به گفته یک جمعیت شناس اسرائیلی «اگر یک زن اسرائیلی کمتر از سه فرزند داشته باشد، احساس می‌کند که بابت این مسئله به همه یک عذرخواهی یا توضیح بدهکار است». وقتی او به لندن سفر کرده بود از اینکه اینقدر تعداد مغازه‌های اسباب بازی فروشی کم است شگفت‌زده شده بود. اسرائیلی‌ها بسیار بیشتر از دیگر کشورهای ثروتمند جهان بچه‌دار میشوند؛ هر زن اسرائیلی به طور میانگین 2.9 بچه دارد اما در انگلیس و فرانسه این میزان به ترتیب 1.6 و 1.8 است
ترکیب جمعیتی در اسرائیل پیامدهای ژئوپلیتیک و اقتصادی دارد. 21% از جمعیت 9.5 میلیون نفری اسرائیل را عرب‌های اسرائیلی که عمدتا مسلمان هستند تشکیل می‌دهند و 74% نیز یهودی هستند. اما اگر مردم کرانه باختری و غزه را نیز در نظر بگیریم، جمعیت یهودیان به نصف کاهش پیدا می‌کند. اعداد در اسرائیل مهم است و رهبران اسرائیل و فلسطین مدت‌ها است که نرخ زادوولد را زیر نظر دارند
یاسر عرفات که سه و نیم دهه رهبری فلسطینیان را بر عهده داشت، رحم زن عرب را قوی‌ترین سلاح توصیف کرد. از سوی دیگر جمعیت شناسان اسرائیلی پیش بینی می‌کردند که تعداد اعرابی که حدفاصل رود اردن و مدیترانه زندگی می‌کنند، از یهودیان بیشتر خواهد شد. این امر اسباب نگرانی نتانیاهو را فراهم ساخت؛ سال 2003 او از اینکه نرخ زادوولد اعراب اسرائیل بسیار بالاتر از یهودیان است و یهودیت اسرائیل به خطر افتاده، ابراز تأسف کرد
آن زمان شکاف جمعیتی بین اعراب و یهودیان بسیار زیاد بود؛ در اسرائیل زنان عرب دو برابر زنان یهودی بچه‌دار می‌شدند. اما سال‌ها است که این شکاف دیگر وجود ندارد زیرا نرخ زادوولد اعراب اسرائیلی کاهش یافته و یهودیان اسرائیلی بیشتر بچه‌دار میشوند
سال 1960 نرخ باروری اعراب اسرائیلی 9.3 بود اما 35 سال بعد این میزان تقریبا به نصف کاهش یافت و به 4.7 رسید؛ اکنون هم نرخ باروری به 3.0 رسیده است. نرخ زادوولد فلسطینیان در غزه و کرانه باختری نیز کاهش یافته و از 4.6 در سال 2003 به 3.8 در سال 2019 رسیده است. به عبارت دیگر فلسطینیان و اعراب اسرائیل همان راهی را رفته‌اند که زنان دیگر نقاط جهان آن راه را در پیش گرفته‌اند. در تمام کشورهای عضو OECD (باشگاهی که از کشورهای ثروتمند جهان تشکیل شده است) میانگین نرخ باروری از 3 در سال 1970 به 1.6 کاهش یافته است
بر اساس گزارش مرکز تحقیقات پیو مسلمانان در سراسر جهان بالاترین میزان باروری را در بین سایر گروه‌های مذهبی دارند، با این حال در بین مسلمانان نیز نرخ باروری کاهش یافته و از 4.3 در سال 1995 به 2.9 در سال 2015 رسیده است. هفت کشور عربی جزء 12 کشوری بودند که بیشترین میزان کاهش زادوولد در جهان را از اواخر دهه 1970 تا اواسط دهه 2000 به خود اختصاص دادند. در ایران که رهبران مذهبی آن مدت‌ها است از زنان می‌خواهند فرزندان بیشتری داشته باشند، نرخ تولد از 7.0 در سال 1984 به 1.7 کاهش یافته است
اما علیرغم کاهش زادوولد در جهان، نرخ باروری یهودیان اسرائیلی افزایش یافته است. بین سال‌های 1960 و 1990 باروری یهودیان اسرائیل از 3.4 به 2.6 کاهش یافت که نشان می‌دهد زنان اسرائیلی همگام با زنان دیگر نقاط جهان پیش رفتند اما بعد از 1990 این روند معکوس شد و نرخ زادوولد به سطح فعلی خود یعنی 3.1 رسید
افزایش نرخ زادوولد یهودیان اسرائیل مدیون افزایش تعداد یهودیان فوق ارتدکس (یهودیان حریدی) است. نرخ باروری یهودیان حریدی 6.6 است که دو برابر میانگین کشور و سه برابر یهودیان سکولار است. به گفته دن‌بن دیوید اقتصاددان دانشگاه تل‌آویو، جمعیت حریدی‌ها هر نسل تقریبا دو برابر میشوند؛ اکنون حریدی‌ها 13% از جمعیت اسرائیل را به خود اختصاص داده‌اند اما فرزندان آنها 19% از کودکان زیر 14 سال و 24% از کودکان زیر چهار سال را را تشکیل می‌دهند. به گزارش سازمان آمار اسرائیل اگر روند کنونی ادامه یابد، نیمی از کودکان اسرائیلی تا سال 2065 حریدی خواهند بود
نرخ باروری بالای حریدی‌ها ممکن است سبب خوشحالی خاخام‌ها و ملی‌گرایان یهودی باشد اما در عین حال تهدیدی برای اقتصاد و کل کشور اسرائیل است. اغلب یهودیان فوق ارتدکس پسران خود را به جای یادگیری ریاضی و علوم و تصدی شغل‌هایی که برای اقتصاد و پیشرفت اسرائیل ضروری است، به مدارس مذهبی می‌فرستند تا تورات بخوانند. کمتر از نیمی از مردان حریدی وارد نیروی کار میشوند و بیشتر آنها عمر خود را به مطالعه کتاب‌های عهد عتیق سپری می‌کنند. مردان اغلب از نظر مالی وابسته به همسرانشان هستند و البته از دولت هم یارانه دریافت می‌کنند
اینکه چرا نرخ زادوولد در بین حریدی‌ها اینقدر بالا است، دلایل متعددی دارد: بسیاری خود را موظف می‌دانند از این طریق میلیون‌ها یهودی کشته شده در هولوکاست را جبران کنند؛ یا معتقدند که با افزایش جمعیت خود، خدا را خشنود می‌کنند. یراک توکر که شش فرزند دارد می‌گوید: «هیچ برنامه‌ریزی خاصی برای خانواده‌ام نداشته‌ام. خیلی چیزها دست خدا است و تعداد فرزند هم یکی از آنها است»
زنان حریدی در مقایسه با یهودیان سکولار در سنین پایین‌تر ازدواج کرده و بچه‌دار میشوند. همچنین در شرایطی که جهانی شدن و تأثیر عواملی همچون تلویزیون و اینترنت را می‌توان یکی از دلایل عدم تمایل زنان جهان به زادوولد دانست، جوامع فوق ارتدکس تلاش زیادی کرده‌اند تا خود را از تأثیر این وسایل مصون نگه دارند
اما افزایش باروری تنها به زنان حریدی محدود نمی‌شود و یهودیان سکولار نیز بیش از میانگین جهانی فرزند دارند. توضیح چرایی این امر در بین یهودیان سکولار دشوار است زیرا مرخصی باحقوقی که به والدین اسرائیلی داده می‌شود آنقدر سخاوتمندانه نیست که بخواهد روی نرخ زادوولد تأثیر بگذارد. همچنین هزینه مراقبت از کودکان ارزان‌تر از سایر کشورهای ثروتمند نمی‌باشد. برخی استدلال می‌کنند که یهودیان اسرائیل از این رو باروری بیشتری دارند که آینده بهتری را برای فرزندانشان پیش‌بینی می‌کنند؛ اسرائیل اکنون در شمار ده کشور برتر جهان از حیث شادی قرار دارد
دلیل دیگر ممکن است این باشد که دولت از طریق حمایت مالی از درمان باروری، خانواده‌ها را تشویق به بچه‌دار شدن می‌کند. یارانه‌ای که دولت برای لقاح آزمایشگاهی می‌دهد سالانه 150 میلیون دلار است. اکنون اسرائیل علیرغم مساحت کمی که دارد به اندازه آمریکا جنین منجمد دارد. این کمک‌ها ممکن است تأثیر کمی بر نرخ باروری داشته باشد اما نشان می‌دهد که افزایش زادوولد برای دولت مهم است
یکی دیگر از دلایلی که می‌توان برای افزایش باروری یهودیان سکولار آورد، این است که پدربزرگ و مادربزرگ‌های اسرائیلی بیش از همسالان خود در بسیاری از کشورهای ثروتمند به فرزندانشان کمک می‌کنند. از انجا که اسرائیل کوچک و پرجمعیت است، مادربزرگ‌ها دور از فرزندان خود زندگی نمی‌کنند. در یک نظرسنجی 83% مادران یهودی سکولار 25 تا 39 ساله گفتند که برای بزرگ کردن فرزندانشان، توسط مادران و پدران خود حمایت میشوند؛ درحالیکه این میزان در بین مادران آلمانی تنها 30% است. در اسرائیل ساختار سنتی خانواده همچنان قوی است؛ در فرانسه و بریتانیا نیمی از نوزادان خارج از ازدواج بدنیا می‌آیند اما این میزان در اسرائیل زیر 10% است
نزدیکی نرخ زادوولد بین یهودیان و اعراب نشان می‌دهد که هیچکدام از این جوامع نمی‌توانند با باروری بیشتر دیگری را از صحنه کشور حذف کنند و بنابراین بهترین کاری که می‌توانند انجام دهند این است که چگونگی همزیستی مسالمت‌آمیز را بیاموزند
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما