درحالیکه حملات به پایگاههای آمریکا و سایر نیروهای خارجی در عراق ادامه دارد، آمریکا به دولت عراق هشدار داد که اگر نتواند جلوی حملات شبه نظامیان را بگیرد، خودش دست به کار خواهد شد.
یکی از حاضران در جلسه ای که برهم صالح رئیس جمهور عراق با سایر رهبران احزاب و چهره های سیاسی کشور گذاشته بود، به المانیتور گفت «صالح خطاب به حاضران در جلسه عنوان کرد که نامه ای از طرف مایک پمپئو دریافت کرده است که در آن وزیر خارجه آمریکا به عراق هشدار می دهد اگر حملات ضد آمریکا متوقف نشود، آمریکا سفارت خود را در بغداد خواهد بست و همه شبه نظامیان را بدون اینکه تمایزی بین آنان قائل شود هدف خواهد گرفت».
وزیر خارجه سابق عراق هشیار زیباری با توئیتی که 24 سپتامبر زد، گفته های این منبع خبری ما را تأیید کرد. وی در حساب توئیتری خود نوشت «هشدار اخیر مایک پمپئو به رئیس جمهور عراق جدی ترین تهدید برای ثبات عراق است. رهبران عراق باید برای مقابله با شبه نظامیان مسلحی که تأسیسات نظامی و دیپلماتیک امریکا را هدف می گیرند وارد عمل شوند؛ عراق باید مسئولانه عمل کند و جلوی کشتار را بگیرد».
بدنبال این جلسه، بحث شدیدی بین یک گروه از شبه نظامیان که حامی حملات علیه آمریکا و سایر نیروهای خارجی هستند از یک طرف و رئیس حشد شعبی «فالح الفیاض» و «هادی عامری» رئیس ائتلاف فتح از سوی دیگر، درگرفت. فیاض و عامری در برابر شبه نظامیان موضع سختی گرفتند و از آنان خواستند با توجه به اینکه آمریکا خروج نیروهای خود را از عراق آغاز کرده است، حملات خود را متوقف کنند. انها به شبه نظامیان طرف مقابل هشدار دادند که واکنش آمریکا ممکن است شامل بمباران پایگاههای شبه نظامیان باشد. علاوه بر این به نظر می رسد که فیاض و عامری هر دو از اینکه در لیست سیاه آمریکا قرار بگیرند می ترسند.
ائتلاف فتح در واکنشی مثبت به پیام امریکا، با صدور بیانیه ای حملات علیه نیروهای آمریکایی و انگلیسی را محکوم کرد و خواهان حمایت کامل از نیروهای خارجی در عراق شد. فیاض هم در بیانیه ای هرگونه حمله ای که به نام حشد شعبی انجام می شود را محکوم کرد و اطمینان داد که حشد شعبی نیروی امنیتی قانونی ای است که تحت نظارت کامل فرمانده کل نیروهای مسلح قرار دارد. فیاض همچنین دو رهبر برجسته حشدشعبی را در 24 سپتامبر از کار برکنار کرد و افراد دیگری را به جای آنان گماشت. طبق بیانیه فیاض، رهبر تیپ هجدهم سرایا الخراسانی به نام «سید حامد الجزایری» برکنار شد و به جای او «احمد الیاسری» نشست؛ همچنین «زین العابدین خدر» جانشین رهبر تیپ سی ام «وعد قدو» شد. این دو تیپ متهم به انجام حملات علیه محافظان و اقلیت های نینوا شده اند.
مصطفی کاظمی نخست وزیر عراق نیز علاوه بر سرکوب شبه نظامیان، تغییراتی در ارگان های امنیتی دولت ایجاد کرده است؛ از جمله انتصاب وزیر سابق دفاع «خالد العبیدی» به عنوان رئیس مرکز عملیات در سرویس اطلاعات و انتصاب وزیر سابق کشور «قاسم الاعرجی» به عنوان مشاور جدید امنیت ملی. وی همچنین شروع به سرکوب شخصیت های فاسدی کرده است که بودجه شبه نظامیان را تأمین می کنند؛ از جمله این افراد «بهاء عبدالحسین» مدیر شرکت Qi Card است؛ وی درحالیکه با کمک «شبل الزیدی» دبیرکل کتائب امام علی، در تلاش برای خروج از کشور بود دستگیر شد. پس از دستگیری وی، دو مقام ارشد فرودگاه بغداد از جمله رئیس بخش گذرنامه، توسط نیروهای امنیتی اخراج و دستگیر شدند. انتظار می رود که در آینده ای نزدیک دستگیری های بیشتری در این خصوص صورت گیرد.
اما به نظر می رسد که این اقدامات، برای بازداشتن شبه نظامیان از حمله به پایگاهها و نیروهای خارجی کافی نباشد. هفده سپتامبر برای نخستین بار وزیر خارجه ایران حمله به نیروهای انگلیس را محکوم کرد؛ امری که نشان می دهد برخی از عناصر موجود در بین شبه نظامیان، دیگر آنگونه که در زمان حیات قاسم سلیمانی تحت کنترل ایران بودند، از ایران فرمانبرداری ندارند. در حقیقت فقدان سلیمانی تنها فقدان یک فرمانده نبود، بلکه فروپاشی کل سیستمی بود که به شخص او تکیه داشت.
ایران نیازمند این است که کنترل عناصرش را در عراق بار دیگر بدست آورد تا از کارت آنان برای مذاکرات آینده اش با آمریکا استفاده کند. از طرف دیگر بسته شدن سفارت آمریکا در بغداد خلأیی را در عراق ایجاد خواهد کرد که ممکن است توسط ایرانیان پر شود؛ شبیه به آنچه که در سال 2018 (وقتی آمریکا تصمیم به بستن کنسولگری اش در بصره گرفت) اتفاق افتاد.
در شرایط فعلی، آمریکا ابزارهای دیپلماتیک و سیاسی بسیاری دارد که می تواند برای پایان دادن به حملات شبه نظامیان از آنها استفاده کند. از جمله این ابزارها، گشودن باب گفتگو با برخی از رهبران نزدیک به شبه نظامیان نظیر عامری و فیاض است؛ این کار اقدام مهمی است که نباید نادیده گرفته شود. شخصیت هایی مثل این دو که هم، دستی در عرصه سیاسی دارند و هم در حشد شعبی نقش آفرینی می کنند، به خوبی از پیامدهای بسته شدن سفارت آمریکا به ویژه در شرایط سخت اقتصادی کنونی آگاه هستند.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما