استفاده لبنان از حزب الله برای گرفتن امتیاز از اسرائیل

پس از آخرین جنگ بین لبنان و اسرائیل، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 1701 را تصویب کرد. لبنان در آن قطعنامه متعهد شده بود پانزده هزار سرباز ارتش را به مرز خود با اسرائیل بفرستد و سازمان ملل از لبنان می خواست حزب الله را یا خلع سلاح نماید، یا به شمال رود لیتانی منتقل کند.

ولی تمام این تعهدات پوچ و بی نتیجه بود؛ اکنون دو کشور بیش از چهار ماه است که به مبادله اتش می پردازند و دیپلمات ها در تلاش هستند تا از تشدید تنش جلوگیری کنند. جالب آنکه دولت لبنان به جای حمایت از این تلاش ها و محدود کردن حزب الله، می کوشد از این حملات به عنوان ابزار چانه زنی استفاده کند و از جامعه بین الملل و اسرائیل امتیاز بگیرد

حزب الله حملات خود را علیه اسرائیل در 8 اکتبر 2023 اغاز کرد تا جلوی حملات قدرتمند اسرائیل را به نوار غزه بگیرد. در ابتدا نجیب میقاتی نخست وزیر موقت لبنان نسبت به «ماجراجویی» حزب الله هشدار داد و دیگر مقامات و شخصیت های دولتی نیز در مورد حملات سکوت کردند؛ ولی پس از آنکه حسن نصرالله 5 ژانویه گفت که حملات حزب الله «فرصتی برای لبنان است تا خاک خود را (در 13 نقطه اختلافی) آزاد کند»، میقاتی و دیگر مقامات ارشد دولتی به سرعت به حمایت محتاطانه از حملات روی آوردند. میقاتی هوش حزب الله را ستود، حملات این گروه به اسرائیل را دفاع از خود توصیف کرد و همراستا با حزب الله آتش بس با اسرائیل را منوط به توقف جنگ اسرائیل در نوار غزه نمود. او بارها موضع نصرالله را تکرار کرد که لبنان با «فرصتی طلایی» برای پیشبرد اهداف خود در مناطق مورد مناقشه با اسرائیل روبرو است

عبدالله بوحبیب وزیر امور خارجه لبنان نیز، حزب الله را لبنانیان باهوشی خواند که بدنبال تأمین منافع کشور هستند. او افزود تا زمانی که اسرائیل تمام اختلافات ارضی باقی مانده را حل و فصل نکند، لبنان تلاشی برای خاموش کردن تفنگ های حزب الله نخواهد کرد. استدلال وی این بود «دولت لبنان برای اسرائیلی ها کار نمی کند؛ لذا نباید از آن توقع داشت که امکان بازگشت شهرک نشینان را به خانه های خود فراهم کند و در ازای آن دستاوردی نداشته باشد و امتیازی نگیرد». بوحبیب گفت لبنان تا زمانی ها که دخواسته هایش براورده نشود، مقاومت می کند

تاکنون تلاش های دیپلماتیک برای اینکه دولت لبنان مجاب شود دست از این بازی بردارد به جایی نرسیده است. دولت لبنان بر این باور است که وقتی جامعه بین الملل از توقف حملات حزب الله ناامید شود، پای میز مذاکره می نشیند. هم اکنون گزارش هایی منتشر شده که نشان می دهد برخی از کشورهای غربی تمایل خود را به حمایت مالی از اقتصاد درحال فروپاشی لبنان نشان داده اند، بدان امید که دولت لبنان را راضی به توافق بر سر آتش بس کنند. این گزارش ها نشان می دهد که باور دولت درست است و می تواند با ادامه باجگیری، در نهایت به امتیازاتی برسد. حزب الله نیز معتقد است که بی میلی واشنگتن به بروز یک جنگ بزرگ دیگر، سرانجام آن را راضی به مذاکره و دادن امتیاز می کند

حزب الله و دولت لبنان در ارزیابی ترس واشنگتن از تشدید تنش اشتباه نمی کنند. برای درک همراهی دولت و حزب الله با یکدیگر، خوب است ببینیم که آنها در ژانویه تا اکتبر 2022 که دولت بایدن برای حل مناقشه مرز دریایی لبنان و اسرائیل میانجیگری می کرد، چگونه درکنار هم کار می کردند

آن زمان حزب الله متوجه ترس و تلاش ایالات متحده برای جلوگیری از وقوع یک جنگ بزرگ دیگر در خاورمیانه شد؛ به خصوص که با حمله روسیه به اوکراین نیز مواجه شده بود و باید با مسکو مقابله می کرد. حزب الله تصمیم گرفت تا با تهدید مکرر به جنگ، از وضعیت پیش امده سوء استفاده کند و آمریکایی ها و اسرائیلی ها را وادار به توافق بر سر مرز دریایی نماید

سیر وقایع، همکاری دولت لبنان با حزب الله را اشکار کرد. نخست بیروت موضعی می گرفت و بعد حزب الله با تهدیدهای خود موضع دولت را تقویت می کرد. نصرالله این همراهی را تأیید نمود و بارها اعلام کرد که حزب الله تنها برای پیشبرد منافع ملی لبنان که در مواضع دولت بیان شده، عمل می کند. میشل عون رئیس جمهور لبنان اعتراف نکرد که بین دولت و حزب الله هماهنگی وجود داشته ولی عباس ابراهیم رئیس اداره کل امنیت لبنان و مذاکره کننده ارشد کشور در جریان تعیین مرز دریایی، در مصاحبه ای که پس از بازنشستگی انجام داد گفت: «وقتی طرف لبنانی می دید که اسرائیل در براورده کردن خواسته های لبنان مردد است، کار را به حزب الله می سپرد که تهاجمی عمل کند. نصرالله تهدید خود را به جنگ از طریق من به آموس هوخشتاین مذاکره کننده ارشد آمریکا منتقل می کرد و اسرائیل را برای دادن امتیاز تحت فشار قرار می داد». اینگونه بود که قرارداد مرزی بین اسرائیل و لبنان امضا شد

توافقی که دولت لبنان برای تعیین مرزهای زمینی و نقاط اختلاف به آمریکا و اسرائیل ارائه داده است، برای اسرائیل چیز کمی نیست. در این توافق اسرائیل می تواند در ازای واگذاری چند کیلومتر از نقاط مورد اختلاف، نه تنها با لبنان آتش بس کند، که تبعیت کامل این کشور از قطعنامه 1701 را بدست آورد و به هشتاد هزار شهروند آواره اسرائیلی اجازه دهد تا با رفع دائمی تهدید همیشگی حزب الله، سالم به خانه های خود برگردند

نکته اینجاست که لبنان به اعترافات مقامات خود، هرگز حزب الله را خلع سلاح نخواهد کرد. بوحبیب اذعان دارد که حزب الله به میل خود محدودیت ها را نمی پذیرد «این اقدام به جنگ داخلی منجر می شود و کشور را ویران می کند. شخصا اگر قرار باشد بین جنگ داخلی و جنگ منطقه ای یکی را انتخاب کنم، گزینه دوم را انتخاب خواهم کرد»

منبع: شورای آتلانتیک

مترجم: فاطمه رادمهر