با گذشت کمتر از یک دهه، چین در زمینه ساخت و استفاده از خودروهای برقی، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و ذخیره این نوع انرژی، پیشگام سایر کشورهاست و برای حل مشکل آلودگی محیط زیستِ کشور و وابستگی به خارج در حوزه انرژی، ساخت و گسترش صنایع سبز را در پیش گرفته است و در این زمینه از کمک ژاپن و سایر شرکت ها و سرمایه گذاران غربی نیز استفاده می کند.
با پیشرفت چین در صنایع سبز، همه جهان منتفع خواهند شد؛ به ویژه آنکه بخش انرژی سبز چین در ارتباط تنگاتنگ با صنایع و اقتصاد سایر کشورهای آسیایی و غربی است. در چنین شرایطی، سیاست فعلی واشنگتن برای جداسازی اقتصاد غرب از چین، می تواند در مسیر رشد فناوری های سبز اختلال ایجاد کند و نه تنها به محیط زیست چین که به محیط زیست تمام جهان آسیب زند؛ این درحالی است که ما بیش از هر زمان دیگری به این فناوری ها نیاز داریم.
چین بعد از سال 1989 با اتکا به نیروی کار ارزان، بی توجهی به مسائل محیط زیستی در پروسه ساخت و تولید، و گشودن درهای اقتصاد خود به روی بازیگران بزرگ جهانی، به یکی از قدرت های اقتصادی جهان تبدیل شد. اما امروزه گران تر شدن نیروی کار چین نسبت به گذشته، آلودگی محیط زیست این کشور و تلاش حزب کمونیست چین برای کاهش وابستگی به خارج، باعث شده است که چین به سمت اقتصاد سبز روی آورد.
دهه 1990 چین وارد صنعت ساخت پنل های خورشیدی شد. آن زمان در آلمان، در نتیجه سیاست های دولت، تقاضا برای پنل های خورشیدی زیاد بود و کارخانه های آلمانی در این صنعت پیشرو بودند. این کارخانه ها در چین نیز سرمایه گذاری نموده و متخصصان و تجهیزات لازم را به آنجا منتقل کردند و بدین ترتیب پایه های این صنعت جدید را در چین گذاشتند. شرکت های چینی از این فرصت استفاده کردند و با شرکت های آلمانی مشارکت کرده و همراه شدند؛ این امر باعث شد که توجه سایر کشورهای اروپایی نیز به سوی سبز کردن اقتصادشان جلب شده و تقاضا برای پنل های خورشیدی افزایش یابد.
چین به خوبی نسبت به وابستگی خود به خارج در حوزه انرژی و همچنین میزان آلاینده بودن صنعت انرژی داخلی اش که بر پایه زغال سنگ است آگاه است؛ لذا بازار داخلی خود را به سمت انرژی خورشیدی سوق داده است. دولت به تولیدکنندگان انرژی خورشیدی یارانه می دهد، انگیزه ها و محرک هایی را برای افزایش تقاضای داخلی ایجاد کرده و از متخصصان و دانشگاهیان استرالیایی و سرمایه گذاران آمریکایی برای توسعه این صنعت بهره برده است. با اتخاذ چنین سیاست هایی، چین موفق شد در دهه 2010 بازار بزرگی در داخل برای پنل های خورشیدی ایجاد کند و بر بازار جهانی تسلط یابد. این کشور موفق شد قیمت پنل ها را کاهش دهد و از این طریق بازارهای جهانی انرژی خورشیدی از جمله بازارهای آمریکا را تصاحب کرده و تقاضا را افزایش دهد. همچنین با رونق تجارت پنل های خورشیدی، چین شروع به کاهش یارانه های اعطایی به این صنعت در سال 2014 کرد.
سال 1994 چین وارد صنعت انرژی باد شد. این کشور با مشوق های اقتصادی و مالیاتی، در کنار سرمایه گذاری مشترک با شرکت های آلمانی و دانمارکی، صنعت انرژی باد خود را توسعه داد. تا سال 2008 ظرفیت انرژی بادی چین چیزی کمتر از 12 هزار مگاوات بود، اما دیری نپایید که اولین توربین بادی ساخت چین در آمریکا نصب شد. امروزه چین بر صنعت انرژی باد جهان تسلط دارد و دولت به دنبال کاهش یارانه هاست.
برخلاف زغال سنگ، انرژی بادی و خورشیدی را نمی توانیم هر زمان که خواستیم روشن کرده و استفاده کنیم؛ کلید بادوام ماندن انرژی های تجدیدپذیر، ذخیره انرژی است. یکی از راههای ذخیره انرژی بادی و خورشیدی، ذخیره باطری شبکه است. در چین ذخیره انرژی از صفر مگاوات در سال 2010 به بیش از 800 مگاوات در سال 2019 رسیده است. پیشروترین سازنده باطری چین catl امکانات ذخیره ای را برای چنین باطری هایی ساخته و اخیرا هم وارد بازار آمریکا شده است. این شرکت همچنین باطری هایی برای ماشین های برقی می سازد. اتوبوس ها و قطارهای برقی، تازه ترین ابتکار عمل صنایع سبز است که در چین انجام می شود. بین سالهای 2009 تا 2017 پکن بیش از 53 میلیارد دلار یارانه به صنعت اتومبیل های برقی پرداخت. دولت همچنین متعهد به ساخت شهرهای ترافیکِ اتومبیل های برقی با اختصاص میلیاردها دلار شده است. شرکت های دولتی و خصوصی درحال ساخت ایستگاههای شارژ اتومبیل های برقی در سراسر کشور هستند و بازار ساخت باطری های ذخیره و ماشین و کامیون برقی به رشد خود ادامه می دهند. سازندگان عمده اتومبیل مثل byd سازندگان باطری هم هستند. صنعت باطری چین هم اکنون پیشرو در بازارهای جهانی است و همچنین در بخش بازیافت باطری هم نقش پیشرو را ایفا می کند. بازیافت باطری به کاهش آلودگی و کاهش وابستگی به مواد اولیه خارجی کمک می کند. این صنایع سبز از نظر مقیاس و حجم، با صنایع مشابه سایر کشورهای جهان رقابت می کنند و همه اینها دستاورد چین در کمتر از دو دهه است.
اما انقلاب سبز چین در دوران انزوای این کشور رخ نداد، بلکه آمریکا، استرالیا، کانادا، دانمارک، آلمان، ژاپن و سایر شرکت های غیر چینی در بخش تکنولوژی سبز چین از ابتدا مشارکت داشتند و هنوز هم دارند. امروزه اغلب سازندگان عمده آمریکایی، آلمانی و ژاپنی که در کنار هم بیشترین صنایع جهان را در کنترل دارند، با همتایان چینی خود در ساخت خودروهای برقی همکاری تنگاتنگ می کنند. byd حدود 90درصد از بازار جهانی اتوبوس های برقی را در کنترل دارد و درصدد ایفای نقش بیشتر در برنامه های حمل و نقل سبز اکثر کشورهاست. catl، byd، وGuoxuan High-Tech تولیدکنندگان برتر باطری خودروهای برقی در چین هستند و همه آنها قراردادهایی با تولیدکنندگان عمده خودرو در غرب امضا کرده اند. catl هم اکنون درحال ساخت کارخانه باطری در آلمان است.
در صنایع انرژی بادی و خورشیدی نیز شرایط مشابهی حاکم است. Envision سازنده عمده توربین های بادی در چین با توتال فرانسه سرمایه گذاری مشترک دارد و واحد ساخت باطری خودرو نیسان موتور را خریده است. بزرگترین تولیدکننده پنل های خورشیدی در آمریکای شمالی Canadian Solar سالهای طولانی با شرکت های دولتی چینی کار کرده است و بخش عظیم تیم مدیریتی و تولیدی این شرکت در چین است. به تازگی شرکت تسلا تصمیم گرفت که از باطری های بدون کبالتی که catl بعد از سالهای مدید تحقیق و توسعه تولید کرده استفاده کند. دو شرکت فورد و تویوتا هم در کارخانجات خودروهای برقی چینی سرمایه گذاری کرده اند. یکی از دو سازنده عمده پنل های خورشیدی در آمریکا مشارکت با همتای چینی اش را در خاک مکزیک آغاز کرده است. لذا جهان برای موفقیت در مبارزه با تغییرات اقلمیی، به صنعت سبز چین نیاز دارد.
جنگ تجاری بین چین و آمریکا در حوزه فناوری و پیرامون هواوی و 5G است و خوشبختانه صنایع سبز از این نزاع ها دور باقی مانده است، بنابراین پیشرفت انرژی های پایدار در جهان ادامه پیدا خواهد کرد. در برنامه پنج سال اخیر چین، توسعه خودروهای برقی و خودران در اولویت قرار گرفته است. فناوری های عمده چین مثل موتور جستجوگر baidu، شبکه اجتماعی و بازی آنلاین tencent، تلفن های xiaomi و تجارت الکترونیک alibaba ،همگی سرمایه گذاری های عظیمی در خودروهای برقی و صنایع مرتبط با آن کرده اند. همچنین است سرمایه گذاران غیرچینی مثل شرکت foxconn تایوان و qualcomm آمریکا که با شرکت های چینی در این زمینه مشارکت کرده و سرمایه گذاری های مشترک دارند. هواوی این شرکت ارتباطات چینی هم از سال 2017 شراکتی را با دو سازنده اتومبیل های برقی چینی از جمله baicو شرکت های خارجی مثل آئودی آغاز کرده است. صنعت فناوری چین روی ماشین های برقی تمرکز بسیاری کرده و این دلیل اصلی رشد سریع این صنعت در چین است.
نتیجه آنکه: خوب یا بد، نمی توان غول های تکنولوژی در بسیاری از کشورهای آسیای شرقی و پایتخت های غربی را از نوآوری های سبز چین بی نیاز و جدا کرد.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما