twitter share facebook share ۱۳۹۶ تیر ۰۶ 763

اخیرا آمریکا یک سوخو22 نیروی هوایی سوریه و یک پهپاد ساخت ایران را، که در نزدیکی نیروهای کرد مورد حمایت این کشور در منطقه شعر طبقه در حال پرواز بودند، سرنگون کرد. پس از این حمله، روسیه تهدید کرد اگر هواپیمایی متعلق به آمریکا یا هم پیمانانش از رودخانه فرات در شمال سوریه عبور کند و به غرب آن بیاید، ساقط خواهد شد. در حادثه دیگری که در «تنف» یک پایگاه بیابانی در نزدیکی محل تلاقی مرزهای سوریه، عراق و اردن رخ داد، هنگامی که کاروانی از شبه‌نظامیان هوادار اسد به ۱۵۰ نظامی ایالات متحده نزدیک شدند، هدف حمله هوایی آمریکایی‌ها قرار گرفتند.

همچنین امروز معاون رئیس کمیسیون امنیتی و دفاعی شورای فدرال روسیه نسبت به حملات جدید آمریکا علیه ارتش سوریه هشدار داد و اظهار داشت: آمریکا در حال آماده شدن برای آغاز حمله‌ای جدید علیه پایگاه‌های نیروهای ارتش سوریه است و کاملا روشن است که تحریکات جدید و بی‌سابقه‌ای علیه ارتش سوریه آغاز شده است.

این اظهارات کلینتسویچ پس از اعلام واشنگتن برای آمادگی جهت مقابله با حمله‌ای شیمیایی از سوی دولت سوریه بیان شد. پیشتر کاخ سفید در بیانیه‌ای مسئولان دولت سوریه را متهم کرده بود که برای انجام یک حمله شیمیایی در سوریه آماده می‌شوند و دمشق را تهدید کرد که در صورت انجام این حمله هزینه سنگینی را خواهد پرداخت.   

این رشته حوادث (در کنار نشانه‌های دیگر) نشان می‌دهند چگونه برنامه‌های سیاسی-نظامی‌ای که قدرت‌های خارجی در سوریه پیش‌ می‌برند، بیش از پیش در معرض تلاقی و در آستانه مواجهه و برخورد با یکدیگر‌اند.

پس‌زمینه همه این درگیری‌ها کم و بیش مشابه است. مسأله آن است که همزمان با فروافتادن قلعه‌های داعش، رقابت برای کنترل مناطق خالی شده از این گروه تروریستی، بالا گرفته است. به طور مشخص، در صحرای شرقی سوریه، نمایندگان ایران و آمریکا در منطقه و به طور بالقوه خود نیروهای ایرانی و امریکایی رو در روی همدیگر قرار گرفته‌اند.

باید توجه داشت دولتی جدید در واشنگتن روی کار آمده که از بسیاری جهات دچار هرج و مرج و چنددستگی است، ولی درعین حال درخصوص عقب راندن و کاستن نفوذ ایران بر منطقه وحدت نظر دارد. ارتباطات سطح بالا میان تهران و واشنگتن که در دولت اوباما برقرار شده بود، اکنون قطع شده است. در داخل کاخ سفید، وزیر خارجه این کشور از براندازی حکومت ایران سخن می گوید و دونالد ترامپ شعارهای انتخاباتی پر شر و شور ضد ایرانش را همچنان حفظ کرده و نفوذ ایران را همچون یک تهدید و خطر جهانی در کنار داعش و القاعده تصویر کرده است. 

تریتا پارسی، رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا، در کتاب جدید خود، «از دست دادن یک دشمن: اوباما، ایران و پیروزی دیپلماسی» می‌نویسد: «ترامپ با رفتن به عربستان و اعلام قطع روابط همه جانبه با ایران، نه تنها در را به روی امکان مذاکرات بعدی با ایران بست، بلکه پنجره‌ای نیز برای یک جنگ احتمالی با ایران باز کرد... این تشدید تنش‌ها شاید اتفاقی به نظر برسد، ولی اگر کسی به دقت مسائل را دنبال کند، می‌بیند که کاملاً حساب‌شده و برنامه‌ریزی شده اند.»

ایلان گولدنبرگ، یکی از مقامات پیشین وزارت دفاع امریکا می‌گوید: «خطر آن وجود دارد، که به محض ناپدید شدن داعش از روی نقشه، بردباری و تساهلی که نیروهای تحت حمایت ایران و آمریکا نسبت به همدیگر نشان می‌دهند، از بین برود. می‌توان دید که همه چیز خیلی زود دارد روی هوا می‌رود.»

به عقیده جنیفر کافارلا، متخصص مسائل نظامی در «مؤسسه مطالعات جنگ»: «اگر افق و تصویر بزرگتری را در نظر بگیریم، مسأله جنگ پس از داعش است؛ جنگ تسلط و حفظ امنیت منطقه بعد از بازپس گیری موصل».

آنگونه که نیکولاس هِراس، کارشناس خاورمیانه در مرکز «امنیت نو آمریکایی» می گوید: «به نظر می‌رسد که ایرانیان، اسد و شبه نظامیان عراقی تحت حمایت ایران تصمیم گرفته‌اند که اجازه ندهند آمریکا قلمرو بیشتری را در صحراهای سوریه تحت کنترل بگیرد.» به عقیده وی و بسیاری دیگر از تحلیلگران غربی، تصمیم ایالات متحده برای ایجاد یک جبهه ضد داعش در صحرای جنوب شرقی سوریه و راه اندازی پایگاهی در «تنف»، چالشی پیش روی هدف ایران در راستای ایجاد و کنترل مسیری شرقی-غربی از تهران تا دمشق و لبنان است؛ چراکه تنف در مسیر این جاده قرار دارد. اگر تلاش های ایران به ثمر بنشیند، این امر مبدل به مسیری برای انتقال سلاح و تجهیزات از ایران به حزب الله و دیگر گروها می شود و آمریکا این مسئله را تهدیدی جدی برای اسرائیل می داند

در حالی که حمایت آمریکا از نیروهای کرد در سالهای اخیر وجود داشته است تنش های اخیر در اطراف تنف تقریبا چیز جدیدی است. این بدان معناست که واشنگتن فعالانه در حال ایجاد موقعیت جدیدی است. موقعیتی که برای دمشق و تهران خوشحال کننده نیست.

یک کارشناس امور خاورمیانه می گوید: اختلافات امروز بر سر این است که آمریکا فضای جدیدی را در تنف برای خود ایجاد کرده و این امر تنش ها را بیشتر کرده است. اگر دمشق و گروه های نیابتی تحت حمایت ایران همچنان عزم آمریکا را به بوته ازمایش بگذارند، گزینه سختی را پیش روی دولت ترامپ قرار خواهند داد: یا آمریکا باید از منافع خودش با تقویت وافزایش نیروهایش دفاع کند که این امر امکان تعمیق درگیری شش ساله سوریه را بالا خواهد برد، یا باید این مناطق را برای اجتناب از درگیری بیشتر ترک کند. ایران نیز انگیزه های خودش را دارد. با تیره شدن مجدد روابط ایران و آمریکا این انگیزه ها نیز بیشتر شده است. در واقع آمریکا شاید به زودی مجبور شود تصمیم دشوار خود را بگیرد.

نظر شما