهای عربی منشأ اختلاف می شود؛ به طوری که در سال های گذشته به خاطر همین اختلافات، شاهد احضار سفرا، حمله روحانیون از پشت بلندگوها و اعتراض گروههای فعال بوده ایم

رمضان امسال نیز از این قاعده مستثنی نیست. وزیر اموزش و پرورش تونس خواستار ممنوعیت پخش سریال فلوجه ساخت این کشور شد. این سریال زندگی یک دانشجو در محله ای را به تصویر می کشد که درگیر معاملات موادمخدر است. در یکی از سکانس های فیلم هم دانشجویان یک استاد را کتک می زنند. حالا دعوایی قانونی برای توقف پخش این سریال به جریان افتاده است

در عراق سریال معاویه که به اولین جنگ داخلی مسلمانان می پردازد، جنجال برانگیز شد و پخش یک سریال دیگر عراقی به نام غارتگر متوقف شد. اعضای دولت معتقد بودند سریال غارتگر توهینی به قبایل جنوب عراق است و رهبران آنها را شخصیت هایی ظالم، بدوی و کسانی که در سودای قدرت و درگیر فساد جنسی هستند، معرفی می کند. شبکه تلویزیونی خصوصی که این سریال را پخش می کرد، تهدیدهایی دریافت کرد و در نهایت هم کمیسیون نظارت بر رسانه های این کشور در بیانیه ای اعلام کرد که پخش سریال را به دلیل حفظ انسجام اجتماعی متوقف کرده است

اما این اتفاقات تعجب آور نیست؛ جنجال بر سر برنامه های تلویزیونی محبوب ماه رمضان به یک سنت بدل شده است

ماه رمضان مسلمانان معتقد در طول روز روزه می گیرند؛ بعداز غروب رستوران ها باز می شوند و خانواده ها دور هم جمع می شوند تا افطار کنند. در ماه رمضان زندگی روزمره دستخوش تغییر می شود؛ مردم تا دیروقت بیدار می مانند و یکی از محبوب ترین فعالیت های شبانگاهی آنها تماشای سریال تلویزیونی بعد از شام است. این سریال ها از ابتدای ماه رمضان شروع می شوند و با پایان ماه نیز به اتمام می رسند

جو خلیل دانشیار رسانه در دانشگاه نورث وسترن قطر می گوید: «رمضان تنها ماه روزه گرفتن و خودسازی نیست، بلکه زمان اوج تماشای تلویزیون و تغییر سرگرمی مردم است»

یک نظرسنجی که سال 2018 به سفارش نتفلیکس انجام شد، نشان می داد که در طول ماه رمضان بینندگان تلویزیون 80% افزایش پیدا کرده اند؛ همچنین زمان اوج تماشا در این ماه تغییر کرده و بین ساعت 2 تا 5 صبح است. بررسی های دیگر نشان می دهد که هزینه تبلیغات در کانال های ماهواره ای در بین سریال های محبوب ماه رمضان، سه برابر می شود

به همین دلیل است که تولیدکنندگان می کوشند در این ماه سریال هایی با موضوعات مختلف از جاسوسی و تاریخی گرفته تا جنگی، ماجراجویی، آشپزی، بازی، درام و کمدی نمایش دهند و همه سلیقه ها را راضی کنند

متخصصان تئوری های مختلفی در مورد چرایی جنجال ها پیرامون سریال های تلویزیونی ارائه می دهند

احمد حیات استادیار روزنامه نگاری و رسانه های الکترونیک در دانشگاه تنسی آمریکا می گوید: «پس از گسترش شبکه های ماهواره ای در کشورهای عرب در اوایل دهه 2000 رقابت برای نمایش برنامه و جذب بیننده ی بیشتر در ماه رمضان افزایش چشمگیری یافت». تحقیقات وی بر سریال های ماه رمضان کویت متمرکز بوده است

به گفته وی: «اگر به انتقاد مخاطبان نگاه کنید، می بینید که اغلب از تکراری بودن برنامه ها شکایت دارند. اگر برنامه های تلویزیون به اندازه کافی رقابتی نباشند و چیزی که آنها را از دیگر شبکه ها متمایز می کند نداشته باشند، در ان صورت جذب مخاطب و ادامه کار برایشان بسیار سخت می شود»

خلیل با تأیید این نظر می گوید: «محیط بسیار رقابتیِ این صنعت، اغلب دلیل اصلی جنجال های ایجاد شده است. ضمن اینکه با تکامل فرهنگ ها و جوامع، سلیقه مردم نیز تغییر می کند و پاسخگویی به همه نیازها بدون اینکه کسی ناراحت شود یا مورد توهین قرار گیرد سخت است»

اکثر تولیدکنندگان و شبکه های ماهواره ای در خاورمیانه با شخصیت های سیاسی ارتباط دارند و لذا ضمن اینکه تا حدی از حمایت دولتی برخوردار می شوند، مجبور به سانسور برخی از مطالب نیز هستند. بنابراین همانگونه که فیلم های ساخت چین یا آمریکا اغلب منعکس کننده سیاست های ملی گرایانه کشورشان است و برخی خارجی ها را شرور نشان می دهد، فیلم های ساخته شده در خاورمیانه نیز چنین است

برای مثال همانگونه که کریم شاهین سردبیر خاورمیانه نیولاین اشاره می کند، به تازگی سریال جدیدی ساخته شده که به میراث استعماری امپراتوری عثمانی می پردازد و تصویری منفی از ترکیه نشان می دهد. شاهین با اشاره به این سریال هشدار می دهد که سرگرمی می تواند پیامدهای دیپلماتیک در زندگی واقعی داشته باشد «تثبیت وجهه ترکیه به عنوان کشوری استعماری، عواقب گسترده ای دارد و همگرایی منطقه ای که امروزه در حال وقوع است را پیچیده می کند»

به دلیل توجهی که به سریال های ماه رمضان می شود، تولیدکنندگان اغلب پیشینه همه عوامل درگیر در سریال را بررسی می کنند؛ از جمله دیدگاههای سیاسی انها، لباس هایی که در رویدادهای مختلف می پوشند و آنچه در شبکه های اجتماعی پست کرده اند. به عبارت دیگر تولیدکنندگان از قبل می دانند که کدام بازیگر یا کارگردان ممکن است بحث برانگیز شود و چه واکنش هایی ممکن است داشته باشد. گاهی اوقات تهیه کنندگان برای تبلیغ سریال، به عمد دست به انتخاب هایی جنجالی می زنند. ایده آنها این است که اگر بتوانیم مخاطب را در چند قسمت اول جذب کنیم آنوقت تماشاچی تا پایان ماه با ما خواهد ماند

به لطف اینترنت و شبکه های اجتماعی بینندگان قدرت بیشتری پیدا کرده اند. سال 2021 درام تاریخی مصری «ملک» به دلیل لباس ها و ریش بازیگر اصلی (که در سال شخصیتی مذهبی بود)، مورد انتقاد تماشاچیان قرار گرفت و زودتر از موعد به پایان رسید. سریال تونسی معصومیت تولید سال 2022 نیز به دلیل نمایش چندهمسری (که در کشور غیرقانونی است) مورد انتقاد فعالان حقوق زنان واقع شد

منبع: دویچه وله

صدام در اردن همچنان مورد احترام

بیست سال پس از سقوط رژیم بعث، صدام همچنان در اردن شخصیتی محبوب و تحسین برانگیز است و تصویرش در سراسر کشور دیده می شود

نمادها و تصاویر مرتبط با حکومت بعث در عراق غیرقانونی است اما در اردن چهره صدام از برچسب های ضربه گیر گرفته تا قاب تلفن دیده می شود

20 مارس 2003 جورج دبلیو بوش رئیس جمهور آمریکا عملیات آزادی عراق را با مشارکت 150000 سرباز آمریکایی و 40000 سرباز انگلیسی به بهانه انهام زرداخانه سلاح های کشتار جمعی عراق آغاز کرد

صدام برای آخرین بار 9 آوریل ساعاتی پیش از اعلام سقوط بغداد در انظار عمومی ظاهر شد

او که از سال 1979 با مشت آهنین بر عراق حکومت می کرد، در زیر زمین پناه گرفت تا اینکه هشت ماه بعد سربازان آمریکایی محل اختفای او را پیدا کردند

وی صبح روز 30 دسامبر 2006 محاکمه و به دار آویخته شد

در عراق نمایش عکس ها یا حرف های این دیکتاتور جرم محسوب می شود و گاهی برخی افراد به همین دلیل دستگیر می شوند

اکتبر گذشته چهار نفر در استان انبار به دلیل تجلیل از رژیم بعث در طول جشن های روز ملی بازداشت شدند

اما در اردن بسیاری صدام را به خاطر حمایت از آرمان فلسطین، ناسیونالیسم عربی و مقاومت در برابر مداخله غرب در خاورمیانه با عشق یاد می کنند

خلیل عطیه نماینده مجلس به خبرگزاری فرانسه گفت: «دهها هزار اردنی در دوران صدام با بورسیه تحصیلی رایگان از دانشگاههای عراق در رشته های مختلف فارغ التحصیل شدند. صدام از انتفاضه و قیام فلسطینیان حمایت می کرد، به خانواده شهدای فلسطینی پول می داد و خانه کسانی که توسط دشمن ویرانه شده بود را بازسازی می کرد»

عطیه معتقد است که اردنی ها صدام را می پرستند و او را فراموش نمی کنند؛ عکس های او را برای نشان دادن وفاداری خود به این رهبر قهرمان نگه می دارند

سلامه بلوی 67 ساله یک پیمانکار اردنی است که دهه 1980 از بغداد دیدن کرد. وی صدام را رهبری شرافتمند و صادق می داند «همه ما او را دوست داریم»

به گفته بلوی: «عراق علیرغم جنگ با ایران کشوری ثروتمند بود اما پس از سقوط صدام توسط فاسدها غارت شد»

مصطفی کاظمی نخست وزیر سابق عراق در یک مصاحبه تلویزیونی در ماه مارس گفت: «از سال 2003 پولی که حیف و میل شده بیش از 600 میلیارد دلار بوده است». کاظمی از فاسدان و احزابِ در قدرت به عنوان مرتکبین نام برد

سازمان شفافیت بین الملل، عراق را در زمره 25 کشور فاسد جهان قرار داده است

میراث همراه با توحش و خشونت صدام تأثیر چندانی بر بسیاری از اردنی ها نداشته است و پیامدهای حمله آمریکا به عراق دیدگاه آنها را در خصوص عراق دوران صدام تقویت کرده است

شاهر ابوشارخ 67 ساله که در امان لوازم جانبی موبایل می فروشد می گوید: «اردنی ها می دانند که صدام یک رهبر عرب شجاع و ملی گراست که شجاعانه از اعراب دفاع کرد. ما همه او را دوست داریم؛ آنچه اتفاق افتاد سقوط رژیم صدام نبود بلکه سقوط عراق بود. متأسفانه عراق پس از صدام به پایان رسید و به طور سیستماتیک ویران شد»

زهیر آمله 70 ساله کتاب های قدیمی می فروشد. او نیز می گوید: «متأسفانه نمی توان عراق را به حالت قبل بازگرداند. انهایی که اکنون بر عراق حکومت می کنند فرقه گرا و عوامل ایران هستند»

تهاجم سال 2003 باعث بدتر شدن وضعیت خشونت در عراق شد. بر اساس گزارشها تا سال 2011 که آمریکا عراق را ترک کرد، این درگیری جان بیش از 100000 غیرنظامی عراقی را گرفت و تلفات نیروهای آمریکایی نیز نزدیک به 4500 تن بود

به گفته عطیه: «دلیل اصلی دوست داشتن صدام توسط اردنی ها این است که او را به عنوان یک قهرمان و ناجی می بینند که مأموریتش قدرت بخشیدن به ملت عرب در سطوح مختلف بود. صدام تنها رهبر عرب بود که انباری از موشک داشت و اسرائیل را با 39 موشک ساخت عراق بمباران کرد»

پس از آغاز عملیات طوفان صحرا به رهبری آمریکا در سال 1991 در عراق، عراق اسرائیل را با موشک های اسکاد بمباران کرد

در مغازه ای در امان انس نحاس 19 ساله قاب های موبایل را با تصاویر صدام کنار هم چیده است «اگر او زنده بود خیلی چیزها اتفاق نمی افتاد»

وی به جنایات اسرائیل علیه مردم فلسطین، سقوط رژیم های عربی، جنگ در سوریه و یمن و تحقیر اعراب در عصر حاضر اشاره کرد

منبع: المانیتور

مترجم: فاطمه رادمهر