طی سه ماه گذشته صدها دانش آموز دختر در چند شهر ایران به طور مرموزی مسموم شده اند و موجی از خشم و سردرگمی در سراسر کشور براه افتاده است.
همه چیز از اواخر آبان در شهر قم شروع شد؛ در آن حادثه 50 دانش آموز دختر مسموم و به بیمارستان منتقل شدند. بسیاری از انها بعد از مدت کوتاهی مرخص شدند ولی برخی دیگر چند روز تحت مراقبت بودند.
از آن زمان تاکنون مسمومیت های مشابهی در چند مدرسه دیگر در قم، تهران، بروجرد و اردبیل رخ داده است؛ در هر حادثه دهها دختر دانش آموز به بیمارستان برده می شوند.
یکی از نمایندگان مجلس در جلسه علنی این هفته گفت که دختران در 15 شهر تحت تأثیر مسمومیت قرار گرفته اند اما نام این شهرها را ذکر نکرد.
هیچ آمار تأیید شده ای در مورد تعداد دانش آموزانی که تحت تأثیر قرار گرفته اند وجود ندارد اما تصور می شود که این تعداد به صدها نفر برسد زیرا چند ماه است که این حادثه ادامه دارد و برخی از مدارس حتی بیش از یکبار مورد حمله قرار گرفته اند.
دانش آموزان اغلب از به مشام رسیدن بوهای عجیب سخن می گویند؛ بوی نارنگی گندیده یا عطری قوی. برخی از رسانه های محلی نیز به نقل از دانش آموزان گفته اند که قبل از مسمومیت اشیائی به سمت حیاط مدارس پرتاب می شود.
فلج موقت
علائم مسمویت شامل سردرد و حالت تهوع است. به گزارش رسانه های محلی برخی از دانش اموزان نیز دچار فلج موقت در برخی از اندام های خود شده اند.
این هفته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه یک دختر دانش آموز در قم بر اثر مسمومیت جان خود را از دست داده است ولی تلویزیون دولتی با پدر و پزشک این دختر صحبت کرد و آنها گفتند که او بر اثر عفونت حاد فوت کرده و مسموم نشده است.
طبق گزارش ها چند معلم نیز تحت تأثیر قرار گرفته اند. این حوادث تقریبا همزمان با مسمومیت غذایی در چند دانشگاه در شهرهای مختلف ایران رخ داد.
طی ماهها مسئولین مدارس، فرمانداران و مقامات وزارت بهداشت این حوادث را رد کردند یا کم اهمیت جلوه دادند و گفتند علائم خفیف است یا دختران بیشتر دچار ترس شده اند.
اما یونس پناهی معاون وزیر بهداشت اولین مقامی بود که اوایل این هفته تأیید کرد این مسمومیت ها عمدی بوده است. او به رسانه های دولتی گفت که برخی افراد می خواهند دختران را از مدرسه رفتن بازدارند ولی توضیح بیشتری نداد.
به گفته پناهی: این مسمومیت ها ناشی از مواد شیمیایی موجود در بازار بوده و مثل ویروس یا باکتری نیست که به دیگران منتقل شود.
بعد از آنکه این موضوع به شکل گسترده تری در رسانه ها بازتاب یافت، چند مقام و نماینده مجلس نیز ماهیت عمدی این حملات را تأیید کردند اما نامی از عاملان حملات نبردند.
آغاز تحقیقات
علیرضا منادی رئیس کمیسیون آموزش مجلس روز سه شنبه در نشست خبری مشترک با وزیران بهداشت و اموزش و پرورش و نماینده وزیر اطلاعات از کشف گاز نیتروژن در سم استفاده شده در برخی از مدارس خبر داد.
به این ترتیب کمیته ای برای بررسی این امر تشکیل شد و ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه به وزارت کشور دستور پیگیری داد. یک روز قبل از ان احمدرضا رادان رئیس پلیس ایران اعلام کرد که هنوز کسی دستگیر نشده است.
با تداوم سردرگمی و عدم شفافیت در مورد این حادثه، گروههای داخل و خارج ایران انگشت اتهام را به سمت هم نشانه گرفتند.
چند مقام ایرانی این احتمال را مطرح کردند که دشمنان خارجی جمهوری اسلامی این حملات را برای بدنام کردن حکومت انجام می دهند.
اما گروههای خارجی مخالف جمهوری اسلامی حکومت را مسئول حملات می دانند و ان را تلاشی برای انتقام گیری از دختران مدرسه ای در پی جنبش زن، زندگی، آزادی تعبیر می کنند.
برخی نیز این حملات را با حملات طالبان در دهه های 2000 و 2010 برای مسموم کردن دختران دانش آموز به منظور جلوگیری از تحصیل آنها مشابهت سازی می کنند.
این رخدادها باعث شده است که برخی از والدین فرزندان خود را به مدرسه نفرستند ولی برخی دیگر می گویند که این کار به تحقق اهداف مهاجمان کمک می کند.
چه کسی پشت حملات به دانش اموزان است؟
به گزارش بی بی سی فارسی تاکنون 800 دانش آموز در قم مسموم شده اند. یونس پناهی معاون وزیر بهداشت اعلام کرد که مسمومیت ها احتمالا عمدی بوده ولی بعد ادعا کرد که این سخن اشتباهی از قول او نقل شده است. محمد جعفر منتظری دادستان کل کشور نیز مسمومیت ها را احتمالا عمدی توصیف کرده است.
به گفته یکی از پزشکان معالج دانش آموزان «قربانیان بوی فاضلاب و نمک استشمام کرده اند و علائم سرگیجه، حالت تهوع و تنفس دشوار دارند».
تاکنون روشن نیست که چه کسی مسئول این کار است ولی مخالفان حکومت از تلاش محافظه کاران تندرو برای جلوگیری از حق تحصیل دختران سخن می گویند و موافقان هم متقابلا انگشت اتهام را به سمت گروههای مخالف نشانه گرفته اند.
میدل ایست آی با معلم یکی از مدارسی که مورد حمله قرار گرفته صحبت کرد. این معلم با بیان اینکه دو نفر از همکارانش در بیمارستان بستری شده اند، از به مشام رسیدن بوی گندیدگی سخن گفت.
دانش آموزان با سرفه های شدید و مشکل در تنفس به بیمارستان منتقل می شوند. وزیر بهداشت بر اثرات خفیف سم تأکید دارد و می گوید که این مسمومیت تنها طی ساعاتی قربانیان را دچار ضعف عضلانی، بی حالی و حالت تهوع می کند
اما تکرار این وقایع در کنار نبود اطلاعات در مورد ماهیت سم و مقصران، والدین را به شدت نگران کرده است.
به گفته این معلم «از 550 نفر تنها چهار دانش اموز به مدرسه می آیند. دانش اموزان ترسیده اند؛ اثرات سم به حدی است که برخی از دانش آموزان برای چند روز قادر به راه رفتن نیستند»
حملات افراط گرایان؟
در مورد انگیزه های احتمالی این حملات نظریه های متعددی مطرح شده است. قابل قبول ترین نظریه در میان مردم این است که گروههای بنیادگرای مذهبی در تلاش برای جلوگیری از تحصیل دختران دست به این کار زده اند.
یکی از روحانیون محافظه کار قم در گفتگو با ما گفت که معتقد است این کار می تواند کار افراط گرایانی باشد که از طالبان الهام گرفته اند.
وی افزود: «تعداد چنین تندروهایی زیاد نیست و بیشتر در مشهد، قم، شیراز و اصفهان هستند اما واقعا تعداد آنها کم است».
به گفته وی: «این گروهها آموزش دختران را سبب گسترش فساد و تضعیف ارزش های خانوادگی و اسلامی می دانند. برداشت آنها از دین ارتجاعی، مضحک و نابخردانه است»
شخصیت های مذهبی و سیاسی زیادی با این نظریه موافق هستند. محمدعلی ابطحی از مقامات دولت اصلاحات عاملان این جنایت را با گروه بوکوحرام مقایسه کرد.
وی ضمن درخواست از دستگاه های امنیتی برای شناسایی و دستگیری افراط گرایان هشدار داد «افراط گرایی به ویژه از نوع مذهبی اش بزرگترین خطر برای هر جامعه ای است»
معصومه ابتکار معاون سابق رئیس جمهور در امور زنان در توئیتی نوشت که پلیس و قوه قضائیه باید فورا وارد عمل شوند. او این عمل را با اسیدپاشی های اصفهان در سال 2014 مقایسه کرد که در ان زنانی که حجابشان مناسب نبود هدف حمله قرار می گرفتند.
فراخوان های ضد تروریسم
شماری از مردم از دولت خواستند این اقدام را تروریستی بداند و تحقیقات ضد تروریسم را آغاز کند.
خبرگزاری فارس گزارش داد که نیروهای امنیتی سه مظنون را در ارتباط با این حملات دستگیر کرده اند. فارس افزود گزارش های تأیید نشده ای وجود دارد که این مسمومیت ها را به مجاهدین خلق مرتبط می کند؛ این درحالی است که مجاهدین در دهه های اخیر روی لابی گری با دولت های خارجی علیه جمهوری اسلامی متمرکز شده اند.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما