روز سه‌شنبه ايران و کشورهاي 1+5 موفق شدند طي مذاکراتي فشرده که براي حل و فصل برنامه اتمي ايران انجام شد، به توافق برسند با دست‌يابي به توافق هسته‌اي بين ايران و کشورهاي 1+5 پروندة برنامه اتمي ايران که بيش از يک دهه قدرت‌های جهانی را درگير خود کرده بود بسته شد. بعد از اعلام توافق باراک‌اوباما در سخنانی اين موفقيت را گامي به جلو در راستای رسيدن به جهاني سرشار از اميد و آرامش برشمرد و حسن روحانی آن را نشانه‌ای بر نتيجه‌بخش بودن گفتگو و همکاريیهای سازنده بين طرفين مناقشه دانست. اما اسرائيل اين توافق را نپذيرفت و قول داد که در مقابل آنچه تسليم تاريخی کشورهای غربی به‌ويژه آمريکا ناميد بايستد.

در گام بعدی توافق به‌دست آمده در کنگره آمريکا مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت هر چند اوباما به ‌صراحت اعلام کرد که در مقابل اقداماتِ کنگره، براي بي‌اثر نمودن توافق کوتاه نيامده و آن را وتو خواهد کرد. اوباما در ادامه گفت: که بايد فرصتی را که توافق برای حرکت در مسيری درست پيش‌ روی ما قرار میدهد مغتنم بشماريم. براساس متن توافق‌نامه، ايران در ازای برداشته شدن تحريم‌های آمريکا، اتحاديه اروپا و سازمان‌ملل با برقراری محدوديت‌های بلندمدت بر برنامه اتمی خود موافقت خواهد کرد همچنين متعهد مي‌شود که براي ده‌سال ذخاير اورانیوم غنی شده خود را خنثی کرده و تعداد سانتريفوژها را کاهش دهد.

اين توافق هم براي باراک اومابا و هم حسن روحانی يک پيروزی سياسی محسوب ميشود؛ دو رهبری که از جانب مخالفانِ توافق، زير فشار شديد داخلی قرار داشتند. باراک اوباما وعده داده بود که روابط آمريکا با دشمنان تاريخی اين کشور را بهبود بخشد و روحانی نيز دو سال پيش با وعده بهبود چهره ايران در جهان و خارج کردن اين کشور از انزوا به رياست جمهوری انتخاب شد. روحانی در نُطقِ تلويزيونی خود توافق را پايانی بر تحريم‌های ظالمانه قدرت‌های جهانی بر ملت ايران دانست و آن را آغازی بر همکاريهای بين‌المللی برشمرد وي عنوان کرد که اگر طرف‌های گفتگو به تعهدات خود پايبند باشند ما نيز پايبند ميمانيم.ملت ايران همواره به وعده‌های خود عمل مي‌کند. بعد از اعلام توافق مردم در خيابان‌ها به شادی پرداختند. آنان اميدوارند که اين توافق پايانی بر سال‌ها تحريم و إنزوای ايران باشد.

دو سال پيش بود که باراک اوباما مذاکره با ايران را ‌به‌صورت محرمانه آغاز کرد و همزمان روابط اين کشور با کوبا به حال عادی درآمد. وی در نُطقِ تلويزيونی خود با اشاره به اينکه در حلِ بحران‌های جهانی نمي‌توان همواره از نيروی نظامی بهره گرفت بلکه گاهی راه‌ مذاکره و دیپلماسی کارسازتر است توافق به‌دست آمده را گامي مهم در راستای دست‌يابی به جهانی امن‌تر دانست. درپی اعلام توافق بين ايران و کشورهای 1+5 نمايندگان جمهوري‌خواه کنگره مخالفت خود را با توافق به‌دست آمده ابراز داشتند «لیندسی گراهام» نامزد رياست جمهوري ـ سِناتور ايالت کارولینای جنوبی ـ آن را توافق بدی خواند که کمکي به برقراري صلح و امنيت در جهان نمیکند بلکه اوضاع را از اينکه هست بدتر خواهد ساخت. همچنين سِناتور «مارکو آنتونیو روبیو» اعلام کرد که اگر به رياست جمهوري انتخاب شود دوباره نظام تحريم‌ها را عليه ايران برقرار خواهد ساخت. جمهوري‌خواهان کنگره 60 روز فرصت دارند تا توافق را مورد بررسي قرار دهند البته در صورتي که آن را نپذيرند با وتوي اوباما روبه‌رو خواهند شد در آن صورت براي پيشبرد هدف خود نيازمند همراهي دوسومِ نمايندگان هستند به‌عبارت ديگر جمهوري‌‌خواهان براي اينکه بتوانند حرف خود را به کُرسي نشانند بايد 12 نفر از نمايندگان دموکرات را با خود همراه کنند تا بتوانند حقِ وتوي رئيس‌جمهور را بشکند امري که بعيد به نظر میرسد. امّا نامزد رياست جمهوري حزب دموکرات «هیلاری کلینتون» از توافق به‌دست آمده استقبال کرد و آن را سدي محکم در مقابل بلندپروازي‌هاي هسته‌اي ايران خواند.

دشمني ايران و آمريکا بر سراسر خاورميانه سایه انداخته است. ايران به‌عنوان يکي از قدرتمندترين کشورهاي منطقه با اسرائيل دشمني ديرينه داشته و روابط چندان دوستانه‌اي با کشورهاي عرب حوزة خليج‌فارس به‌ويژه عربستان ـ که از متحدان آمريکا محسوب مي‌شوند ـ ندارد. در سوريه، لبنان، عراق و يمن متحدان ايران و عربستان سال‌هاست که با يکديگر وارد جنگ‌هاي فرقه‌اي شده‌اند امّا عليرغم همه اينها تهران و واشنگتن دلايل محکمي براي ادامه همکاري و گفتگو با يکديگر دارند؛ مبارزه عليه دشمن مشترک و در رأس آن‌ها داعش که بخش‌هاي زيادي از خاک سوريه و عراق را در کنترل خود دارد يکي از اين دلايل است. همچنان که قبل از توافق نيز شاهد اين همکاري بوديم دو کشور در جنگ عليه داعش در عراق باهم مشارکت داشتند و در حالي که واشنگتن داعش را بمباران مي‌کرد تهران به شبه‌نظامياني که عليه اين گروه وارد جنگ‌زميني شدند کمک تسلیحاتي و مشاوره‌هاي نظامي مي‌داد. «فیلیپ هموند» وزير خارجه انگليس به خبرنگاران چنين گفت: اين توافق تنها محدود به برنامه اتمي ايران نخواهد شد بلکه مهمترين تأثير آن خارج شدن ايران از انزوایي است که دهه‌هاست به آن دچار شده. اکنون ايران مي‌تواند روابط خود را با کشورهاي غربي گسترده‌تر سازد و شرکت‌هاي غربي نيز امکان اين را خواهند يافت که در آن کشور در زمينه‌هاي تجاري و اقتصادي سرمايه‌گذاري کنند. اکنون بايد همه اطراف از فرصتي که براي يک شروع مجدد به دست امده استفاده کنند.

منبع: خبرگزاری رویترز

نویسنده: جان ایریش

مترجم: نبا

نظر شما