نقش آیت الله سیستانی در کاهش تنش های فرقه ای در عراق

بهمن سال 93 بود که آیت‌الله سیستانی مرجع پرنفوذ و مقتدر شیعیان در بیانیه‌ای، 20 نکته و توصیه را برای مبارزه با داعش به هواداران خود اعلام کرد. گویی پیشاپیش می‌دانست که ممکن است در این دست عملیات‌ها سایر گروه‌های ناظر اسلامی چون الازهر، شیعیان را در مبارزه، متهم به زیاده‌روی و تجاوز به اهل سنت کنند و به اختلاف فرقه‌ای دامن زنند. هرچند دست درازی و انتقام از جانب برخی از نیروهای رزمنده نیز دور از انتظار نبود.

با شروع عملیات بازپس گیری فلوجه، سازمان ملل نسبت به سرنوشت پنجاه هزار غیرنظامی که در آن شهر گیر افتاده اند و داعش اجازه خروج آنها را نمی دهد ابراز نگرانی کرد؛ از این رو آیت الله سیستانی بار دیگر از نیروهای حاضر در عملیات باز پس گیری این شهر خواست از خود خویشتن داری نشان دهند.

شیخ عبدالمهدی کربلایی نماینده آیت الله سیستانی در کربلا با بیان اینکه ما بار دیگر بر لزوم پایبندی به توصیه ها و رهنمودهای مرجعیت دینی از سوی مبارزان حاضر در نبرد فلوجه تاکید می کنیم، بیان کرد: آیت الله سیستانی درابتدای توصیه های خود بر لزوم پایبندی به آداب عمومی جهاد تاکید کرده و گفته اند که جهاد آدابی دارد که باید حتی در تعامل با غیرمسلمانان نیز مراعات شود.

از سال 2003 که حکومت در عراق به دست اکثریت شیعه افتاد، نقش آیت الله سیستانی نیز به عنوان بزرگترین مرجع شیعی این کشور پررنگ تر شد. وی با خودداری از ورود به عرصه سیاسی کشور و با موضع گیری های به جا و مناسب خود کوشید تا از تنش های فرقه ای کاسته، ناآرامی های اجتماعی را کنترل کند و مسئولیت اخلاقی شهروندان عراقی را بالا برد. به گونه ای که در طول دوران زعامت وی نمی توان اظهار نظر یا عملکرد فرقه گرایانه ای از وی مشاهده کرد. برخی از موضع گیری های او که در کاهش تنش ها و تعدیل شرایط حاکم بر کشور تأثیر به سزایی داشت به شرح زیر است:

*وی هیچگاه خصوص شیعیان را مورد خطاب قرار نداد و همیشه با تعابیری عام با همه مردم عراق سخن گفت.

*پس از انکه داعش 220 نفر از اعضای قبیله ابونمر را در نزدیکی بغداد اعدام کرد آیت الله سیستانی از دولت عراق خواست تا به یاری قبایل سنی بشتابد.

*همزمان با اعلام فتوای جهاد با داعش، مردم را به رعایت آداب جنگ فرا خواند که برخی از این قوانین بدین شرح است: پرهیز از تجاوز و خیانت به دشمنان، حفظ جان پیران، زنان و کودکان، نهی از تندروی، مثله کردن، بریدن درختان، تعدی به جان ومال غیرنظامیان، هدف قرار دادن مظنونین پیش از اطمینان یافتن از وضع آنان، دشنام گویی به دشمنان و آزار و آسیب رساندن به اسیران، بدرفتاری با غیرمسلمانان و کافر شمردن مسلمانان حتی اگر عضو داعش باشند.

*منع از افراشتن پرچم ها و نمادهای شیعی در مراکز دولتی: نمایندگان رسمی ایشان به صراحت از نصب پرچم ها و نشانه های شیعی مختلف در دوایر دولتی یا برافراشتن آنها توسط نیروهای امنیتی دولت عراق منع کرده اند. آیت الله سیستانی این امر را عامل برافروخته شدن تنش فرقه ای در کشور دانسته و به محدود شدن این نشانه ها در اماکن دینی مثل مساجد و حسینیه ها تأکید کردند.

*ممانعت از تشکیل گروهک های نظامی: آیت الله سیستانی از آغاز تأسیس دولت جدید عراق از تشکیل گروهک های نظامی منع کرده و به ضرورت انحصار نیروی نظامی به تشکیلات رسمی دولت تأکید کرده است. از آن جمله در دیدار نخست وزیر وقت عراق نوری مالکی در آوریل 2006 از او خواست به وجود گروهک های نظامی در عراق پایان دهد.

*شیخ عبدالمهدی کربلایی و سید احمد صافی سخنگویان رسمی ایشان در خلال اعتراضات مسالمت آمیز مناطق سنی نشین در سال های 2012-2014 از مطالبات مشروع آنها حمایت کرده و خواهان رسیدگی دولت وقت به خواسته های مردم شدند.

به گفته تحلیلگران توصیه های اخلاقی آیت الله سیستانی تاکنون در کاهش موارد نقض حقوق بشر تأثیر فراوان داشته و زمینه همراهی کشورهای سنی را با عراق فراهم ساخته است.