نظر اسلام در مورد توانمندسازی زنان چیست؟
پس از شش ماه نمایشگاه اکسپو 2020 دبی هفته گذشته با موفقیت به کار خود پایان داد اما چیزی که سبب خرسندی من شد، این بود که این پروژه توسط یک زن رهبری شد
ریم هاشمی وزیر مشاور در امور همکاری‌های بین‌المللیِ امارات، این پروژه بزرگ را از مرحله برنامه‌ریزی تا اجرا هدایت کرد و بیش از 20 میلیون بازدیدکننده از سراسر دنیا از جمله بسیاری از رهبران جهان را جذب نمود. وی در تمام مدت برگزاری نمایشگاه، در محل حضور داشت و کوچک‌ترین جزئیات آن را مدیریت می‌کرد، از بازدیدکنندگان استقبال می‌نمود و در رویدادها شرکت می‌کرد. البته اگر اعتماد و حمایت کامل رهبری امارات نبود، این موفقیت میشر نمی‌شد؛ این همان چیزی است که ما تحت عنوان توانمندسازی زنان از آن یاد می‌کنیم
توانمندسازی زنان و سپردن پروژه‌های بزرگ به آنها، در امارات امری غیرمعمول نیست. سارا امیری وزیر دولت در امور فناوری پیشرفته، زنی است که به موفقیت بزرگی برای این کشور دست یافته است. وی رهبری پروژه مارس امارات را در دست داشت و رؤیای این کشور برای رسیدن به مریخ را به واقعیت تبدیل کرد. سال 2020 کاوشگر امید امارات، از ژاپن به فضا پرتاب شد و سال 2021 به دور مریخ چرخید
زنان اماراتی در زمینه‌های مختلفی پیشرفت کرده‌اند؛ آنها 50% از کرسی‌های شورای ملی فدرال را در اختیار دارند، بیش از 77% از انها پس از اتمام دوره متوسطه در آموزشگاه‌های عالی ثبت‌نام می‌کنند و 61% از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در رشته‌های علمی زنان هستند. اما آن سوی مرزها، افق پیش‌رو برای زنان منطقه روشن نیست
بی‌سوادی یک معضل بزرگ برای زنان خاورمیانه و شمال آفریقا است. بر اساس گزارش یونسکو نرخ باسوادی بزرگسالان –افراد 15 سال به بالا- در کشورهای عربی حدود 75% است در حالی که میانگین جهانی 86% می‌باشد. اما شکاف بین دختران و پسران از مرحله دبستان اغاز می‌شود؛ بیش از 1.5 میلیون دختر در خاورمیانه و شمال آفریقا به مدرسه ابتدایی نمی‌روند. در سودان جنوبی میزان دخترانی که به دبستان نمی‌روند رقم حیرت‌انگیز 73% است که بیشترین میزان در بین تمام کشورهای جهان می‌باشد
دلایل شکاف جنسیتی و عدم توانمندسازی زنان در بین کشورهای منطقه متفاوت است. در افغانستان به دخترانی که توسط طالبان مجبور به ترک تحصیل شده بودند، وعده بازگشت به مدرسه داده شد اما بعد از ماهها انتظار زمانی که دختران دبیرستان بر اساس وعده‌ها گمان می‌کردند اجازه حضور در مدرسه را پیدا کرده‌اند، بار دیگر با در بسته مواجه شدند. طالبان دلیل این کار را این ذکر کرده بود که دانش‌آموزان نیاز به یونیفرم‌هایی دارند که آنها را به خوبی بپوشاند و اموزش آنها فقط باید توسط معلمان زن صورت گیرد
این درحالی است که طبق گزارش‌ها مدارس، معلمان زن داشتند و در لباس فرم دختران، شئونات اسلامی رعایت شده بود. دولت افغانستان برای نادیده گرفتن حق تحصیل دختران، به مذهب متوسل شده است؛ این امر این سؤال قدیمی را بار دیگر برای مسلمانان و غیرمسلمانان ایجاد کرده که آیا اسلام با آموزش زنان مخالف است؟
در قرآن، آموزش و علم‌جویی مورد تأکید بسیاری قرار گرفته و زن و مرد به طور یکسان تشویق به دانش اندوزی می‌شوند. اولین آیه قرآن که بر پیامبر(ص) نازل شد این بود که «بخوان به نام پروردگارت که آفرید»؛ همچنین آیات دیگری وجود دارد که به مسئله کسب دانش اشاره کرده است «تو (ای رسول) پیش از آنکه وحی قرآن تمام و کامل به تو رسد تعجیل در (تلاوت و تعلیم) آن مکن و دائم بگو: پروردگارا بر علم من بیفزا.»
نوع دانشی که خداوند تشویق به تحصیل آن کرده، منحصر به دانش خاصی نیست و می‌تواند مطالعات دینی یا دانش پزشکی، مهندسی، ریاضیات و غیره را شامل شود. آموزش همگانی به شکل‌گیری جامعه‌ای قوی کمک می‌کند. تاریخ مملو از زنان مسلمانی است که قدرت مشارکت در توسعه جامعه خود را داشتند؛ برای نمونه خدیجه‌بنت خویلد (حضرت خدیجه س) همسر اول پیامبر(ص) تاجری موفق بود، خوله بنت ازور از بزرگ‌ترین سربازان زن تاریخ بود و در جنگجویی شهرت بسیاری داشت، مریم اسطرلابی ستاره‌شناس قرن ده و سازنده اسطرلاب در حلب بود و ملکه آمنه بر شهر زاریا پایتخت امارت هوسا حکومت می‌کرد. نمونه‌های بسیاری از زنان مسلمانی وجود دارد که تحصیل‌کرده بودند و ضمن پیشی گرفتن از مردان در دانش و قدرت، برای جوامع خود و بشریت پیشرفت‌هایی حاصل کردند
آنچه در افغانستان رخ می‌دهد مغایر با دستورات اسلام است. ممانعت از تحصیل دختران یا حضور اجتماعی آنان، معرّف دین اسلام و آموزه‌های آن نیست. اما من به عنوان یک زن مسلمان چه نقشی می‌توانم در به چالش کشیدن آن داشته باشم؟ برای ایجاد جرقه تغییر و اصلاح باورهای غلط، باید با گسترش آگاهی شروع کرد. ما باید صدای خود را بلند کرده و بگوییم که سلب حق تحصیل زنان قابل قبول نیست؛ باید مرز روشنی بین آموزه‌های واقعی دین و تفسیرهای غلط عمدی از آن آموزه‌ها وجود داشته باشد. باید در کنار زنان شجاع افغان که برای حق تحصیل خود مبارزه می‌کنند بایستیم و صدای آنها شویم، بدان امید که تغییر ایجاد شود
منفعت‌طلبی اردوغان در جنگ اکراین
چند هفته پس از حمله روسیه به اکراین، چند قایق تفریحی متعلق به رومن آبراموویچ الیگارش روس که توسط بریتانیا تحریم شده است، در بنادر ترکیه پهلو گرفتند. همچنین قایق‌های دو الیگارش دیگر آندری مولچانوف، ماکسیم شوبارف و دیمیتری مدودف رئیس جمهور سابق روسیه در بنادر ترکیه مشاهده شده‌اند. 29 مارس آبراموویچ به ترکیه رفت و در مذاکرات صلح بین روسیه و اکراین که در استانبول برگزار می‌شد شرکت کرد
ترکیه در جنگ اکراین چند نقش مختلف بازی می‌کند؛ از یکسو این کشور عضو ناتو است، از اکراین حمایت می‌کند و به فروش پهپاد به این کشور ادامه می‌دهد. از قضا این پهپادها به ابزار مهمی برای کیف تبدیل شده‌اند و بسیاری از تانک‌های روسیه توسط همین پهپادها نابود گشته‌اند. از سوی دیگر اردوغان تاکنون از روسیه انتقاد تندی نکرده است، ضمن اینکه نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ترکیه ممکن است تحریم‌های روسیه را دور بزند
26 مارس مولود چاووش‌اغلو وزیر خارجه ترکیه گفت که ترکیه از تجارت الیگارش‌های روس مادامی‌که قوانین بین‌المللی را رعایت کنند، استقبال می‌کند. اردوغان هم تأکید کرده که درهای کشورش را باز نگه خواهد داشت و در گفتگوی تلفنی با پوتین پیشنهاد داد که تجارت بین دو کشور با روبل، یوانِ چین یا طلا انجام شود. ترکیه که قبلا به دلیل خرید سامانه دفاع هوایی روسیه توسط آمریکا تحریم شده است، حاضر نشده از بستن قراردادهای جدید با روسیه صرف‌نظر کند
اکثر ترک‌ها با اکراین ابراز همدردی می‌کنند اما سیاست‌های اردوغان که اغلب در برابر غرب لحنی خصمانه و در برابر ترکیه لحنی مسالمت‌آمیز دارد، بر آنها نیز تأثیر گذاشته است. نظرسنجی اخیر نشان می‌دهد که 73% از مردم ترکیه خواهان بی‌طرفی کشورشان در مواجهه با بحران اکراین هستند؛ 48% آمریکا و ناتو را مقصر جنگ می‌دانند درحالیکه تنها 34% می‌گویند روسیه مسئول جنگ است. به نظر می‌رسد که اردوغان مصمم است نگذارد هیچ چیز از جمله جنایات جنگی، رابطه او را با پوتین به‌هم بزند. در همین راستا دیمیتری پسکوف سخنگوی دولت روسیه 2 آوریل گفت که «روابط ما با ترکیه عالی است»
پیشنهاد اردوغان برای میانجیگری بین روسیه و اکراین باعث شده است که او مورد تحسین بسیاری قرار گیرد. رئیس‌جمهور اکراین ولادیمیر زلنسکی که رهبران دیگر کشورها را به خاطر نرمش در قبال روسیه به باد انتقاد گرفته بود، با کلماتی سرشار از محبت و قدردانی از اردوغان سخن گفت. یوگنیا گابر از مرکز مطالعات مدرن دانشگاه کارلتون معتقد است که نقش پررنگ پهپادهای ترکیه در جنگ، باعث شده است که انتقادات اکراینی‌ها از آنکارا کاهش یابد
اینکه ترکیه از پیوستن به تحریم‌های روسیه خودداری می‌کند جای تعجب ندارد؛ این کشور همیشه با تحریم به عنوان ابزار سیاست خارجی مخالف بوده است. ولی ناامیدی نسبت به اردوغان و منفعت طلبی های او در پایتخت‌های غربی درحال افزایش است، بسیاری احساس می‌کنند که ترکیه دارد از مذاکرات بی‌نتیجه صلح استفاده می‌کند تا به تحریم‌های روسیه نپیوندد
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما