راز عملکرد خوب نظام آموزشی اروگوئه در دوران شیوع کرونا چیست؟

دو هفته از شروع نخستین روز مدارس گذشته بود که کرونا در اروگوئه شیوع پیدا کرد و منجر به تعطیلی مراکز آموزشی شد؛ اما این مسئله در تحصیل آملیا به عنوان یک کودک کلاس اولی تأثیر چندانی نگذاشت. او الفبا را از طریق آموزش دیجیتال آموخت؛ درس های ریاضی برایش بسیار سرگرم کننده بود؛ هر هفته سه بار ویدئو کنفرانس داشت و می توانست معلم و همکلاسی های خود را بهتر بشناسد؛ حتی با آموزش و نظارت معلم ورزش خود، در خانه تمرینات ژیمناستیک انجام می داد.

این میزان رضایت از آموزش درحالی است که مدرسه آملیا دولتی است نه خصوصی. دولت اروگوئه –کشور کوچکی که بین آرژانتین و برزیل قرار دارد- به همه دانش آموزان تبلت داده، سالها است که روی آموزش دیجیتال سرمایه گذاری کرده و امکان دسترسی به این نوع از آموزش را برای همه فراهم ساخته است. سیستم آموزشی کشور نسبت به سایر کشورهای منطقه و حتی بسیاری از کشورهای متمولِ غربی آمادگی بیشتری برای کنار آمدن با شرایط ناشی از شیوع کرونا از خود نشان داده است. درحالیکه برخی از معلمان آلمان تا چند هفته پس از آغاز همه گیری، با دانش آموزانشان ارتباطی نداشتند، در اروگوئه بین معلمان و دانش آموزان ارتباط دائمی وجود داشت و تبادل اطلاعات به راحتی صورت می گرفت. کتاب های درسی دیجیتال، انجام آزمایشات علمی، دادن تکالیف به شکل بازی و معما، برگزاری ویدئوکنفرانس های جذاب، تمرین های شخصی و گفتگو بین دانش آموزان و معلمان برای رفع ابهامات و حل مسئله، از جمله خدماتی بود که از همان ابتدای شیوع، سیستم آموزشی اروگوئه به دانش آموزان ارائه داد.

از زمانی که اروگوئه –در کنار پنج کشور دیگر- سیاست هر دانش آموز یک لپ تاپ را در پیش گرفته است، ده سال می گذرد. علاوه بر تبلت، اروگوئه در میادین کشور از جمله مناطق روستایی اینترنت رایگان نصب کرده و اقدام به تأسیس یک آژانس دولتی به نام Plan Ceibal برای آموزش دیجیتال نموده است.

همه اینها باعث می شود که اروگوئه -در منطقه ای از جهان که روند آموزش بسایر بد و فاجعه بار است- یک استثنا باشد. به گفته یونیسف سال 2020 برای میلیون ها دانش آموز در آمریکای لاتین از منظر آموزش سال خوبی نبود؛ حدود یک سوم کودکان اصلا چیزی یاد نگرفتند و بیش از سه میلیون کودک، دیگر به مدرسه باز نخواهند گشت. کارشناسان معتقدند با ادامه قرنطینه و تعطیلی مدارس سال 2021 نیز اوضاع دانش آموزان به همین شکل خواهد بود.

به گفته کلودیا کریستین کارشناس آموزش و مدیر سابق آموزش در بانک جهانی «کودکان به ویژه در خانواده های فقیر بزرگترین بازنده این بحران هستند و رؤیای آنها برای ساخت آینده ای بهتر نابود شده است. این بحران نابرابری های آموزشی که پیشتر در این قاره وجود داشت را تشدید کرده است»

کریستین افزود که در آمریکای لاتین مدارس خصوصی و دانش آموزانشان بهتر از مدارس دولتی توانستند با این شرایط خود را وفق دهند؛ در برخی موارد خانواده های ثروتمند و حتی طبقه متوسط برای کودکان خود معلمان خصوصی گرفتند و این درحالی است که کودکان فقیرِ مدارس دولتی حتی به اینترنت و کامپیوتر دسترسی نداشتند.

در اروگوئه 85% دانش آموزان به مدارس دولتی می روند. به گفته «هایم» مدیر Plan Ceibal «وقتی مارس گذشته آموزش به صورت آنلاین تغییر شکل یافت، ما توانستیم خود را با شرایط تطبیق دهیم». این آژانس سالها است که به معلمان آموزش می دهد و پلتفرمی را برای کتاب های درسی دیجیتال –که تمرینات و مطالب از طریق آن پلتفرم قابلیت بارگیری دارد- به راه انداخته است.

در ابتدای شیوع کرونا Plan Ceibal ظرفیت سرورهای خود را طی یک شب افزایش داد. علاوه بر اینها اروگوئه هر ماه به دانش آموزان 50 گیگابایت اینترنت رایگان می دهد. به گفته هایم «98% دانش آموزان به طور منظم از درس های دیجیتال استفاده می کنند؛ این شامل کودکان فقیر در مناطق روستایی نیز می شود»

اما کارشناسان اتفاق نظر دارند که موفقیت اروگوئه تنها در گرو ارائه لپ تاپ نیست؛ بلکه نوع و کیفیت مواد آموزشی دیجیتال نیز اهمیت بسزایی دارد. Plan Ceibal در زمینه تولید نرم افزارهای آموزشی نیز فعالیت می کند؛ یکی از این نرم افزارها کتاب دیجیتال EduCiencias است که علوم را با تفریح و بازی به کودکان آموزش می دهد. به گفته فردریک بلو تولیدکننده نرم افزار «ما می خواهیم درس های دیجیتال برای کودکان سرگرم کننده و جذاب باشد؛ لذا برای رسیدن به این هدف با متخصصان تعلیم و تربیت و روانشناسان همکاری می کنیم»

اروگوئه با 3.5 میلیون جمعیت کوچک ترین کشور منطقه آمریکای لاتین بوده و در میان آنان نیز بهترین عملکرد را داشته است؛ این درحالی است که اروگوئه کشور ثروتمندی نیست و در رده بندی جهانی پایین تر از حد متوسط قرار دارد. آنچه این کشور را در زمینه آموزش دیجیتال به اینجا رسانده، به عقیده میگل برچنر متخصص در آموزش دیجیتال و بنیانگذار Plan Ceibal در سال 2007 «اولویت و اراده مقامات به ویژه رئیس جمهور وقت کشور تاباره رامون باسکس روساس بود. نگاه وی به آینده جالب بود؛ می خواست که کودکان هر کاری که دوست دارند بتوانند انجام دهند». Plan Ceibal سالانه برای هر کودک 100 دلار هزینه می کند که این امر خرید لپ تاپ برای دانش آموزان، آموزش معلمان و اینترنت مدارس را شامل می شود. آموزش دیجیتال برای خانواده ها نیز به صرفه است زیرا پول کمتری برای خرید کتاب و مواد آموزشی می پردازند.

حالا برچنر به سایر کشورها و سازمان های بین المللی نیز در زمینه آموزش مشاوره می دهد «وقتی مردم می پرسند: واقعا لازم است که هر دانش آموز لپ تاپ و اینترنت داشته باشد؟ می گویم: آیا واقعا به برق و آب گرم نیازمندیم؟ من علاقه ای به جایگزینی فناوری به جای معلمان ندارم اما نمی توانیم همانطور که در گذشته بودیم ادامه دهیم؛ ما در قرن 21 زندگی می کنیم و هنوز مدارسمان به شیوه قرن 19 اداره می شود. برای اینکه بتوانیم خود را با بحران های آینده سازگار کنیم، آموزش باید ترکیبی از شیوه آنلاین و آفلاین شود.»

به گفته مارگارت ساشه مشاور آموزشی یونیسف در منطقه آمریکای لاتین، یکی دیگر از دلایل موفقیت اروگوئه این است که مدارس خود را به سرعت بازگشایی کرد. هیچ چیز جای یادگیری در کلاس و تماس با سایر دانش آموزان و معلمان را نمی گیرد «تعطیلی مدارس نه تنها پروسه یادگیری بلکه سلامت و ایمنی کودکان را نیز مختل می کند». وی افزود بسیاری از کودکان در آمریکای لاتین نیازمند غذایی هستند که در مدارس داده می شود اما با تعطیلی مدارس به خاطر کرونا، می بینیم که خشونت خانگی و آمار کودکان کار به شدت افزایش یافته است.

اولین مدارسی که در اروگوئه بازگشایی شدند، مدارس مناطق روستایی بودند که دانش آموزان کمتری داشتند. استراتژی دولت دسترسی دانش آموزان آسیب پذیرتر به خدمات مدارس بود و از این طریق می توانست ترسی که بین والدین و معلمان از ویروس وجود داشت را نیز کم کم بریزد. بسته شدن مدارس در بسیاری از کشورها، کودکان را به یکی از آسیب پذیرترین اقشار بر اثر وقوع این بحران در جهان تبدیل کرده است.

*منبع: اشپیگل

مترجم: فاطمه رادمهر