مقامات عراقی 25 ژانویه یادداشت تفاهمی با عربستان برای اتصال شبکه‌های برق دو کشور امضا کردند و به انحصار ایران بر بازار انرژی عراق پایان دادند.
عراق در حال حاضر برای تأمین برق و سوخت نیروگاه‌های خود به شدت به ایران وابسته است؛ اما ایران قادر به تأمین مقادیر توافق شده نیست. قرار بود ایران در فصول مختلف سال 35 تا 50 میلیون متر مکعب گاز به عراق صادر کند، ولی اکنون صادرات گاز ایران به عراق تنها 8 مترمکعب است. همچنین بر صادرات 1500 مگاوات برق توافق شده بود که از این میزان، ایران تنها موفق به صادرات 200 مگاوات شده است.
به این ترتیب دولت عراق در تأمین برق مردم خود دچار مشکل شده و از انجا که بیشتر نیروگاه‌های عراق از ژنراتورهای گازی استفاده می‌کنند، کاهش صادرات گاز نیز بر تولید برق تأثیر گذاشته است.
عراق در تلاش است تا کشورهای خلیج فارس، اردن و یا مصر را جایگزین ایران کند ولی هنوز چیزی نهایی نشده است.
حمید الغازی دبیر کابینه عراق 24 ژانویه در مجمع تجاری عراق و عربستان در ریاض گفت: «هر دو کشور در حال کار روی چند موضوع از جمله اتصال شبکه برق و توسعه شهرهای صنعتی هستند».
فردای آن روز تفاهم‌نامه‌ای برای اتصال شبکه برق دو کشور بدست آمد. امیر عبدالعزیر بن‌سلمان وزیر انرژی عربستان و حمید الغازی به همراه احسان عبدالجبار و عادل کریم وزیران نفت و برق عراق این تفاهم‌نامه را امضا کردند.
پس از این نشست بن‌سلمان این یادداشت تفاهم را با برنامه چشم‌انداز 2030 عربستان همراستا دانست و کریم از اجرایی شدن این طرح در دو سال آینده خبر داد.
این اقدام انتقادات شدیدی بدنبال داشت؛ عدی الخدران از رهبران ائتلاف فتح این قرارداد را هدر دادن پول عراق از نظر اقتصادی و مضر از نظر سیاسی دانست. وی گفت که این پروژه تنها 500 مگاوات برق برای عراق فراهم می‌کند که حتی برای تأمین برق بغداد نیز کافی نیست.
قبل از امضای تفاهم‌نامه علی شداد نماینده پارلمان نیز انتقاداتی بدان مطرح کرد و گفت: «دولت موظف است جزئیات قرارداد اتصال برق بین عراق و عربستان را فاش کند. دولت هچنین موظف به علنی کردن قراردادهایی است که قبلا در حوزه انرژی با کشورهای خلیج فارس و ترکیه و اردن امضا کرده بود».
فالح الخزعلی نماینده پارلمان از ائتلاف السند الوطنی که با ائتلاف فتح متحد است نیز مدعی شد، شواهدی دارد که نشان می‌دهد دولت در مدیریت برق شکست خورده است. قیمت برق عربستان بین 8.8 تا 11.8 سنت در هر کیلووات ساعت است درحالیکه قیمت برق ایران 4 سنت می‌باشد.
بیشتر این انتقادات از سوی گروههای عراقی نزدیک به ایران مطرح شد. ماه می گذشته اخباری مبنی بر تلاش ایران برای جلوگیری از اتصال عراق به کشورهای خلیج فارس منتشر شد. شبکه اسکای نیوز عربی نیز گزارش داد که مقامات ایران برای توقف این پروژه، به عراق پیشنهاد فروش برق با تخفیف را داده‌اند. اما عراق بدلیل قطع مکرر صادرات برق و گاز از ایران، به سایر کشورهای همسایه روی آورده است.
10 اوت ایران صادرات برق به عراق را بدلیل گرما و نیاز داخلی کاملا قطع کرد. همچنین یک ماه پیش، صادرات برق را بدلیل اینکه امکان انتقال پول به ایران نبود، تعلیق نمود و سبب شد که ماجد مهدی حنطوش وزیر سابق برقِ عراق، از مقام خود استعفا دهد.
به گفته مهدی کرمی دبیرکل سابق اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق و کارشناس اقتصاد انرژی، عراق مانند سایر کشورها ترجیح می‌دهد به دلیل تحریم‌های شدید علیه ایران، انرژی مورد نیاز خود را از سایر کشورها تأمین کند.
با این حال اتصال شبکه برق عراق به عربستان کار راحتی نیست. در حال حاضر هیچ خط انتقالی بین دو کشور وجود ندارد و به گفته بلال الخلیفه کارشناس انرژی، عراق باید هزینه زیادی برای ساخت این خطوط بپردازد. ضمن اینکه محل عبور این خطوط از مناطق خالی از سکنه است و همین امر آنها را هدف خوبی برای حملات گروههای تروریستی می‌کند. طول زیاد خطوط انتقال نیز منجر به اتلاف انرژی و افت ولتاژ می‌شود.
این درحالی است که بین ایران و عراق در حال حاضر چهار خط اصلی انتقال وجود دارد. همچنین به دلیل اختلاف فرکانس برق بین عراق و عربستان، اتصال مستقیم شبکه‌های برق غیرممکن است و باید از مبدل‌های فرکانس استفاده کرد.
عراق برای تأمین انرژی خود بدنبال گزینه‌های دیگری مانند واردات گاز از قطر برای نیروگاه‌ها یا توافقی سه‌جانبه با ترکمنستان و ایران نیز است.
در هر صورت تا زمانی که عراق برنامه جامعی برای افزایش تولید یا ارتقای شبکه خود -که بدلیل فرسودگی 35% برق را هدر می‌دهد- نداشته باشد، احتمالا مشکل برق این کشور ادامه خواهد داشت.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما