نقش اوانجلیک های آمریکا در تحولات خاورمیانه

«مایا زاینشتاین» کارگردان آمریکایی در فیلم مستند خود با نام Til Kingdom Come نگاهی انداخته است به چگونگی اثرگذاری اوانجلیک ها بر تصمیمات ترامپ و نفوذ چشم گیری که این گروه بر سیاست های ایالات متحده در خاورمیانه دارند. البته در خصوص نقش اوانجلیک ها در صحنه سیاست آمریکا، کتاب های بسیاری نوشته شده و فیلم های بسیاری نیز ساخته شده است؛ اما آنچه مستند زاینشتاین را ارزش دوچندان می بخشد، این است که وی از هویت خود به عنوان یک فیلمساز اسرائیلی برای نزدیکی به مردمی که در فیلم می بینیم و دریافت نظرات و اندیشه های واقعی آنان استفاده می کند.

از دید افرادی که در مستند مورد مصاحبه قرار می گیرند، زاینشتاین یک اسرائیلی یهودی است که از سرزمین موعود آمده است؛ پس این افراد پیرو دستور کتاب مقدس که می گوید «کسانی را که اسرائیل را دعا می کنند، دعا می کنم» با زاینشتاین با صداقت و روراستی تمام رفتار می کنند و عشق آنان به اسرائیل به اندازه ای است که حتی سبب ناراحتی و خشم زاینشتاین می شود.

تحقیقات زاینشتاین از «بینگهام تاون» شهری حومه ای و کمتر توسعه یافته در کنتاکی آغاز می شود. کشیش شهر «بوید بینگهام» در آغاز موعظه اش، از سالهای نکبت بار ریاست جمهوری اوباما می گوید و سپس برای کودکان و جوانان سخنرانی کرده، توضیح می دهد: «اسرائیل و یهودیان ساکن در آن کشور، بهتر از همه ما هستند».

پایگاهی رو به رشد و پرنفوذ

برای غیر آمریکاییان، این مکتب فکری چندان شناخته شده نیست؛ اما در امریکا بیش از 25 درصد جمعیت را اوانجلیک ها تشکیل می دهند. نفوذ و تمرکز این جمعیت بیشتر در مناطق روستایی و بین سفیدپوستان طبقه متوسط است و پایگاه اصلی رأی ترامپ در دو انتخابات 2016 و 2020 همین گروه بوده اند. رهبران اوانجلیک در این مستند با افتخار از این می گویند که اعضای مهم و کلیدی کابینه ترامپ از جمله «مایک پنس» معاون رئیس جمهور و «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا از این گروه هستند و در مباحث مربوط به سیاست خارجی، بارها اندیشه ها و آموزه های انجیلی خود را بازتاب داده اند. حتی ترامپ بارها در کنار رهبران اوانجلیک ظاهر شد.

در چهار سال گذشته جنبش انجیلی ها، هیأتی به نام Evangelical Advisory Board تشکیل داد. این هیأت اجازه تردد به کاخ سفید و ارتباط با اعضای دولت را داشتند و به عنوان مشاور ایفای نقش می کردند. به این ترتیب خط مشی و اندیشه های اوانجلیکی که آمیخته با نگرش های نژادپرستانه، اندکی یهودی ستیزی، ضدیت با زنان و دگرباشان جنسی است، در دوران ترامپ مجال ظهور بیشتری یافت. از آن طرف اوانجلیک هایی که در دولت دارای پست و مقام بودند و می توانستند در اتخاذ سیاست های خاورمیانه ای ترامپ نقش ایفا کنند، این سیاست ها را به سمت امیال و خواسته های خود که حمایت بی قید و شرط از نتانیاهو و شهرک نشینان بود سوق دادند.

*برای اطلاع بیشتر از نقش سیاستمداران اوانجلیک در آمریکا می توانید به مقاله ذیل مراجعه کنید:

(باید از مداخلات اوانجلیک های آمریکا ترسید)

زاینشتاین به مهمترین لابی های موجود در آمریکا و رهبرانش می پردازد تا نشان دهد که چه نفوذ سازمان یافته ای دارند. یکی از این سازمان ها «دوستی بین المللی مسیحیان و یهودیان»International Fellowship for Christians and Jews است که دهه هشتاد توسط خاخام «یشیل اکشتاین» به عنوان یک مؤسسه خیریه کوچک بنیانگذاری شد و تا به امروز به کار خود ادامه می دهد. این سازمان سالانه میلیون ها دلار کمک مالی جمع آوری می کند و این مبلغ را در پروژه های بشردوستانه در شهرک های یهودی نشین و ارتش اسرائیل هزینه می نماید.

از دیگر سکانس های فیلمبرداری شده توسط زاینشتاین، ضیافت شامی است که در آن برای نیروی دفاع اسرائیل پول جمع می شود. در این ضیافت که «شلدون آدلسون» میلیاردر آمریکایی –که تاکنون با صرف مبالغ کلانی از نتانیاهو و ترامپ حمایت کرده است- نیز حضور داشت. خاخام اکشتاین از این گفت که جوامع یهودی در جهان ثابت مانده اند، اما اوانجلیک ها رو به رشد و گسترش هستند. او با این جمله پیام واضحی را رساند: اینکه مسیحیانِ صهیونیست برای اسرائیل متحدان مهمتری از جوامع یهودی سراسر جهان هستند؛ به ویژه آنکه بیشتر این یهودیان، لیبرال می باشند و نسبت به سایر جوامع مذهبی در آمریکا، در خصوص حمایت یکجانبه ایالات متحده از اسرائیل، نگاه نقادانه تری دارند.

تحقق اصلی ترین اهداف سیاسی اوانجلیک ها

یکی از لابی های اوانجلیک هوادار اسرائیل برای تحقق اهداف خود –که یکی از آنها خاتمه حمایت آمریکا از آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک بود- سال 2018 بیش از 5000 لابی گر به کنگره اعزم نمود. تلاش آنها به موفقیت انجامید و آمریکا همکاری خود با این آژانس را متوقف کرد؛ اما کار این سازمان به همین محدود نشد و در طول ریاست جمهوری ترامپ لابی های بزرگتری انجام داد که با موفقیت همراه بود. از جمله این لابی ها، خروج آمریکا از برجام، به رسمیت شناختن شهرک های یهودی نشین و انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم بود.

در خصوص نزاع بین فلسطینی ها و یهودیان، ترامپ همه اصول بین المللی را که دولت های پیش از او رعایت می کردند، زیر پا گذاشت. مبلغان اوانجلیک همچون «جان هاگی» -که نتانیاهو او را بهترین دوست اسرائیل می خواند و سازمان لابی گر مهمی را به نام «مسیحیان متحد برای اسرائیل» تأسیس نموده- نه تنها در مراسم افتتاحیه گشایش سفارت آمریکا در اورشلیم و رونمایی از طرح صلح ترامپ در کاخ سفید حضور داشتند، که نقشی کلیدی در شکل گیری هر دو رویداد ایفا کردند.

اما زاینشتاین از بیان احساس خشم و نارضایتی خود در برابر این اتفاقات ابایی ندارد. او برای ساخت مستندش، از مناطق اشغالی فیلمبرداری کرد، نتایج فاجعه بار این سیاست بر روی فلسطینیان و نقض حقوق آنان را به نمایش گذاشت و نشان داد درحالی مسیحیان رادیکال بابت انتقال سفارت به اورشلیم جشن گرفتند که در همان روز 58 فلسطینی کشته شده و 2771 تن در تظاهرات اعتراضی مجروح گشتند.

اما ظاهرا اشغال خاک دیگر ملت ها، حقوق بین الملل و شرایط فلسطینیان برای اوانجلیک ها اهمیتی ندارد. این امر در برخورد بین کشیش بینگهام و «منذر اسحاق» که کشیش کلیسای شهر بیت لحم است، مشهود بود. وقتی منذر اسحاق تلاش می کرد که به بینگهام شرایط سخت فلسطینیان مسیحی و زندگی تحت اشغال را توضیح دهد، بینگهام تنها یک جواب برای او داشت: «خداوند این زمین را به اسرائیلی ها وعده داده است»؛ اسحاق هم که از این جواب خشمگین شده بود، رویکرد بینگهام در مواجهه با کتاب مقدس را با رویکرد جهادی های مسلمان و تفسیری که از قرآن دارند مقایسه کرد و بینگهام ساکت باقی ماند.

بینگهام و همکاران اوانجلیکش، فعالانه از شهرک سازی حمایت می کنند، با ایجاد گروهی به نام «دوستان مسیحی جوامع اسرائیل»، با یهودیان شهرک نشین اعلام همبستگی می نمایند و برای آنها کمک مالی جمع می کنند. این اقدامات به نفع بنیامین نتانیاهو نیز هست؛ زیرا که توانسته است به لطف حمایت شهرک نشینان، برای سالها نخست وزیر اسرائیل و قدرت بلامنازع کشور باقی بماند.

کلیشه های ضد یهود

اوانجلیک هایی که در مستند زاینشتاین می بینیم، نظرات خود را بدون پرده پوشی با وی در میان می گذارند. آنها معتقدند که مسیح تنها زمانی ظهور می کند که همه یهودیان در اسرائیل جمع شده باشند؛ همچنین بر این باور هستند که در روز قیامت از افراد برگزیده خواسته می شود که دست به انتخابی سرنوشت ساز بزنند: یا مسیحی بشوند و یا به هلاکت رسند. وقتی زاینشتاین از بینگهام پرسید که برای آندسته از یهودیان اسرائیل که نخواهند مسیحی شوند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ وی پاسخ قاطع و روشنی به این سؤال نداد.

رابطه اوانجلیک ها با اسرائیل به عنوان کشوری یهودی دو پهلو است: از یک طرف آنها در خطابه های خود عنوان می کنند که یهودیان بهتر از ما هستند و اسرائیل سرزمین موعود است، و از طرف دیگر کلیشه های ضد یهود را نشر می دهند.

با حضور بایدن در مقام ریاست جمهوری، دسترسی منحصر به فردی که اوانجلیک ها به شاخصیت های سیاسی و اصحاب قدرت دارند، رفته رفته رو به کاهش می گذارد؛ اما نفوذ و اثرگذاری انجمن های اوانجلیک، مثل همیشه قوی و مستحکم باقی خواهد ماند.

*منبع: قنطره

مترجم: فاطمه رادمهر