در دو دهه گذشته، تقریبا بیش از یک سوم از مرگ و میرها در آفریقای جنوبی بر اثر ایدز رخ داده است. «تابو امبکی» در زمان تصدی پست ریاست جمهوری آفریقای جنوبی از سال 1999 تا 2008، در مورد بیماری ایدز تئوری نادرستی ارائه داد که تبعات جبران‌ناپذیری برای مردم این کشور در پی داشت. وی به غلط اعلام کرد که ویروس نقص ایمنی انسان (HIV) باعث ابتلا به ایدز نمی‌شود و با انتشار این نظریه، موجب تأخیر در روند درمان افراد مبتلا و از دست رفتن جان صدها هزار نفر شد. به این ترتیب ارائه‌ی یک نظریه‌ی غیرعلمی و تصمیمات غلطی که در پی آن گرفته شد، موجب گشت که تعداد مبتلایان به ویروس HIV در آفریقای جنوبی از سایر کشورهای جهان پیشی گیرد.
اما همه گیری گسترده این بیماری در آفریقای جنوبی، یک پیامد خوب هم داشت و سبب شد که این کشور در مقابله با بیماری های عفونی، دانش و تجارب ارزشمندی به دست آورد. آمارها نشان می دهد که آفریقای جنوبی تاکنون در مهار کرونا موفق عمل کرده و راهبردهای این کشور می تواند سرمشقی برای سایر کشورهای درگیر با این ویروس باشد.
آنگونه که پروفسور کریم، اپیدمیولوژیست، می‌گوید «آفریقای جنوبی برای مقابله با کرونا، از تجربه هایی که در زمان شیوع HIV بدست آورده است، استفاده می کند». دو راهکار عمده این کشور در مهار کرونا از قرار زیر است:
1. سیاستمداران آفریقای جنوبی به ویژه رئیس جمهور فعلی «سیریل رامافوسا» با توجه به تجارب تلخ گذشته، به دستورالعمل های متخصصان پزشکی عمل کردند و به سرعت برای مهار کرونا وارد عمل شدند. نخستین اقدام دولت در 15 مارس و با اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی آغاز شد.
الگوی گسترش بیماری در آفریقای جنوبی –آنگونه که نمودار نشان می دهد- شبیه به کره جنوبی است. به عبارت دیگر، علیرغم افزایش تعداد مبتلایان از 28 مارس در این کشور، دولت موفق شده است با اقدامات مؤثر خود، جلوی سرعت همه گیری را بگیرد و آنگونه که آمار نشان می دهد 17 روز طول کشیده است تا تعداد مبتلایان دو برابر شود.
2. یکی از اهداف دولت آن است که منحنی بیماری را پهن نگاه دارد؛ به عبارت دیگر از آنجا که ابتلای جمع کثیری از مردم اجتناب ناپذیر به نظر می رسد، دولت می خواهد با کاهش سرعت ابتلا، مانع از هجوم خیل عظیم بیماران به مراکز درمانی شود و در عین حال برای خود نیز زمان بیشتری بخرد تا بتواند در این زمان، به تجهیز بخش مراقبت های ویژه بیمارستان ها پرداخته و بیمارستان های صحرایی بسازد.
برای دستیابی به این هدف، آفریقای جنوبی حدود 30،000 کارمند بهداشت و درمان را برای غربالگری، آزمایش و ردیابی افراد مبتلا استخدام کرده و صدها نفر از آنان را به کیپ فلتس و مناطق حاشیه‌ای شهر کیپ تاون اعزام نموده است تا به جای اینکه مردم به مراکز درمانی مراجعه کنند، تیم های بهداشت به خانه ها رفته، مردم را معاینه کنند و در صورت نیاز بیماران را برای انجام آزمایشات دقیق تر به مراکز درمانی بفرستند. این کار ضمن آنکه به حضور به موقع بیمار در مراکز درمانی کمک می کند، مانع از حضور افراد سالم در بیمارستان ها و ابتلای احتمالی آنها می شود. این تجربه ای است که این کشور از زمان شیوع HIV کسب نموده و بسیاری از نیروی بهداشت و درمانی که هم اکنون به کار گرفته است، کسانی هستند که پیشتر در پروژه‌های پیشگیری و درمان HIV مشغول به کار بوده‌اند.
نیل دیوید پزشک مسئول غربالگری می‌گوید: «در مناطق فقیرنشین، به صرف خودقرنطینگی کاری از پیش نمی‌رود. لذا تیم‌های بهداشت و درمان که به این مناطق اعزام می شوند، پس از مشخص شدن نتیجه مثبت آزمایش یک فرد، وی را برای بهره‌مندی از مراقبت‌های پزشکی و در صورت لزوم قرنطینه به مراکز درمانی ارجاع می دهند.»
زمان قرنطینه در آفریقای جنوبی به طور موقت تا 30 آوریل تعیین شده است و پس از این تاریخ، دولت با مشاهده آمار و بررسی روند شیوع بیماری، در مورد تمدید قرنطینه تصمیم گیری می کند. هدف دولت این است که قبل از 30 آوریل، 10٪ از جمعیت آفریقای جنوبی یعنی تقریباً 6 میلیون نفر را غربال کند و این امر، نیازمند انجام تست های بیشتر است. لذا، دولت قصد دارد آزمایشات را تا پایان ماه به 10،000 آزمایش در روز افزایش دهد.
اما دغدغه دیگرِ مقامات در آفریقای جنوبی، سروسامان دادن به وضعیت اقتصاد است. پیش از همه‌گیری کرونا، اقتصاد کشور در دو سال گذشته در رکود قرار داشت و بیکاری نزدیک به 30 درصد بود. اکنون اوضاع بدتر هم شده است. بانک مرکزی نرخ بهره را کاهش داده و كمك مالی و كمك معیشتی از سوی دولت، تنها به افراد بسیار نيازمند داده می شود.
اتحاد دموکرات، مهمترین حزب مخالف دولت، ارائه‌ی 300 میلیارد راند (16 میلیارد دلار) بسته حمایتی به فقیرترین قشر آفریقای جنوبی از طریق سیستم کمک هزینه‌های اجتماعی را پیشنهاد کرده است. بیشتر هزینه‌ی این اقدام با وام مؤسساتی مانند صندوق بین‌المللی پول تأمین می‌شود؛ اما دولت تمایلی به قرض گرفتن ندارد، چرا که معتقد است این کار حاکمیت کشور را تضعیف می‌کند.
این روزها، در بخشهایی از مناطق مسکونی کیپ تاون، مردمی که خواهان بسته های غذایی هستند، دست به اعتراضات خشونت آمیز زده و نیروهای پلیس را مورد ضرب و شتم قرار داده اند. کسانی که در فقر مطلق هستند، با مأموران دولت با مهربانی برخورد نمی‌کنند. شاید این روزها کووئید19 در سراسر جهان به آینه‌ای برای نمایش فضائل و نواقص سیاست‌گذاری کشورها بدل شده است. آفریقای جنوبی هم همچون سایر کشورهای جهان، دارای دانشمندان و پزشکان و کادر درمانی مستعد و ایثارگری است که بسیاری از آنها در صف اول مبارزه با بیماری قرار دارند. اما این میزان از فقر و خشونت که میراث آپارتاید و سوءاستفاده‌های صورت گرفته در سالهای اخیر است، کشور را در مواجهه با کرونا دستخوش مشکلات بسیاری کرده است.
مترجم: ط. مکارمی
نظر شما