آمارهای رسمی اعلام شده نشانگر این است که شیوع ۱۲٫۷ افسردگی در ایران، ۱۶٫۵ درصد زنان و ۱۰٫۸ درصد مردان را درگیرکرده و این بیماری روانی طی ۲۶ سال گذشته در کشور دو برابر شده است. علاوه بر آن این آمارهای تکان دهنده بیانگر این است که در انواع بیماری‌ها ما با «بار بیماری» به نام ” افسردگی” در جامعه مواجه هستیم. همچنان که بر اساس ارزیابی های جهانی “افسردگی” طی سال‌های آینده به عنوان سومین بیماری شایع جوامع بیشترین هزینه های سلامت را به جوامع تحمیل خواهد کرد.
به گزارش شفقنا زندگی، افسردگی، استرس، اضطراب و مفاهیمی این چنینی موضوعی ناآشنا برای ما نیست سال‌های سال است که کارشناسان، فعلان عرصه سلامت، رسانه ها و حتی مسئولان نسبت به شیوع افسردگی در جامعه هشدار میدهند و آمار و ارقام های قابل تامل و نگران کننده ای در این زمنیه اعلام می کنند. بطوریکه در سال ۹۰ پژوهشی انجام شد که در آن از وجود علائم افسردگی در بیش از ۱۲ درصد جمعیت ایران سخن به میان آمد. این پژوهش در قالب طرح پیمایش ملی سلامت روانی بر روی ۷ هزار و ۸۸۶ فرد ۱۵ تا ۶۴ ساله تمرکز کرده بود که نتیجه آن پی‌بردن به ۱۲٫۷ درصد اختلال افسردگی در جمعیت عمومی مردم بود. بر اساس این مطالعه ۱۰٫۳ درصد مردان و ۱۵٫۴ درصد زنان اختلال افسردگی داشته‌اند.
روند آماری افسردگی در ایران
نکته نگران کننده این بود که این آمارها در سال‌های بعد با تغییرات رو به رشدی ارائه شدند. گزارشی که از سوی دکتر هاشمی وزیر بهداشت ارائه شد بیانگر این است که در حال حاضر حدود ۱۲تا ۱۴ درصد جامعه ایران یعنی حدود ۵ میلیون نفر افسردگی دارند و این میزان طی ۲۶ سال گذشته در کشور دو برابر شده است بطوریکه استان تهران بیشترین و استان های یزد و گیلان کمترین میزان افسردگی را به خود اختصاص داده است. او تاکید در این گزارش می کند: میزان افسردگی در زنان جامعه ۱۶٫۵ و در مردان حدود ۱۰٫۸ درصد است و درواقع شیوع افسردگی در زنان حدود ۵۰ درصد بیشتر از مردان است و لازم است اقدامات جدی در این زمینه بکار گرفت.
ابتلا ۳۵۰ میلیون نفر به افسردگی در جهان
آخرین بررسی‌های انجام شده نیز توسط سازمان جهانی بهداشت نشان می دهد حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون نفر در جهان به افسردگی مبتلا هستند و ایران جزو کشورهایی است که از نظر میزان افسردگی در رده های زیر ۱۰ کشورها قرار گرفته است و شیوع آن در بین زنان کشور سه برابر بیش از مردان است.در این بررسی‌ها آمده که سن ابتلا به بیماری افسردگی ۲۰ تا ۵۰ سال و متوسط آن در ۳۰ سالگی است. همچنین شیوع افسردگی در دختران مجرد و زنان مطلقه بیشتر از افراد دیگر است.
وقتی افسردگی ” انگ” می شود
اینکه آمار افسردگی در جامعه ایران بسیار بالا است نگران کننده است اما نگران کننده تر از آن این است متاسفانه بسیاری از افراد جامعه ما و البته برخی جوامع در حال توسعه که به افسردگی مبتلا هستند این بیماری را به نوعی انگ می‌دانند و از دریافت خدمات مشاوره‌ای و روانی توسط متخصصین خودداری می‌کنند. به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت به منظور تسهیل مراجعه این افراد به متخصصان روانشناختی سال جاری را با عنوان «در مورد افسردگی صحبت کنیم» نامگذاری کرده است. در واقع هدف از این نامگذاری نوعی انگ‌زدایی از افرادی است که علائم و نشانه‌های افسردگی را دارند اما به دلیل خجالت و یا هر عامل دیگر از رفتن به مراکز مشاوره و درمانی خودداری می کنند.
افسردگی و ۵ علایم آن از نگاه دکتر محمدحسین جعفری، روانپزشک
در همین راستا دکتر محمد حسین جعفری، روانپزشک در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی می گوید: وقتی از افسردگی صحبت می کنیم تصویری از یک نوع بیماری عاطفی – روانی تداعی می شود. افسردگی، یکی از بیماری های شایع عاطفی است که موجب عدم لذت بردن از زندگی می گردد. در واقع، فرد افسرده دچار یک نوع عذاب روحی می شود که بر روابط اجتماعی و شخصی وی اثر منفی می گذارد و گاهی اوقات نیز برگشت ناپذیر است.
وی در ادامه با بیان اینکه شناخت علایم افسردگی مهم ترین راهکار برای درمان این بیماری است، می افزاید: متاسفانه بسیاری از افراد علایم و نشانه های افسردگی را تشخیص نمی دهند در صورتی که اگر با این علایم آشنا باشند می توانند در درمان زودهنگام آن نیز اقدام کنند. به طور طبیعی افراد در طول زندگی با ناملایمات زیادی مواجه می شوند که طبعات آن غمگینی و تنها گزینی است ولی وقتی این علایم با یک سری نشانه ها همراه باشد زمینه بروز اختلال را فراهم می کند و افراد از بعد رفتار تحت تاثیر قرار می گیرد یعنی رفتار و ارتباطاتش محدود می شود و فرد علاقه ای به تعاملات اجتماعی و تحرک ندارد.
دکتر جعفری تاکید می کند: در واقع علایم افسردگی از چهار جهت رفتاری( حالت های فیزیکی نظیر خستگی و ضعف جسمانی، ناآرامی، کاهش عمومی فعالیت و …)، هیجانی نظیر( غمگینی، ناامیدی، خشم، اضطراب، نگرانی و..)، زیستی نظیر(کاهش اشتها و وزن، اختلال های هضمی، فشار خون، ناآرامی درونی و …)، شناختی نظیر( داشتن بازخورد منفی نسبت به خود ودیگران، مشکلات تمرکز، بی اعتمادی، عدم اعتماد به نفس، بی هدف بودن، داشتن افکار خودکشی و …)و انگیزشی نظیر( فقدان تمایل به پیشرفت، انتظار شکست، کناره گیری و اجتناب از مسئولیت های خود، افزایش وابستگی به دیگران و…) به راحتی قابل تشخیص است.
به گفته این روانپزشک، افسردگی های خفیف تر با مراجعه به مشاوره درمانی و مراجعه به مراکز خدماتی قابل درمان است اما در سطوح شدید تر آن در کنار روان درمانی، دارو درمانی هم باید انجام بگیرد. چون در این نوع از افسردگی فرآیند زیستی هم دخیلند بعد از این درمان ها برنامه های تغییر رفتار، تغییر در سبک زندگی، در بهبودی شخص اهمیت به سزایی دارد.
افسردگی بین زنان و روستاییان شایع تر است
این روانپزشک میزان افسردگی در زنان را بیشتر از مردان می داند و می گوید: شیوع افسردگی در مطالعات مختلف در زنان و سالمندان بالاتر گزارش شده است .بزرگ ترین مطالعه همه گیرشناسی سلامت روان در کشور به وسیله آقای دکتر نوربالا و همکارانشان روی یک نمونه۳۵۰۱۴ نفری از سراسر کشور انجام شده است. یافته های این مطالعه نشان داد شیوع تخمینی مشکلات سلامت روان در مناطق روستایی کشور ۳/ ۲۱ درصد و در مناطق شهری ۹/ ۲۰ درصد است.
به گفته این روانپزشک، ۲۱ درصد از افراد مورد مطالعه فوق علایم افسردگی، ۸/ ۲۰ درصد علایم اضطرابی، ۹/۱۷ درصد علایم جسمی و ۲/ ۱۴ درصد اختلال کارکرد اجتماعی داشتند. شیوع مشکلات سلامت روان با افزایش سن رابطه مستقیمی داشت و در افراد متاهل، بیوه، طلاق گرفته و بازنشسته شیوع بالاتری مشاهده گردید. شایع ترین علامت افسردگی علاوه بر خلق افسرده، علایم جسمی بود.
بیشترین جمعیت افسرده در ایران
وی در پاسخ به اینکه چه کسانی بیشترین قربانیان افسردگی در ایران هستند به نتایج پژوهشی در این زمینه اشاره می کند و می گوید؟ نتایج مطالعات گسترده دکتر منتظری، دارای دکتری سلامت همگانی با گرایش اپیدمیولوژی و همکارانش بر روی ۴۴ مقاله فارسی و ۱۲ مقاله انگلیسی سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۸ منتشره در مجلات معتبر علمی – پژوهشی داخلی و بین المللی که در ایران انجام شده است، نشان می دهد بیوه ها ومطلقه ها، افراد متاهل، بیشترین جمعیت افسرده و افراد مجرد کمترین جمعیت افسرده در کشور را تشکیل می دهند.همین نتایج حاکیست که افسردگی در زنان و دختران بیشتر از مردان است؛ بطوری که زنان ۷٫۱ برابر مردان افسرده اند.
وی در ادامه یادآور می شود: طبق یافته های فوق شیوع افسردگی در جمعیت روستایی و شهرهای کوچک به نسبت شهرهای بزرگ بیشتر است. همچنین این یافته حاکی از آن است که باروری و ناباروی زنان سهم مهمی از مطالعات مربوط به افسردگی در ایران را تشکیل می دهد. نکته مهم دیگر این یافته ها آن است که با افزایش سن، میزان افسردگی نیز افزایش می یابد.
این روانپزشک با بیان اینکه افسردگی در جامعه بیماری مسری است و باید سریع درمان شود می گوید: از دیدگاه متخصصان روانشناختی و کارشناسان امور سلامت افسردگی یک بیماری مسری است که می تواند جامعه را درگیر خود کند چرا که عواطف و هیجانات منفی از فرد افسرده به افراد دیگر سرایت می یابد و نباید نسبت بدان متفاوت بود.
رابطه افسردگی و نشاط اجتماعی از نگاه دکتر الهام تقی پور، روانشناس اجتماعی
افسردگی یک بیماری فردی نیست علل و عوامل مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی و غیره در بروز آن دخیل است بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند هر چه در جامعه ای نشات و شادی وجود داشته باشد و زمینه های بروز هیجانات درونی برای افراد فراهم باشد میزان شیوع افسردگی به مراتب در آن جامعه کمتر است.
در این رابطه دکتر الهام تقی پور روانشناس اجتماعی در گفت و گو با شفقنا زندگی، می گوید: احساس شادی به عنوان یکی از مهم ترین شاخصه های کیفیت می تواند نشانگر سطح کامیابی افراد و سلامت روانی آنها در زندگی باشد، در واقع بیشتر اوقات شادی هدف نهایی یا هدف مطلوب افراد عنوان می شود و از آن می توان به عنوان شاخصی تعریف کرد که افراد با نگرشی مثبت، موقعیت کلی زندگی خود را ارزیابی کنند.
این روانشناس اجتماعی گفت: هر چه تفریحات سالم در درون جامعه مهیا باشد؛ پویایی و بالندگی بهداشت روانی بیشتر می شود، بنابراین نکته اساسی در نوع نگرش افراد و تصورهای غالب افراد نسبت به تفریح، سرگرمی، اوقات فراغت و میزان باور به کاهش تنش ها و اضطراب های اجتماعی است که مهم تلقی می شود.
وی همچنین افسردگی را یکی از نشانه های اصلی نبود شادی در جامعه می داند و تصریح می کند: شاد بودن جامعه یکی از عوامل بسیار موثر در توسعه‌ی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است و بالا بودن آمار طلاق، وجود انواع نابسامانی‌های خانوادگی، کاهش میل و رغبت تحصیلی و کاهش تولید و غیره در جامعه نشان دهنده عدم وجود شادکامی و نشاط اجتماعی در آن جامعه است.
به گفته این روانشناس اجتماعی، در جوامعی که برای شاد بودن افراد برنامه مشخصی نیست، غم‌ها و نگرانی‌ها در این جوامع بیشتر از شادی‌ها و هیجانات مثبت است بنابراین در این جوامع با پدیده افسردگی بیشتر مواجه هستیم.
او در ادامه با بیان اینکه در انواع بیماری‌ها ما با «بار بیماری» مواجه هستیم می‌گوید: سازمان جهانی بهداشت برآورد می‌کند که افسردگی در طی سال‌های آینده یکی از اصلی‌ترین بارهای بیماری‌ها رادارد.
بهانه های آغازگر شادی در جامعه کم است
این روانشناس اجتماعی در پایان با تاکید بر اینکه بهانه های آغازگر شادی و نشاط در زندگی های امروزی جامعه ایران بسیار محدود است افزود: یکی از معضلات ومشکلات جوامع امروزی شیوع بالای اختلالات و بیماریهای روانی نظیر افسردگی، استرس و اضطراب است اگر چه این مشکلات روانی همیشه در اجتماعات بشری وجود داشت، اما بطور یقین هر اندازه جامعه به سمت ماشینی و صنعتی شدن پیش می رود و ارتباطات جمعی افراد تحت تاثیر این تحولات به اصطلاح مدرنتیه قرار می گیرد و شیوع بیماریهای روانی نیز در مقایسه با گذشته افزایش می یابد، بنابراین افراد همواره دنبال بهانه هایی هستند که از این همه استرس و فشار دور و مدتی در آرامش و آسایش فکری زندگی کنند.
منبع: شفقنا
messages.comments