• به رسمیت شناختن هویت کودک
• رعایت حق کودک در زندگی همراه با والدین، مشروط به عدم تعارض با مصلحت کودک
• تلاش در جهت جلوگیری از فروپاشی نظام خانواده
• توجه به مسئله‌ی آزادی بیان کودک
• پشتیبانی از کودکان در مقابل هر نوع بی‌توجهی و دشمنی
• حمایت از کودکان بی‌سرپرست
• ارائه‌ی خدمات بهداشتی و بررسی مستمر کودکان در مراکز بهداشتی - درمانی مخصوص آنها
• رعایت حقوق کودکان اقلیت‌های مذهبی برای انجام مراسم مذهبی، مطابق با زبان و فرهنگ بومی‌شان
• رعایت حقوق کودک در موضوع فعالیت‌های فرهنگی در اوقات فراغت
• محافظت از کودکان در مقابل هر نوع سودجویی.
روانشناسان دوران کودکی را دوره‌ی بسیار حساس زندگی انسان توصیف کرده‌اند. از سوی دیگر، این زمان، دوره‌ی انعطاف‌پذیری زندگی انسان نیز قلمداد می‌شود؛ چرا که انسان در این دوران، عادت‌ها و الگوهای رفتاری خویش را برای کاربست در تمام طول زندگی، به دست می‌آورد. از این رو، روانشناسان این دوران را به اصطلاح دوران شکل‌گیری نامیده‌اند؛ زیرا در این موسم از زندگی، سیستم عصبی و به ویژه بخش مغز، از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است. بنابراین، در این فصل از حیات، چارچوب هوش آدمی، شکل می‌گیرد و در پی آن توانمندی عقلی او سامان می‌یابد و درست در همین بازه‌ی زمانی، رشدی متناسب و متوازن خواهد یافت که شخصیت آینده‌ی وی را می‌سازد.
اهمیت دوران کودکی در کسب ارزش‌ها والگوهای رفتاری خلاصه می‌شود. حتی اگر انسان رفتار‌های نیکو، ارزش‌ها و اخلاق والا را در این دوران به دست آورد، باز هم ممکن است به دلیل شکل‌گیری ناتمام شخصیت، در مسیر رشد طبیعی خویش به اخلاق ناپسند نیز دچار گردد. این امر هنگامی که انسان به رشد و بالندگی می‌رسد و جامعه بر او تأثیر می‌گذارد، به ویژه زمانی که شرایط برای بازتولید رفتار بد و استحکام‌بخشی به آن مطلوب‌تر شود، رخ می‌نماید. اما این بدان معنا نیست که انسان بالغ، نمی‌تواند رفتارش را اصلاح کند، بلکه همه چیز قابلیت اصلاح را داراست. بی‌تردید رفتار انسان، متأثر از شرایط است؛ از این رو، تغییر شرایط در تغییر رفتار انسان منعکس می‌شود، در نتیجه کودک، ثمره‌ی خصلت‌های تثبیت شده و محیطی خواهد بود که در آن رشد و نما یافته است.
عراق یکی از کشورهای عربی است که اکثریت مردم آن مسلمان هستند. این کشور، همواره در معرض جنگ‌های پی‌در‌پی، سلطه‌ی دیکتاتوری و به دنبال آن جنگ‌های داخلی برخاسته از فرقه‌گرایی، تغییر در زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی، ترویج تعصبات فرقه‌ای، بحران در سیستم تربیت کودکان، کوتاهی و سهل‌انگاری در ترویج روح آموزش و رسیدگی به کودکان بوده است.
در اینجا، بایسته است به بررسی فهرست‌وار تعدادی از مهم‌ترین آسیب‌های مربوط به دوران کودکی که کودکان عراقی را مورد تهدید قرار می‌دهد، بپردازیم. آسیب‌هایی که جلوگیری از پیامدهای خطرناک آن، اقدام بشردوستانه‌ی همگان را می‌طلبد:
1. شیوع ترک تحصیل کودکان از مدارس ابتدایی و متوسطه، به علت فشار مداوم شرایط زندگی و عدم توانایی خانواده‌های عراقی بر تأمین ملزومات تحصیلی فرزندان‌شان.
2. مشارکت تعداد زیادی از کودکان در بازار کار ناشایست، برای کمک به خانواده‌هایشان در شرایط سخت که محرومیت کودکان از فرصت‌های رشد طبیعی، روانی و آموزشی را در پی دارد.
3. پدیده‌ی بهره‌کشی فردی و گروهی از کودکان به وسیله‌ی ایجاد ناتوانی‌های جسمی در آنان، به منظور جلب منافع اقتصادی
4. استفاده از کودکان در جرم‌های سازمان‌دهی شده، انجام عملیات انتحاری و غیره.
5. عدم توانایی مؤسسات آموزشی دولتی از حمایت، تأمین رفاه و امنیت کودکان یتیم و کودکانی که والدینشان قربانی جنگ‌های مختلف یا عملیات‌های انتحاری شده‌اند.
6. محدود سازی تفکر کودکان در بستر تعصبات فرقه‌گرایانه یا قوم‌گرایانه
7. مهاجرت کودکان با خانواده‌هایشان یا جدا شدن از آنها به دلیل جنگ‌های داخلی، جنگ‌های آزادسازی سرزمین‌های عراق یا جنگ‌های پاکسازی قومی
8. گسترش بیماری‌های همه‌گیر، عفونی و غیر قابل پیشگیری در میان کودکان، در اثر فقدان بررسی‌های مستمر پزشکی برای اطمینان از سلامت کودک.
9. نبود فعالیت‌های تفریحی، سرگرمی و نشاط‌بخش فرهنگی به منظور جهت‌دهی مناسب به اوقات فراغت و استعداد کودکان.
10. گسترش بیسوادی که رهاورد فقر اقتصادی خانواده یا ناآگاهی ایشان از ضرورت تحصیل فرزندان‌شان است.
11. تضعیف شخصیت کودکان، به دلیل تنبیه فیزیکی یا برخوردهای خشونت‌آمیز با آنها در محیط خانه، مدرسه و غیره.
پیمان‌نامه‌ی جهانی حقوق کودک، انگیزه‌ای قوی برای دفاع از کودکان عراقی پدید آورده است؛ انگیزه‌ای که آدمی را در جهت ارتقاء نیازهای کودکان در زمینه‌‌های آزادی، آموزش و پرورش و زندگی شرافتمندانه سوق می‌دهد. امید است تا این رویکرد، به دور از جنگ و تعصبات مخرب، فرصتی برای احیای مناسبات دوران کودکی را فراهم آورد.
مترجم: ط.مکارمی
نظر شما