خشونت های فرقه ای دستاویز نخبگان لبنانی

این هفته بیروت به منطقه ای جنگی تبدیل شد؛ افراد مسلح به خیابان ها آمدند و بین شیعیان و مسیحیان تبادل آتش صورت گرفت. در این درگیری ها که چهار ساعت به طول انجامید هفت نفر کشته شدند. به این ترتیب کشوری که در بحران های متعدد همچون کمبود سوخت و برق فرو رفته، این بار خطر خشونت و جنگ فرقه ای را بیش از همیشه بیخ گوش خود حس می کند و آرزوی تحقق عدالت در آن رنگ می بازد

حوالی ساعت ده صبح روز پنجشنبه، حامیان حزب الله و جنبش امل در اعتراض به طارق بیطار قاضی پرونده انفجار بندر بیروت که به کشته شدن بیش از 200 تن انجامید، به سوی کاخ دادگستری حرکت کردند. این اعتراضات پس از آن صورت گرفت که حسن نصرالله، قاضی بیطار را به بی عدالتی و سیاست زدگی متهم کرد و خواستار آن شد که فردی صادق جای او را بگیرد

وقتی تضاهرکنندگان شیعه به محله مسیحی نشین عین الرمانه رسیدند، تک تیراندازنی ناشناس از پشت بام ها آنان را هدف گلوله قرار دادند. حزب الله این حادثه را قتل های هدفمند خواند و اعلام کرد که گلوله ها به سر تظاهرگنندگان شلیک شده است. چند دقیقه پس از این تیراندازی ها، نیروهای حزب الله که مسلح به تفنگ های AK-47 و راکت انداز بودند خود را به محل حادثه رسانده و به سمت ساختمان ها شلیک کردند

در پی این درگیری ها کویت اولین کشوری بود که از شهروندان خود خواست لبنان را ترک کنند

حزب الله تک تیراندازان را وابسته به گروه قوات لبنان دومین حزب بزرگ مسیحی در پارلمان -که شبه نظامیان وابسته به آن در جنگ داخلی لبنان مشارکت داشتند- خواند. روزنامه الاخبار نیز که حامی حزب الله است عکس سمیر جعجع رهبر قوات را در لباس نازی ها چاپ کرد و اعلام نمود که وی پشت درگیری ها بوده است. ایران به روابط اسرائیل با قوات لبنان اشاره کرد و تل آویو را مسئول ایجاد درگیری ها دانست. اما جعجع مسئولیت این اتفاق را نپذیرفت و حزب الله را بدلیل حضور در محله مسیحیان مورد سرزنش قرار داد

این درگیری ها در نهایت به پایان رسید اما باعث شد که بار دیگر جو شک و بدبینی در بین مردم حاکم شود. حالا مردان جوان سیاه پوش از هر دو گروه حزب الله و قوات در محله های خود پرسه می زنند و به هم کیشان خود وعده می دهند که از آنان در برابر دیگران حفاظت می کنند

سامی نادر تحلیلگر لبنانی با تأکید بر افزایش تنش های فرقه ای می گوید مسیحیان احساس می کنند که محله های آنها بیشترین آسیب را از انفجار بندر بیروت دیده و حزب الله با تهدید بیطار سعی در کتمان حقیقت دارد «این احتمال وجود دارد که وقتی مسیحیان شیعیان را در خیابان های خود دیدند واکنش نشان دادند؛ اما اینکه تک تیراندازان ساعت ها از پشت بام ها معترضان را هدف می گرفتند، نشان می دهد که این اقدام از قبل برنامه ریزی شده بوده است»

ارتش لبنان 9 نفر را بازداشت کرده اما هنوز اسامی و وابستگی سیاسی آنان را افشا ننموده است. به عقیده چند تحلیلگر، خشونت های روز پنجشنبه این پیام را به لبنانی ها فرستاد که آنان باید از بین صلح و عدالت یکی را انتخاب کنند. به گفته ناجی بختی مدیر بنیاد سمیر قصیر که در زمینه حقوق بشر فعالیت می کند «پیامی که پشت این درگیری های هدفمند وجود داشت این بود که مردم به صلح (هرچند شکننده باشد) نمی رسند مگر اینکه امید پاسخگویی مسئولان و تحقق عدالت را کنار بگذارند». وی افزود: «ظاهرا زیر خاکستر و اوار انفجار بیروت جزئیاتی نهفته که حزب الله ترجیح می دهد مدفون باقی بماند و افشا نشود»

مکرم رباح استاد دانشگاه آمریکایی بیروت نیز می گوید حزب الله عمدا مانع از تحقیقات می شود «من واقعا معتقدم که تحقیقات این پرونده حزب الله را درگیر می کند زیرا نیترات ذخیره شده در بندر بیروت متعلق به رژیم سوریه بود». ماه ژانویه یک روزنامه نگار لبنانی گزارش داد شرکتی که نیترات آمونیوم ذخیره شده در بندر بیروت را خریداری کرده، به دو بازرگان روس مرتبط است که با بشار اسد رئیس جمهوری سوریه ارتباط دارند

طبق گزارش ها انجمن قضات لبنان درخواست ها برای برکناری بیطار را رد کرده و بر لزوم اطمینان از استقلال قضایی تأکید نموده است

حزب الله، بیطار را دست نشانده آمریکا می داند و الیاس فرحت ژنرال بازنشسته ارتش لبنان نیز بر تردیدهایی که حزب الله در مورد صداقت بیطار دارد مهر تأیید می زند. به گفته فرحت: «بیطار در بازجویی و تعقیب افراد، گزینشی عمل کرده است». وی افزود که بیطار از وزیران دادگستری و دفاع کشور بین سالهای 2013 و 2020 که از وجود نیترات آمونیوم مطلع بودند و علیرغم هشدارها در مورد خطرناک بودن ذخیره این مواد هیچ کاری انجام ندادند هیچ سؤال و بازخواستی نکرده است. «برای ادامه تحقیقات باید بیطار را اخراج کرد و قاضی دیگری تعیین نمود که به واقع بر حادثه انفجار تمرکز کرده و در این زمینه تحقیق کند»

به گفته کارشناسان حقوقی، حزب الله می خواهد تحقیقات صرفا بر نحوه انفجار نیترات متمرکز باشد درحالیکه شهروندان خواهان تحقیق کامل و همه جانبه از جمله نحوه رسیدن مواد منفجره به بندر بیروت و اینکه ایا مواد متعلق به دولت سوریه بوده و توسط حزب الله محافظت می شده یا نه، هستند

به نظر می رسد تلاشی که برای کشف حقیقت صورت گرفته باعث نگرانی گروههای سیاسی و صاحبان قدرت شده است. اما این افراد و گروهها، مسلح هستند و نشان داده اند که ابایی از استفاده از سلاح های خود ندارند. این بدان معنا است که لبنانی ها مجبور هستند برای حفظ صلح بار دیگر عدالت را کنار بگذارند

*منبع: فارین پالیسی

مترجم: فاطمه رادمهر

*ترجمه مقاله فوق صرفا به منظور آشنایی با نظرات نویسنده بوده و به معنای تأیید مطالب گفته شده نمی باشد