جنگ در اوکراین به یک کشور کمک می کند تا به اهداف سیاست خارجی و امنتی ملی خود برسد؛ اما آن کشور روسیه و اکراین نیست بلکه ایران است
صبح روز 17 اکتبر پهپادهای ساخت ایران به اهداف غیرنظامی در کیف حمله کردند. روسیه از این پهپادها برای وارد کردن خسارت به دفتر مرکزی شرکت ملی انرژی اکراین استفاده کرد و در این حملات همچنین چهار غیرنظامی کشته شدند
ایران یکی از سرسخت ترین حامیان روسیه در جنگ است اما این حمایت به دشمنی ایران با اکراین مربوط نمی شود؛ بلکه به استراتژی بلندمدت ایران در برابر آمریکا مرتبط است
با گذشت شش ماه از جنگ روسیه علیه اکراین و تضعیف نیروی انسانی، نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک مسکو، این کشور برای نجات خود به ایران رو آورده است
از زمان انقلاب اسلامی ایران رهبران این کشور همیشه فکر می کردند که آمریکا برای سرنگونی حکومت ایران در تلاش است. آنها رهبران واشنگتن را بزرگترین تهدید علیه خود می دیدند و آمریکا را مانعی بر سر تحقق منافع ملی خود از جمله خودکفایی اقتصادی، مشروعیت بین المللی، امنیت، قدرت و نفوذ منطقه ای می دانستند
البته این ترس غیرمنطقی نیست؛ سابقه طولانی مداخلات آمریکا در امور ایران، دشمنی آشکار بین دو کشور و حضور نظامی آمریکا در منطقه طبیعی است که رهبران تهران را نگران کند
آمریکا در بسیاری از کشورهای خاورمیانه حضور نظامی دارد و ایران برای پیشبرد منافع ملی خود می کوشد تا آمریکا را از منطقه خارج کند و نفوذ آن کشور را کاهش دهد. اما هدف بزرگتر ایران برهم زدن نظم سیاسی است که آمریکا در جهان ایجاد کرده است
ایران با همکاری با شبه نظامیان و دولت هایی که دشمن آمریکا هستند، می کوشد تا با نفوذ آمریکا مقابله کند. این کشور برای رسیدن به هدف خود شبکه ای از گروههای نیابتی شبه نظامی را پرورش می دهد که در اهداف و جاه طلبی های سیاسی خود با ایران همسو هستند. این گروهها که حزب الله، حماس و جهاد اسلامی، شبه نظامیان عراقی و انضارالله یمن از زمره آنها هستند، از ایران سلاح، آموزش و بودجه می گیرند و در برخی موارد حتی دستور کار و جهت گیری آنها را نیز ایران مشخص می کند
ایران از طریق این گروهها نفوذ خود را گسترش می دهد و برای تشکیل دولت های دوست خود در کشورهای لبنان، سوریه، عراق و یمن تلاش می کند. نزدیک ترین شریکان استراتژیک ایران را سوریه، ونزوئلا، کره شمالی، چین و روسیه تشکیل می دهند که برای برهم زدن نظم سیاسی حاکم بر جهان به رهبری آمریکا با یکدیگر همکاری های سیاسی، اقتصادی و نظامی می کنند
این همکاری ها شامل تلاش برای تضعیف منافع ملی آمریکا و کمک به کاهش یا دور زدن تحریم های غرب است
جنگ روسیه در اکراین باعث شده است که مسکو دوستان اندکی داشته باشد. در این میان هیچکس به اندازه رهبر ایران انزوای سیاسی پوتین و دشمنی او با آمریکا را درک نمی کند. اما روابط ایران و روسیه پیچیده است. این دو کشور در کمک به اسد در جنگ سوریه دلایل متفاوتی داشتند
نجات اسد به روسیه کمک می کرد تا خود را به عنوان یک قدرت بزرگ در خاورمیانه نشان دهد و به ایران کمک می کرد تا اسد را به عنوان یک دوست در ائتلاف ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی به رهبری ایران حفظ کند
همانطور که سوریه و ایران برای حفظ اسد می جنگیدند، برای بازسازی و بستن قراردادهای پرسود پس از جنگ در آن کشور با یکدیگر رقابت می کردند. اما هیچکدام آنقدر جرأت نداشتند که حضور و عملکرد طرف مقابل را در سوریه به چالش بکشند؛ بنابراین گاهی با هم همکاری می کردند، گاه درگیری می شدند و در بیشتر مواقع یکدیگر را به حال خود رها می کردند
اما وضع اسفناک نیروهای روسیه در اکراین در نهایت این کشور را وادار کرد تا به دو طریق از ایران کمک بخواهد:
نخست اینکه با گسیل نیروهای روسیه از سوریه به اکراین، سپاه خلأ ایجاد شده در سوریه را پر کرد و در گام بعد روسیه از پهپادهای ارزان قیمت ایران علیه اکراین استفاده نمود
ماه ژوئیه ایران میزبان افسران روسی بود و در مورد عملیات پهپاد شاهد 129 و شاهد 191 به آنها آموزشهایی داد. مقامات اکراینی اعلام کردند که روسیه از اوایل اوت از پهپادهای ایرانی علیه این کشور استفاده می کند. از ان زمان روسیه بیش از 100 پهپاد تهاجمی و شناسایی ایرانی شاهد 136 و مهاجر 6 را در بیش از 12 حمله به اهداف مختلف از جمله واحدهای زرهی و توپخانه، پدافند هوایی و ذخایر سوخت، زیرساخت های نظامی و انرژی اوکراین و اهداف غیرنظامی بکار برده است.
به گفته مقامات امنیتی امریکا انتظار می رود که روسیه به زودی برای جبران کاهش ذخایر تسلیحاتی خود، اقدام به خرید و استفاده از دو نوع موشک بالستیک کوتاه برد ساخت ایران کند
این اتحاد بین ایران و روسیه ممکن است تأثیری در نتیجه جنگ نداشته باشد اما به سود منافع ملی ایران است
با عقب نشینی روسیه از سوریه، نظامیان بیشتری از ایران راهی سوریه شده اند. این امر به ایران اجازه می دهد تا مناطق بیشتری را در آن کشور تحت کنترل خود دراورد و کریدوری که ایران برای حمایت از حامیان ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی خود نیاز دارد، حفظ شود
همچنین استفاده روسیه از تسلیحات ایرانی به رشد این صنعت در ایران کمک می کند. ایران اخیرا حضور هرچند کوچکی در بازار سلاح داشته و اقدام به صادرات پهپاد به اتیوپی، سودان، تاجیکستان و ونزوئلا کرده است
مسکو دومین صادرکننده بزرگ سلاح در جهان است؛ اینکه چنین کشوری دارد از ایران سلاح وارد می کند باعث می شود که ایران به سمت خودکفایی بیشتر در صنعت تسلیحات –اعم از تسلیحات مشروع و نامشروع- گام بردارد و به حضور قوی تر در بازار جهانی فکر کند
کوتاه سخن اینکه به نظر نمی رسد پهپادهای ایران صحنه جنگ را به نفع روسیه تغییر دهند ولی استفاده از آنها به نفع ایران است زیرا به این کشور اجازه می دهد تا مستقیما آمریکا و ناتو را به چالش بکشد. ضمن اینکه وجهه ایران را در بین کشورهایی که بدنبال تضعیف قدرت سیاسی و نظامی و اقتصادی آمریکا و ناتو هستند تقویت می کند و همبستگی بین آن کشورها را افزایش می دهد
نظر شما