با شروع همه گیری کرونا، پکن برای رفع چالش هایی که خاورمیانه در عرصه بهداشت و درمان خود داشت، وارد عمل شد، از کمک هایی که در زمینه پزشکی و دارویی به این کشورها کرد استفاده تبلیغاتی نمود و به این ترتیب عملیات نفوذی را که بادقت پایه گذاری کرده بود به اجرا گذاشت.
برای اینکه بدانید چین چگونه از موضوع کرونا به نفع خود بهره برداری کرد می توانید به مقاله ذیل مراجعه کنید:
*دیپلماسی کرونایی چین در خاورمیانه
چین از رسانه ها برای رسیدن به اهدافش استفاده بسیاری نمود و از فرصت هایی که بدست آورد، به بهترین نحو بهره برداری کرد. این فرصت ها عبارت بودند از: احساسات ضد غربی در خاورمیانه، برخی مشابهت های فرهنگی همچون احترام به بزرگترها، و شگفتی و تحسین مردم منطقه از توسعه و پیشرفت سریع چین
استراتژی استفاده از قدرت نرم در چین، به سال 2004 بر می گردد. در آن سال چین و کشورهای عربی، مجمع همکاری کشورهای عرب و چین را راه اندازی کردند و تصمیم گرفتند در زمینه های رسانه ای و فرهنگی، رابطه فیمابین را توسعه بخشند و به این منظور کنفرانس های منظمی را ترتیب دهند. اولین کنفرانس در آستانه بازی های المپیک 2008 پکن برگزار شد و رهبر حزب کمونیست چین در آن حضور یافت. پیامی که از مراسم گشایش این کنفرانس به گوش رسید، این بود که برای شناخت مشکلات و مسائل مربوط به کشورهای درحال توسعه، نمی توان به رسانه های غربی تکیه کرد.
سال بعد تلویزیون دولتی چین که بخش زبان های خارجی آن در سال 2016 به CGTN تغییر نام یافت، یک کانال بین المللی به زبان عربی راه اندازی کرد. در طول ده سال گذشته که منطقه گرفتار جنگ بوده، این شبکه وارد پوشش اخبار خاورمیانه نشده است، بلکه با در پیش گرفتن رویه ای غیرخبری و سرگرم کننده، به پخش مناظر طبیعی، فستیوال های رنگارنگ چین، هنرهای رزمی و سریال های خانوادگی این کشور پرداخته؛ داستان افراد و جوامع خودساخته را نشان می دهد و درکل می کوشد که پیام هایی مثبت به مخاطبانش انتقال دهد. شعار CGTN عربی این است «تفاوت را ببینید» و اینگونه با شبکه های غربی وارد رقابت شده است.
انقلابی که تلفن های هوشمند در خاورمیانه ایجاد کرد، سرعت و میزان اثربخشی عملکرد رسانه ای چین را در کشورهای عربی بیشتر نمود. پس از آن نیز موج شبکه های اجتماعی به راه افتاد و جذابیت چین را برای مخاطبان جوان عرب افزایش داد. از جمله نکات مهمی که رسانه های عرب زبان چین مشتاق به تبلیغ آن بوده اند، مسئله حقوق بشر در چین است. این رسانه ها تعریف متداولی که از حقوق بشر می شود را نادیده گرفته و به جای آن حقوق بشر را دسترسی به زیر ساخت های مناسب، برق، تحصیلات، توسعه اقتصادی، محیط زیست و مبارزه با تروریسم و فساد معنی می کنند.
به سین کیانگ خوش آمدید
جای شگفتی است که رفتار چین با اقلیت مسلمان اویغور، برای این کشور محظوریتی ایجاد نکرده است. رسانه های عرب زبان چین، از سیاست پکن در قبال کسانی که این رسانه ها آنان را «طغیانگران سین کیانگ» می نامند، دفاع کرده و هدف این سیاست را توسعه منطقه و مبارزه با تروریسم می دانند. تنها هدف رسانه ها و شبکه های تأثیرگذار اجتماعی این نیست که با گزارش هایی که غربی ها از سین کیانگ می دهند مقابله کنند، بلکه می کوشند با نشان دادن غذاهای حلال در برنامه های آشپزی، صنعت توریسم را در این منطقه رونق داده و عرب ها را تشویق کنند که خودشان به سین کیانگ بیایند و شرایط را از نزدیک ببینند.
دیپلمات های چینی و روزنامه نگاران عرب زبان، فعالیت خود را در سیستم عامل هایی همچون یوتیوب، فیسبوک و توئیتر -که در چین ممنوع است اما در خاورمیانه به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد- افزایش داده اند. تیک تاک نیز به پلتفرمی معروف در خاورمیانه بدل شده است.
هنگامی که مدیریت شیوع کرونا در چین زیر انتقاد و ذره بین قرار گرفت، مسئولین، حضور خود را در رسانه های محلی چندبرابر کرده و روی شبکه های اجتماعی برای خاموش کردن صدای مخالفان حساب باز کردند. وقتی هم که واشنگتن و پکن یکدیگر را متهم کردند که سرمنشأ ایجاد و گسترش ویروس هستند، رسانه های دولتی چین، دیپلمات ها و اینفلوئنسرها [1]شروع به تقویت نظریه هایی کردند که آمریکا را منشأ ویروس می دانست.
«زو وی» از مجریان شبکه CGTN عربی که در شبکه های اجتماعی هزاران دنبال کننده داشت و با نام خانم وی شناخته می شد، از برنامه ای که به معرفی اماکن دیدنی برای سفر می پرداخت، به برنامه ای دیگر منتقل شد که در آن ضمن بیان تیتر اول روزنامه های بین المللی، برای اولین بار ویدئوهایی نشان داده شد مبنی بر اینکه ویروس از آمریکا به چین منتقل شده است. اکنون خانم وی بیش از یک میلیون دنبال کننده در فیسبوک و شش میلیون بیننده در یوتیوب دارد.
حملات چین به آمریکا و سایر رقیبان غربی اش، توسط اینفلوئنسرهای عرب زبانی که برای جذب بیشتر مخاطب، نام های عایشه و سعاد را بر خود گذاشته اند، هدایت می شود. آنان اغلب شباهت های فرهنگی و اجتماعی چینی ها و اعراب، همچون مقدمات ازدواج و چگونگی جشن گرفتن اعیاد مختلف توسط مسلمانان چین را برجسته می نمایند و در کنار آن، در مسائل سیاسی نیز موضع گیری می کنند. برای مثال ارزش های آزادی در آمریکا را با مرگ جورج فلوید زیر سؤال بردند یا سیستم سیاسی آمریکا را در طول انتخابات ریاست جمهوری 2020 هدف حمله و انتقاد قرار دادند.
گرچه ارزیابی میزان تأثیرگذاری این تلاش ها دشوار است اما باید اعتراف کنیم که طبق برخی از نظرسنجی ها، دید مردم خاورمیانه نسبت به چین مثبت تر شده است. هنگامی که مرکز تحقیقاتی پیو از پرسش شوندگانی در اسرائیل، لبنان و ترکیه سؤال کرد که آیا خواهان ایجاد روابط نزدیک تر با چین هستند؟ بیش از 60% به این سؤال پاسخ مثبت دادند؛ البته در ترکیه این اشتیاق کمتر بود.
درحالیکه همه گیری کرونا، خاورمیانه، اروپا و امریکا را گرفتار خود کرده است، باید دید که آیا دیپلماسی ماسک[2]، بهبود سریع مردم چین و رهایی آنها از کرونا، و بهره برداری تبلیغاتی که چین از این دو موضوع می کند، به شهرت و اعتبار آن کشور خواهد افزود یا خیر؟
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما