طی روزهای گذشته مردم ترکیه درمقابل سفارت چین دست به تجمع اعتراضی گسترده ای زدند، در این تظاهرات که با چاشنی خشونت نیز همراه بود ، معترضان خشمگین به یک رستوران چینی حمله برده و شیشه‌های آن را شکستند. دولت ترکیه سفیر چین را احضار کرد، تا به ممنوعیت‌هایی که گفته می‌شود چین برای مسلمانان اویغور در انجام فرائض مذهبی در ماه رمضان وضع نموده است اعتراض کند؛ ترکیه همچنین اعلام آمادگی نمود که پناهجویان اویغور را بپذیرد؛ در پی این اقدامات وزارت خارجة چین به شهروندان خود در خصوص سفر به این کشور هشدار داد. این اوّلین بار نیست که بین دو کشور بر سر مسلمانان اویغور تنش ایجاد شده است؛ در سال 1388 در پی درگیری بین اویغورها و چینی‌های هان 184 تن کشته شدند. این حادثه که بدنبال انتشار اخباری مبنی بر حملة چینی‌ها به مهاجران اویغور در جنوب چین روی داد، موضع‌گیری شدید ترکیه را در پی داشت. رجب طیب اردوغان نخست وزیر وقت ترکیه حوادث چین را نسل‌کشی نامید و وزیر تجارت و صنایع ترکیه نیز کشورش را به تحریم کالاهایی چینی فراخواند. چین که 137 نفر از کشته شدگان را از قومیت «هان» اعلام کرد، از رجب طیب اردوغان خواست تا اتهام نسل‌کشی را پس بگیرد، چین همچنین این اظهارات را بی‌اساس، غیر مسئولانه و دخالت در امور داخلی خود دانست.
مسلمانان چین چه کسانی هستند؟
حدود چهل میلیون نفر از جمیعت چین را مسلمانان تشکیل می‌دهند که متشکل از اقوام گوناگونی می باشند. «هویی ها» بزرگترین گروه از مسلمانان این کشورند، که به زبان چینی صحبت می‌کنند و به لحاظ قومیتی چینی محسوب می شوند. بعد از مرگ مائو بنیانگذار کمونیسم در چین، که در زمان حاکمیت وی همة اقلیت‌ها تحت ظلم و فشار بودند، هویی‌ها از امنیت و آزادی بیشتری برخوردار شدند و به جز محرومیت از مشارکت سیاسی، هم‌اکنون با دولت مرکزی مشکلی ندارند. دومین جمعیت بزرگ مسلمانان چین اویغورها هستندکه از نژاد ترک بوده و به زبان ترکی اویغوری صحبت می‌کنند. اویغورها ساکن استان سین‌کیانگ به مرکزیت اورومچی می‌باشند، استانی که به دلیل وجود ذخایر عظیم طبیعی همواره مورد توجه دولت بوده است.
مشکل اویغورها و دولت چین بر سر چیست؟
استقلال طلبی همواره یکی از خواسته های اصلی اویغورها بوده است؛ البته فشار و سرکوب دولت مرکزی را نباید در رشد و تقویت این دیدگاه نادیده گرفت. حکومت چین از 938 مدرسة زبان عربی که در سال 1989 مشغول به کار بودند، آخرین مدرسه را در سال 1996 تعطیل کرد؛ سال 2005 سی‌وهفت دانش‌آموز به جرم آموختن اسلام، در کلاس‌های آموزشی اسلامی دستگیر شدند و دانشجویان به جرم اعمال دینی از دانشگاه‌ها اخراج گشتند؛ شاغلینی که نماز می‌خواندند، از کار اخراج شدند؛ امامان 23 هزار مسجد این ناحیه مجبورند نام و تعداد نمازگزاران مساجد خود را به ماموران دولتی گزارش دهند؛ ریش بلند برای مردان جوان ممنوع است؛ افراد زیر 18 سال نمی‌توانند برای اقامه نماز به مساجد وارد شوند؛ محدودیت‌هایی در پوشیدن حجاب برای زنان اعمال گشته و کسانی که پوشش اسلامی داشته باشند، نمی‌توانند از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند؛ حتی برگزاری گردهمایی‌هایِ فرهنگی و سنتی برای مردان، از جمله مجالس بحث و گفتگو، موسیقی و عیدهای مذهبی به نُدرت در چین مجاز است. روزه‌داری کارکنان و کارمندان دستگاه‌های دولتی، دانش‌آموزان، دانشجویان و معلمان ممنوع شده و رستوران‌ها باید در این ماه به فعالیت روزانه خود ادامه دهند؛ امری که موجب گشته است برخی از مسلمانان اویغور برای انجام مناسک مذهبی و روزه گرفتن به قزاقستان سفر کنند. علاوه بر اینها مخالفان، دولت چین را متهم می‌کنند که به‌منظور تغییر در ترکیب قومی این استان و محو فرهنگ بومی مردم، چینی‌های «هان» را تشویق به مهاجرت به این منطقه می‌کند؛ هم اکنون45% جمعیت این استان را ایغورها تشکیل می‌دهند و 40% نیز از قوم «هان» هستند. امّا در طرف مقابل، دولت چین این اقدامات را مبارزه با افراط‌گرائی اسلامی می‌داند و سعی در تروریست خواندن استقلال طلبان دارد؛ در این میان اقدامات گروه‌های تندرو و توسل به خشونت توسط آنان، دستاویز مناسبی برای دولت در اثبات ادعاهای خود فراهم نموده است.
سال 1392 یک خودرو در میدان تیان‌آن‌من پکن به میان جمعیت راند و سپس آتش گرفت؛ پکن این حادثه را که 5 کشته در پی داشت حملة تروریستی اعلام کرد و چند اویغور را به ظن دست داشتن در این حمله بازداشت نمود. در حادثة دیگر که در سال 1393 روی داد افرادی با پرتاب بمب و چاقو، به مردم حاضر در خیابان یورش بردند و شماری را کشته و زخمی کردند؛ حمله ای که اقلیت اویغور مظنونین اصلی آن بودند. همچنین در ادامه اقداماتی از این دست، در همان سال پلیس شش مظنون بمب‌گذاری را به ضرب گلوله کُشت؛ طبق گزارش‌ها ساکنان مردی را مشاهده کردند که مشغول حمل بسته‌ای مشکوک بود؛ هنگامی که پلیس به او نزدیک شد، به جمعیت یورش برد و سعی کرد بمب را منفجر کند، امّا پلیس او را کشت و پس از آن 5 نفر دیگر که سعی در انفجار بمب داشتند نیز کشته شدند. انتشار اخباری مبنی بر حضور برخی از مسلمانان اویغور در کنار داعش، در عراق و سوریه که تعداد آنان به 300 تن می‌رسد، مؤید برخی از ادعاهای دولت است؛ ولی تحلیل‌گران این ناآرامی‌ها را ناشی از سیاست‌های سرکوب‌گرانة دولت می‌دانند و معتقدند که چین برای توجیه اقدامات خود در اعمال محدودیت‌های بیشتر در سین‌کیانگ، درباره خطر اسلام‌گرایی در این منطقه اغراق می‌کند.
نظر شما